#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_248
#جلسه_326

💠وحدت حقیقی انسان زمینه ساز شکل گیری هویتی مستقل به نام جامعه!

زمینه های قائل شدن به پدیده واقعی به اسم جامعه و قائل شدن به #هویت_مستقل_داشتن_جامعه یکی این است که انسان یک وجود در موقعیت دارد و به خاظر نحوه وجود نفس که از عالم عقل تا عالم ماده حالت کشداری پیدا کرده است، می تواند با #کل_القوی در صحنه های مختلف حاضر شود، و به خاطر حضور در عالم ماده که عین تغییر و حرکت است و به خاطر ترابط اجتماعی با انسان های دیگر این حضور در موقعیت به شکل یک حضور کشدار بروز پیدا می کند که اسم او را دیدن #زندگی_انسانی می گذارند. وقتی که این زندگی انسان ها با هم مترابط شود، زمینه شکل گیری حقیقتی به نام #جامعه را فراهم می کند.

زمینه دیگر شکل گیری هویتی به اسم جامعه، اشتراک همه افراد انسانی در یک عالم انسانی است؛ اگر ما می توانیم یک عالم انسانی به اسم جامعه بسازیم ناشی از این است که به شکل نفس الامری همه در نقطه ای به هم وصل هستیم!
اساساً انسان چیست؟! چرا زید و بکر و عمرو و … را انسان می نامیم؟!
برای فهم این بحث باید یک مفهوم فلسفی به نام #کلی_طبیعی را بفهمیم، انسان یک طبیعت است که افراد انسان مصادیق آن هستند، این طبیعت به چه نحو تحقق دارد؟!
در نگاه مشائی کلی طبیعی «توجد بوجود افراده» و خود او تحقق مستقلی از افراد ندارد، انسان ها در یک مفهوم عام انسانی با هم اشتراک دارند که هر یک از آن ها مصداق آن مفهوم هستند، و نهایتاً در خارج ما با یک سنخ واحد انسانی رو به رو هستیم که هر فرد مصداق آن سنخ است منتها هیچ وحدت واقعی خارجی با یکدیگر ندارند.
اما در نگاه صدرایی نه تنها خود این فرد انسانی دارای یک حقیقت کشداری از عالم ماده تا عالم عقل است، بلکه بعد از تثبیت #رب_النوع یا #مُثُل_افلاطونی با یک وجود سعی در عالم عقل مواجه هستیم که افراد انسانی نازله او هستند، او حقیقتی که افراد رقیقه او هستند.
در #يادداشت_207 بحث نازله بودن افراد رب النوع برای او تقریر شده است، آنجا آمده است که:
بنا بر این نظریه همه امور مقدر و محدودی که در این عالم داریم دارای یک وجود سعی است که وجوداً نسبت به این موجود پایین تر دارای شدت وجودی است و همه افراد این نوع که در پایین هستند در واقع نازله آن وجود شدیدی هستند که در عالم بالاتر از این عالم ماده تحقق دارد،
جناب صدرالمتألهین در اسفار ج‏2، ص: 62 در تبیین معنای مُثُل می فرمایند:
«أن لكل نوع من الأنواع الجسمانية فردا كاملا تاما في عالم الإبداع هو الأصل و المبدأ و سائر أفراد النوع فروع و معاليل و آثار له و ذلك لتمامه و كماله لا يفتقر إلى مادة و لا إلى محل متعلق به بخلاف هذه فإنها لضعفها و نقصها مفتقرة إلى مادة في ذاتها أو في فعلها»

