هر فرهنگ و اندیشه ای برای موفقیت و برنامه ریزی نیاز دارد نیروی پیشران یعنی نیرویی که در نهایت منجر به حرکت میشود را به درستی بشناسد.

بنظر میرسد وضع واژه ی پیشران ابتدا در ادبیات صنعتی بوده و کم کم به ادبیات سایر بخش ها سرایت داده شده است. بهمین دلیل برای شناخت صحیح مفهوم این اصطلاح بی نیاز از فهم آن در فضای صنعتی نیستیم….

 

برای بررسی مفهوم این واژه در صنعت از یک مثال کمک میگیرم.

موتور هواپیما یا موتور کشتی را در نظر بگیرید…

در سیستم تولید و انتقال قدرت در موتورِ این وسیله ها ارکان مختلفی نقش آفرین هستند.

سوخت و منبع انرژی یک رکن است، موتوری که در آنجا انرژی ذخیره شده در سوخت منفجر میشود و هویتی از جنس حرکت در پیستون و شاتون پیدا میکند و میل لنگ و محور انتقال حرکت به چرخ ها و پروانه ها و در نهایت پروانه هایی که به چرخش در می آیند بخش های دیگر این مجموعه ی بهم پیوسته و منظم هستند.

 

نیروی پیشران یا همان نیرویی که پیش برنده و عامل حقیقی برای حرکتِ روبه جلوی هواپیما و کشتی است اما به انرژی موجود در سوخت یا حرکتی که در پیستون و شاتون و میل لنگ و چرخ ها و پروانه ها ایجاد میشود گفته نمیشود. بلکه نیروی پیش برنده نیرویی ست که در تقابل با نیرویی که این وسایل به محیط وارد میکنند، از طرف محیط یعنی هوا یا آب به هواپیما یا کشتی وارد میشود.

با این توضیح که انرژی ای که از سوخت به حرکت در پیستون تبدیل میشود و سپس به حرکت میل لنگ و سپس به حرکت چرخها و پروانه ها تبدیل میشود در نهایت توسط پروانه ها بر آب یا هوای مماس با پره ها وارد میشود و در مقابلِ این نیروی وارد شده به محیط، محیط هم بدلیل علاقه ای که به سکون و حفظ حالت سابقش دارد از خودش مقاومت نشان میدهد و متقابلا به پره ها و چرخها نیرو وارد میکند.

و همین نیرویی که در نهایت توسط محیط به پره های کشتی یا هواپیما وارد میشود عامل حرکت روبه جلو و نیروی پیشران این وسایل بزرگ و سنگین می باشد.

در ماشین های سواری هم همین مقاومتِ محیطی یعنی مقاومت زمین و باصطلاح نیروی اصطکاک است که نیروی روبه جلو و پیشران را فراهم میکند.

با این توضیح، برخلاف تصور اولیه، نیروی پیشران نیرویی از جنسِ نیروی #مکانیکی که در موتور تولید میشود و به پره ها و چرخها منتقل میشود نیست بلکه در هواپیما و کشتی ها از جنس نیروی #آیرودینامیکی  و در خودروها از جنس نیروی #اصطکاکی است. و انرژی موجود در سوخت و نیروهای مکانیکی تولید شده و در نهایت نیروی وارد شده توسط پره ها و چرخها به محیط، تنها نقش إعدادی برای بوجود آمدن نیروی پیشران را ایفا میکنند.

 

از آنجا که پره ها آخرین بخش فرآیند انتقال نیرو به محیط اند و نیروی موتور توسط پره ها و چرخها به محیط منتقل میشود و نیروی محیطی هم به همین پره ها وارد میشود و از طریق همین پره ها به وسیله ی نقلیه، منتقل میشود پره ها بعنوان عضو پیشران شناخته میشوند.

با این توصیف برای شناسایی پیشرانهای هر ساختاری باید دنبال نقاطی بگردیم که محور و نقطه ی ارتباط با محیط بیرونی هستند.