لذا باید گفت که یکی از زمینه های شکل گیری #هویت_مستقل_جامعه و در واقع یکی از مبانی هستی شناسی آن این است که همه انسان ها یک اشتراک بزرگ در انسان بودن دارند، آن هم اشتراکی که به این بزرگی که همه آن ها نازله یک #وجود_سعی به نام انسان هستند که به لحاظ ماهوی از آن به #رب_النوع یاد می شود.
این اشتراک بزرگ وقتی که با ویژگی های انسان که مهم ترین آن ها اراده است همراه می شود، دست به خلق عظیمی می زند که این خلق عظیم که برساخته این هویت اشتراکی عظیم است، موجوداتی قدرتمند به نام #موجودات_اعتباری را می سازد، که با آن انسان قدم به تسخیر همه عالم بر می دارد و وقتی این ترابط اجتماعی از یک حدی بیشتر می شود، یک #موجود_اعتباری_عظیم به نام جامعه خلق می شود که دایره اثرش از همه انسان های موجود فرارتر رفته و حتی دست بر سرنوشت آیندگان نیز می برد و جهانی خاص برای حضور آن ها خلق می کند؛

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_107
#جلسه_325
#امر_به_معروف
#اراده_جامعه

🔹چگونه اراده فرد اراده جامعه شود؟؟

جامعه متشکل از اراده های انسانی است اراده
ایم اراده ها در ظرف جامعه وقتی باهم تلاقی می کنند از بین نمی روند اما یک هویت جدیدی را تشکیل می دهند که فصل اخیر آن اراده اکثریت آن جامعه است.

اما اینطور نیست که نشود اراده ها را عوض نکرد یا جهت نداد
کم من فِئَةٍ غَلَبَتْ فِئَةٍ کثیرةً والله مع الصابرینِ
اگر یک فئه قلیلی تصمیم بگیرند که اراده خودشان را حاکم کنند می توانند با برنامه ریزی و طراحی اراده اکثریت جامعه را به این سمت ببرند با یک جنگ نرم با یک کار تمیز
این حرکت نیاز به یک ستاد فرماندهی دارد یک اتاق فکر تا این فرایند به درستی پیش برود
در امر به معروف هم استاد موسوی راه حل را همین ایجاد فئه بیان کردند
تا کم کم یک فضای ایجاد شود تا یک پشتوانه ای ایجاد بشود که انجام منکر کار راحتی نباشد

🔸گفتمان سازی:
یکی از پیوست های ضرورری این غلبه اراده
گفتمان سازی اراده برتر است.

#یادداشت_مشخصات_اسلام
#محمد_صحرایی
#یادداشت_80
#جلسه_325

حضرت استاد فرمودند نفس آمده و پا گذاشته در عالم ماده و تغیّر:
چندسوال:
سوال اول: تبیین وجودی علّـت و فلسفه ی پاگذاشتن نفس در عالم دنیا چیست؟ آیا دنیا بستر بسط وجودی یافتن این نفس است و همین علت است برای سَرَک کشیدن نفس به عالم ماده؟
سوال دوم: ایا اساسا ممکن است یک هویت مجرد در عین حفظ هویت تجردی خود در بستر تغییر و تحول و ماده بیاید و بشود مصداق لفی خسر؟ یا اینکه نفس در واقع در همان موقف تجرّدی خود ایستاده و این تجلّیِ متحد وجودی(به وجود ربطی) با نفس است که تحققش بصورت بدن است و دارد با عالم ماده ارتباط میگیرد . یعنی نفس به تناسب عالم ماده (که ویژگی اش زمان و مکان مند و آنی الانعکاس و فهم بودن است) بدن را بعنوان تجلّی خود انشاء میکند و با این تجلّی خود (یعنی بدنی که با خودش متّحد وجودی است) با وجودات عالم ماده ارتباط میگیرد و با این ارتباطی که با عالم تغییر و تحول و دلبستگی ها و دل بریدنها میگیرد رشد وجودی می یابد.
سوال سوم:
اگر “من” را همان نفس بگیریم که فراتر از نگاه نقطه ای و زمانی و آنی یک هویت منتشر و فرازمان دارد که با ادبیات زمان مند و با اغماض گفته شود پخش در کل تاریخ حیاتش است معنای استغفار و گذشت از اعمال سابق او به چه معناست؟
ممکن است بتوان اینگونه پاسخ داد که اگر استغفار را تطهیر این وجود بدانیم تفسیرش در این عالم این میشود که اثرِ سوءِ همه ی اعمال قبل و حال و بعدی این وجود از این وجود برداشته شده است منتها چون تاثیرگذاری و تاثیرپذیری ویژگی این دنیاست و این دنیا محفوف به زمان است و زمان بعدی هنوز نیامده تا آثارش برداشته شود لذا با استغفار تنها آثار فعلی و قبلی اعمال برداشته میشود. و اصلا اینکه استغفار میتواند آثار اعمال سابق را در وجود انسان بشوید بخاطر همین هویت تجرّدی و فرامادی نفس انسان است و الا بخشش اعمال سابق أمری محال می بود.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_106
#جلسه_324
#هویت_جامعه

▫️مرحوم شیخ الرئیس در فصل 23 از نمط دوم کتاب اشارات تحت عنوان:
في بيان كيفيّة تولّد المركّبات من الاصول الأربعة
(آخرین بحث های طبیعیات) نحوه شکل گیری مرکبات را (برای تبین نحوه تحقق مزاج) توضیح می دهند و مرحوم خواجه در تبین این عنوان می فرماید:
قد تبيّن- ممّا مضى- أنّ القول بالمزاج مبنيّ على القول بالاستحالة ؛ فإنّ الكيفيّة المسمّاة بالمزاج أنّما تتحصّل بعد استحالة الأركان و هو أيضا مبنيّ على القول بالكون فإنّ الأجزاء الناريّة المخالطة للمركّبات لا تهبط عن الأثير

یعنی استحاله شرط تحقق ترکیب است یعنی افراد آن حیث فردی خود را در ترکیب از دست می دهند و یک چیز جدیدی شکل می گیرد .

🔆هویت جامعه یک هویت جمعی ویک ترکیب حقیقی است.
یعنی :
حقیقت هر فرد در اجتماع
یک کل واحدی را به نام هویت اجتماعی تشکیل می دهد.
این حرف تا حدی قابل قبول و قابل درک است
اما فصل اخیر این اجتماع چیست؟
مثلا یک جامعه ی که 80 میلیون جمعیت دارد بروز و ظهور بیرونی اش چیست؟
او را به چه می شناسند ؟
فصل اخیر این جامعه چیست؟
مثلا اگر یک جامعه بیش از نیمی از آن را متدینین تشکیل بدهند و تعداد افراد بی ایمان و بی بندبارش کمتر از یک درصد باشند این یک جامعه ایمانی است؟
یعنی قائل به خلیط شویم و آن عنصری که غلبه دارد را به عنوان اسم و هویت جامعه انتخاب کنیم

یا نه این افراد با هویت های فردی وقتی در کنار هم قرار می گیرند هویت جدیدی را تشکیل می دهند یعنی تمام افراد ویژگی هایشان در هم ضرب و تقسیم و جمع و منها می شود
ویک ترکیب جدیدی را درست می کنند.

از بحث طبیعیات این تعمیم را می توان داد که ما ترکیب جامعه را و هویت اجتماعی را دو نوع می توانیم تحلیل کنیم .

عقیل رضانسب, [۱۴.۰۹.۲۱ ۱۱:۳۵]
#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_245
#جلسه_324

💠 جامعه موجود اعتباری به ترکیب حقیقی!

در #يادداشت_242 به مرکب حقیقی نگاهی وجودی انداخته شد، در فلسفه اسلامی محور تعریف مرکب حقیقی از وحدت حقیقی شروع می شود نه از اثر جدید! اثر جدید نشانه ای است برای فهمیدن شکل گیری وحدت حقیقی که در صورت حاصل شدن وحدت حقیقی با یک مرکب حقیقی رو به رو خواهیم بود که اجزای آن به شئون و مراتب و قوای او تبدیل شده اند؛ نه اینکه هر جا اثر جدیدی غیر از آثار تک تک اجزاء به صورت مستقل ایجاد شود نشانه شکل گیری مرکب حقیقی باشد.