اعضایی که انرژی و اندیشه ی تولید شده در یک مجموعه در آن نقطه به بیرون از مجموعه دمیده میشوند و بازخوردهای محیطی هم اولا به آن نقاط وارد شده و از آنجا به مجموعه منتقل میشود….

و این را بدانیم که نیروی روبه جلو تنها وتنها توسط محیط بیرونی وارد میشود و چنانچه امکان انتقال و وارد آمدنِ نیروی بیرونی به سیستم برداشته شود مثل زمانی که سطح زمین لیز یا یخ زده است چرخش چرخهای ماشین منجر به هیچ حرکتی روبه جلو نمیشود.

دقت نکردن در انتخاب مسئله میتواند نه تنها عمر یک فرد بلکه عمر یک جامعه را به تباهی بکشاند. پرداختن به اینکه ما در چه زیست بومی زندگی میکنیم و مسائل و گره های متناسب با زندگی ما چیست و سپس یافتن پاسخ های مناسب این مسائل می تواند زندگی ما را مترقی کند و جامعه ما را به سعادت برساند. متاسفانه سیطره غرب و تحمیل سبک زندگی غربی بر ملت ها باعث شده است که دائم نامسئله برای ما به جای مسائل بنشینند و دائم در حال حل مسائل دیگران باشیم و موفق هم نشویم. زیرا اولا این مسئله در زیست بوم ما وجود ندارد که پاسخ آن راه حل مشکلات ما باشد، ثانیا پاسخ مسئله دیگران در جامعه ما جواب نمیدهد چون جامعه ما را دچار پارادوکس میکند و این تناقض مشکلات دیگری را نیز برای این جامعه ایجاد میکند.

نقل میکنند که در زمان سلطنت رضا قلدر که داشتند جامعه ایران را به سمت مدرن شدن و اروپایی شدن پیش می بردند، ساختار های جامعه اروپایی که بر اساس نیازهای جوامع آنها طراحی شده بود عینا در ایران ایجاد شد. این ساختارها بر اساس نوع بافت جامعه اروپا و مسائلی که در آنجا با آن درگیر بودند طراحی شده بود و در آن محیط به درستی جواب داده بود. لکن وقتی در ایران آمد مردم ایران حتی نمی دانستند که بسیاری از این سازمان های عریض و طویل به چه دلیل به وجود آمده اند و چه کاری انجام می دهند و چه نیازی را بر طرف میکنند. حتی بعضی از سازمان ها به وجود آمده بودند که واقعا کاری نداشتند و اصلا ارباب رجوعی به آنها مراجعه نمیکرد. به مرور این سازمان ها در جامعه ایران جا باز کردند لکن بازهم چون بر اساس نیاز های واقعی این جامعه طراحی نشده بودند جوابگوی نیاز های اصلی این جامعه نبودند. این معضلی است که تا کنون نیز ادامه پیدا کرده و گریبان ساختارهای اداری ما را گرفته است. زیرا بعد از انقلاب نیز این سازمان ها تغییر چندانی نکردند و همان نسخه پیشین باقی ماند. جالب تر اینکه خود اروپایی ها چندین مرتبه این سازمان ها را ارتقا زده اند و ما هنوز از نسخه های چندین سال قبل تمدن دیگران پیروی میکنیم.
این کپی کردن مسائل و پاسخ ها در مسائل اجتماعی و فرهنگی بسیار بغرنج تر و نتایج آن بسیار سهمگین تری است.