مرکب اعتباری هم زمانی طوری تقریر می شود که در واقع عدم ترکیب است مثل زمانی که می گویند «کالشجر فی جنب الانسان» اینجا در واقع مرکبی شکل نگرفته است؛ ولی وقتی به مثل خانه و لشکر مثال زده می شود، واقعاً با یک مرکب رو به رو هستیم که واقعاً هم اثری که الان دارد خیلی متفاوت با اثر تک تک اجزاء به صورت جدا جد است. کجا اثر خانه همان اثر گچ و آجر و سیمان و پنجره است؟ کجا اثر یک لشکر 1000 نفره مساوی با اثر 1000 تا انسان بی ربط به هم است؟

پس مرکب اعتباری مساوی با مرکب کشکی مثل درخت کنار انسان نیست، مرکب اعتباری به پشتوانه یک حقیقت بزرگی به نام اراده شکل گرفته است و موجود مرید از آن اراده غرضی را دنبال می کند که حالا یا در عالم خارج دست می برد و تغییراتی متناسب برای حصول غرضش انجام می دهد مانند ساختن خانه و لشکر و یا در خود عالم اعتبارش دست می برد و موجودات اعتباری برای حصول به اغراضش دست و پا می کند مثل مالکیت و پول و … پدیده های که معمولاً هویت قانونی دارند.

مرکب اعتباری که دست در خارج برده می شود و تغییراتی ایجاد می کند مثل خانه و لشکر اصطلاحاً با یک ترکیب انضمامی رو به رو هستیم؛ ترکیب انضمامی یک ترکیب حقیقی نیست، چون اساساً در اینجا یک وحدت حقیقی خلق نشده است.
متأسفانه به دلیل عدم بحث در مورد #موجودات_اعتباری در فلسفه این بخش لاغر مانده است، ظاهر قضیه این است که باید گفت همانطور که موجودات حقیقی به ترکیب حقیقی (درخت – اسب – انسان) و اعتباری (خانه – لشکر) داریم، موجودات اعتباری به ترکیب حقیقی و اعتباری هم داریم، البته قاعدتاً قواعد ترکیب موجودات اعتباری با قواعد ترکیب موجودات حقیقی متفاوت خواهد بود،

ایده هنوز خیلی جای کار دارد، ولی به نظرم جامعه یک #موجود_اعتباری_به_ترکیب_حقیقی است.
.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_246 (بخش دوم)
#جلسه_324

💠 تغییر اصطلاح مرکب حقیقی توسط شهید مطهری برای توجیه مرکب حقیقی بودن جامعه!

5️⃣ خود جناب شهید مطهری نیز وقتی دارند منظومه را شرح می دهند، ترکیب حقیقی را به همین معنا می گیرند:

«مى‌گويند مركّبها يعنى اشيائى كه جزء دارند بر دو قسمند: بعضى مركبها مركبهاى اعتبارى است، يعنى وحدت آنها در خارج حقيقتى ندارد، كه اينها اصلا قابل بحث نيست، مانند اينكه ما براى اين ضبط صوت اعتبار وحدت مى‌كنيم. واقعيت اينها كه وحدت ندارد، اعتبار وحدت و تركيب كرده‌ايم؛ يعنى در واقع در اينجا جزء و كل به معنى واقعى وجود ندارد، چون «كل» ى وجود ندارد، «كل» اعتبارى است.
بعضى مركبهاى ديگر مركب حقيقى است. مركب حقيقى در جايى است كه بين اجزاء مختلف مركب وحدت حقيقى وجود داشته باشد.»
مجموعه آثار استاد شهید مطهری، جلد: ۹، صفحه: ۴۶۴
❇️ همانطور که می بینیم ایشان در این متن #ضبط_صوت که یک مرکب صناعی است را به عنوان مثال مرکب اعتباری ذکر می کند، اما در آثار دیگرشان از دست دادن آثار مستقل را به عنوان معیار تعریف مرکب حقیقی انتخاب می کنند، لذا مرکبات صناعی مثل همین ضبط صوت که اجزاء هویت خود را از دست ندادند و یک وحدت حقیقی رخ نداده است، ولی اثر مستقل خود را از دست داده اند را مرکب حقیقی حساب می کنند.
🔺 لذا به نظر می رسد ایشان یک عدولی از تعریف مرکب حقیقی در اصطلاح حکما کرده اند و اصطلاحی که ایشان می فرمایند یک اصطلاح جدید است که مربوط به خودشان است؛ و به نظرم اصطلاح ضعیفی هم هست و ناشی از این است که بین موجودات حقیقی و موجودات اعتباری خلط برایشان صورت گرفته است.
🔺 این اصطلاح سازی هم ناشی از این است که یک مرکبی به نام جامعه را دیده اند و نمی خواستند آن را در مرکبات اعتباری قرار بدهند، از آن طرف با این تعریفی هم که حکما از مرکب حقیقی می کردند جامعه نمی توانست به عنوان یک مرکب حقیقی تلقی شود، لذا در تعریف مرکب حقیقی دست بردند تا بتوانند از مرکب اعتباری شدن جامعه فرار کنند.
🔺 متن زیر این انگیزه ایشان را نشان می دهد:
🏷 «جامعه‏، مركّب‏ حقيقى‏ همانند مركّبات طبيعى نيست امّا مركّب صناعى هست، و مركّب صناعى خود نوعى مركّب حقيقى است هر چند مركّب طبيعى نيست.
مركّب صناعى مانند يك ماشين كه يك دستگاه مرتبط الاجزاء است. در مركّب طبيعى اجزاء، هم هويّت خود را از دست مى‏دهند و در «كلّ» حل مى‏گردند و هم بالتّبع و بالجبر استقلال اثر خود را، امّا در مركّب صناعى اجزاء، هويّت خود را از دست نمى‏دهند ولى استقلال اثر خود را از دست مى‏دهند، اجزاء به گونه‏اى خاص با يكديگر مربوط مى‏شوند و آثارشان نيز با يكديگر پيوستگى پيدا مى‏كنند و در نتيجه آثارى بروز مى‏كند كه عين مجموع اثر اجزاء در حال استقلال نيست‏.»
مجموعه آثار شهيد مطهري ؛ ج‏2 ؛ ص336
🔺 در این متن می بینیم که ایشان قائل به این میشود که #جامعه_مرکب_صناعی_است و سپس تلاش می کنند مرکب صناعی را به عنوان یک مرکب حقیقی توضیح بدهند.
.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_324

🔰هویت جامعه

🔺احکام اسلام بر اساس اجتماع
🔺تغییر جامعه توسط فرد
تبدیل فرد به روح کلی
سفر چهارم اسفار
مدارا
🔺غلبه ی قوای اجتماعی بر قوای فردی
تقدم تربیت اجتماعی بر تربیت فردی
تربیت اجتماعی انبیاء الهی
فرهنگ، ابزار تربیت اجتماعی
🔺ترکیب حقیقی
شخصیت حقیقی
.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_323
#اندیشه_های_بنیادین

🔰نقش اندیشه های بنیادین در معماری های اجتماعی

اگر روی بنیاد های فکری کار جدی نکنیم. زمانی که در میدان می خواهیم یک سازه ی اجتماعی را معماری کنیم و در حال انجام یک کار واقعی هستیم که در مطمح نظر هست، آن چنان در معرض ایده های واگرا قرار می گیریم که اگر یک ذائقه ی علمی داشته باشیم، سکوت می کنیم! اگر هم خلاص باشیم، شروع به چه چه زدن می کنیم و به صورت استذواقی ایده می دهیم!

این مصیبت بزرگی است و خیلی ها الان در جامعه این کار را می کنند و مایه ی آزار و اذیت هستند. البته نیت های خوبی دارند و سرمایه های خوبی را جمع کرده اند اما زمانی که طرحی ارائه می کنند، انسان نگران می شود. خوب که نگاه می کنید، می بینید که بدون پیاز و بن و ریشه به بالا می رود.

از آنجا که سرعت طرح سؤالات در صحنه بالاست، تنها راه این است که پشتیبان تحصیلات را عمیق و قوی بکنیم تا اگر هم به سؤال ها پاسخ های ذوقی داده شد، خود ذوق کاملا پرورده و سیقل داده باشد و خروجی قابل اعتماد باشد.

به همین منظور لازم است که از تحقیقات بنیادینی که خودش را به سمت انقلاب کشیده است به خوبی تغذیه کنیم و با آن انس بگیریم.

اگر اینطور نگاه بکنیم باید بگوییم که ما 40 سال است که نه درست و حسابی مطهری خواندیم، نه آقا خواندیم، نه امام خواندیم نه … همه ی این ها جای کار دارد. نخبگان ما باید به این مسئله توجه کنند. الان نخبگان ما روی فقه و اصول و ادبیات و این بحث های کاملا چکش خورده، اهمیت می دهند، که خوب هم هست اما اینجا ها رونقی نداریم.

مثلا اگر آقای فلانی بحث های شهید مطهری را ارائه بکند، اینقدر نکات ارائه می کند که آدم متوجه می شود شهید مطهری در چه وادی قدم برداشته است و چه کاری انجام داده است.

لذا باید نیروی انقلابی که می خواهد سر صحنه بنایی را برپا کند، از توان معرفتی برخوردار باشد. به تعبیری باید مته ی او را تیزتر بکنیم تا بتواند بدون فوت وقت و کیفیت بالایی، یک صحنه ای که به نظر بسته می رسد را بدرد و راهی به سمت نقطه هایی که هیچ موقع در اختیار ما نبوده باز بکند و ما را به جلو ببرد و کرانه های ما را گسترش بدهد.

اینجا ها معماری ها و مهندسی های زیادی نیاز هست. امیدواریم که جزء کسانی باشیم که در این وادی قدم می گذاریم و به موقف و ایستار قابل دفاعی می رسیم.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_122
#جلسه_323

در ادامه مباحثه برادر خانی و خواجه

به گمان حقیر مهم ترین عامل کم گذاشتن در این سنخ از مسائل عدم نظم است نه عدم اراده.
عزم و اراده جوهر انسانیت است و بدون آن اصلا اعمال و افعال انسانی شکل نمیگیرد بنابراین قطعا اراده در رشد انسان موثر است.
لکن عامل مهمی که باعث میشود ما بسیاری از برنامه ها را در زندگی مان، با وجود اراده بر انجام آنها، ناقص انجام دهیم، عدم نظم است.
در مورد اندیشه کلامی و نرم افزار آن چندین مرتبه توضیح داده شده و لااقل بخش قابل توجهی از رفقای کلاس به ضرورت انجام این نرم افزار واقفند و برای تحقق آن در تلاشند. لکن در عمل جا می مانند. یعنی در واقع عزم این کار وجود دارد لکن مهارت تحقق آن وجود ندارد.

طلبگی بر خلاف بسیاری از حرفه های دیگر، زیست چند بعدی است. لازم است در چندین عرصه به صورت هم زمان رشد حاصل شود. بعد علمی، بعد اخلاقی، بعد معنوی و بعد مدیریتی و رهبری، بعد مهارتی و….. که هرکدام به خودی خود دریای عظیمی هستند. مثلا فقط بعد علمی در زندگی طلبه حداقل در طول سال به 3 علم فقه و اصول و فلسفه تقسیم میشود. دستیابی به همه این عرصه ها حاصل نمیشود جز در سایه نظم.

جامعیت در گرو نظم است. به جز با برنامه ریزی دقیق و التزام سختگیرانه به اجرای آن نمیشود این را حاصل کرد.

تجریه شخصی:
کاری که مدتی تجربه کردم و بسیار مفید بود این بودن که لیست تمامی کارهایی را که باید به صورت روزانه انجام میدادم و هر روز تکرار میشدند را یادداشت کردم و در جدول هفتگی قرار دادم و به شدت متعهد شدم که کل لیست را انجام دهم. هرکدام را که انجام میدادم جلویش تیک می زدم. این کار باعث میشد که هیچ کدام از این تعهدات روزانه در میان انبوه کارهای روزانه گم و فراموش نشود و در پایان هفته نیز محاسبه ای از میزان پایبندی به تعهدات انجام میدادم.
این کار باعث شد به نظم خیلی خوبی برسم. به نحوی که علاوه بر کارهای علمی و کارهای خدمتی و امور خانواده، جا برای ورزش کردن هم باز شد. البته به خاطر کارهای پیش بینی نشده و… باز هم فراوان پیش میاید که از چند برنامه جا می مانم و باید برای به بند کشیدن آنها نیز کسب مهارت کنم.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_244
#جلسه_323

💠 علوم انسانی نخبگان حوزوی که به صحنه زده اند را منفعل کرده یا تمدن غرب؟!

نخبگانی حوزوی ما که وارد معماری اجتماعی شده اند وقتی در معرض طوفانی از اقتضائات و مسائل متنافر و ایده های واگرا قرار می گیرند، افرادی از آن ها که به لحاظ علمی کم مایه هستند وارد تأیید فضای موجود که متأثر از علوم انسانی غربی است می شوند و بعد از مدتی خودشان هم با وجود اینکه به لحاظ نیت خالص هستند به لحاظ شخصیت و فکر و عمل خطرناک می شوند و در بهترین حالت یک چیز التقاطی از آب در می آورند.
اما کسانی از آنها که ذائقه علمی دارند، چرا در مقابل این طوفان اقتضائات و ایده ها به سکوت کشیده می شوند و کپ می کنند؟
آیا صرفاً علوم انسانی غربی است که این واگرایی و انفعال را ایجاد می کند یا باید بگوییم که بروز تمدنی یافتن این اندیشه ها باعث انفعال آن ها شده است؟

شاید گفته شود که چه فرقی می کند، به هر حال در یک انفعالی نسبت به فضای غرب نخبگان ما به چنین وضعی گرفتار می شوند؟! اما به نظر تفاوت می کند، یعنی اگر علوم انسانی غربی فی نفسه لحاظ شود این قدرت را نداشت که مخصوصاً کسانی که با یک سبد دارایی خوب از تراث علمی حوزوی وارد صحنه می شوند را به انفعال بکشاند؛ واقعیت این است که انسان مدرن که انسان بریده از عالم غیب است، تمدنی بر پا کرده است و تمام مشتق های عملیاتی حرف های نظری و بنیادین خودش را در لایه های مختلف حیات اجتماعی گرفته است و نرم افزارهای متعدد زیست انسان را به تصرف خودش در آورده است و سحر عظیمی بر پا کرده است.

از آن طرف با هر تحلیلی میراث علمی ما نتوانسته خروجی تمدنی متناسب با خود را عرضه کند، بله در حال شدن هستیم و داریم به سمت حیات طیبه اسلامی و شکل دادن به تمدن نوین اسلامی حرکت می کنیم؛ اما غلبه تمدنی خیلی مسئله عجیبی است، غلبه تمدنی باعث می شود که سر صحنه عملیات های بزرگ اجتماعی حتی پیچیده ترین ذهن ها و نخبگان و بلکه نوابغ جامعه شما ایده های شدنی برای خروج از آن صحنه نداشته باشند، علت قفل کردن ذهن و کپ کردن نخبگان ما این است که طرف مقابل محصول تمدنی ارائه کرده است و الان چشم ها و دل ها را پر کرده است و تو داری به یک چیزی اشاره می کنی که نیامده و در واقعیات حیات جاری نشده؛ هر چند که حرف تو را فطرت همه انسان ها هم تأیید کند.

لذا باید گفت که عامل اصلی انفعال نخبگان بروز تمدنی یافتن علوم انسانی است و الا صرف دانش اگر بود، نمی توانست این صحنه انفعالی را برای نخبگان و خواص جامعه ما ایجاد کند.