آنچه برای خدا اهمیت دارد حقیقت است و آشکار شدن حقیقت. یعنی تمام پیامبران و اولیاء خدا هدف شان باز کردن مسیر برای فهم و درک حقیقت انجام میگیرد. پس باید تمام کارهای ایشان را راهبردی متناسب با زمان خودشان برای رسیدن بشر به حقیقت تقریر کرد. ایجاد بستر حقیقت‌فهمی و حقیقت‌بینی برای بشر کار پیامبران است. چرا که هیچ حقیقتی روشن تر از توحید در عالم وجود ندارد. این قدر این امر برای پیامبران پر رنگ است که اصلا دنبال فریب نمی رود، اصلا دنبال هوس نمی‌رود، اصلا دنبال همراه کردن مردم به هر نحوی نمی رود. چون او نمی خواهد در ظاهر و عده بر باطل پیروز شود او می‌خواهد در واقع پیروز شود. و این آن کار بسیار دشوار است. با بشری که غرق در دنیاست، غرق در هوس است و زیست دنیایی دارد چطور می شود از حقیقتی ورای این دنیا سخن گفت.
گفتمان سازی در جبهه حق و باطل
به نظرم گفتمان در نظام زندگی توحیدی با گفتمان با نظام فکری غرب متفاوت است. غرب باید از جهل و برساخته‌های آن دنیایی بنا کند، باید نظام اندیشه انسان را در محیط هوسناک محقق کند لذا خیلی رسانه اهیمت پیدا میکند و قوی ترین رسانه ها در غرب رسانه هایی هستند که می‌توانند بر ضمیر ناخودآگاه بشر تاثیر بگذارند اما پیامبران تماما با خودآگاهِ مردم سروکار دارند. نمی خواهند کسی ناخواسته وارد این عرصه شود چرا که اگر این مطلوب بود خود خدا متعال برای این کار از همه ماهرتر بود و به نحوی این کار را انجام می داد که حتی برای هیج فیلسوفی حتی سوالی پیش نیاید. غرب از عنوان دموکراسی دنبال مردم سواری است نه مردم سالاری. حتی بغیر مکتب امام هم بسیاری از علما هم همین تقریر را دارند منتهی کمی مهربان تر

اگر حدیث فوق العاده راهبردی «جنود عقل وجهل» را مبنای تحلیل صحنه مبارزاتی دنیا قرار دهیم یک معیار و محک فوق العاده تعیین کننده برای جبهه‌بندی دنیا پیدا می‌کنیم. {هر آنچه که باعث بالارفتن جهل می‌شود به نفع جبهه باطل است و هرآنچه باعث بالا آمدن عقل شود به جبهه حق کمک کرده است.} تا جایی که امیر المومنین در نهج البلاغه یکی از مهم ترین علت های ارسال رسل توسط خداوند متعال را را لیثیروا لهم دفائن العقول معرفی میکند.
این آرایش جنگی به ما این نکته را می گوید که جبهه باطل اگر مشغول طراحی و ساخت سازه ای تمدنی بزند، استخوان‌بندی و زیربنای این تمدن چیزی نیست جز «جهل انسان ها». جبهه باطل تمام تلاش خود را میکند تا همه انسان ها را در جهل نگه دارد و از جهل بنای یک تمدن جاهلانه را بنا میکند تا همه غرق در زندگی روزمره و جاهلانه شوند.
راهبرد جبهه حق
اگر ما این تحلیل الهیاتی از جبهه‌بندی حق و باطل بپذیریم آن وقت راهبردهای تمام معصومین علیهم السلام از حاکمیت امام علی و امام حسن تا قیام امام حسین و از کرسی های علمی امام صادق تا ولایتعهدی امام رضا همه و همه را راهبردهایی برای بالا آمدن عقل انسان می دانیم. اساسا دیگر آزاد اندیشی را یک طرح راهبردی متعلق به زمان و مکان خاص نمی فهمیم بلکه این شاهراه دعوت همه انبیاء و اولیاء است. چرا که آزاداندیشی و حق خواهی تنها بستر برای جاری شدن توحید در تمام شئون دنیاست.

#آزاداندیشی

💠 تلاشی برای فهم مقاصد رهبری در موضوع آزاداندیشی از رهگذر مطالعات بیانات ایشان (2)💠

🔻 3- جایگاه آزاداندیشی و نسبت آن با مردم؟
🔹 از بعضی از فرمایشات آقا استفاده می شود که مراد آقا از آزاداندیشی، آزاداندیشی علمی و تخصصی است نه آزاداندیشی میدانی و سطحی.
 بخاطر همین است که تأکید می کنند جای کرسی های آزاداندیشی، جلسات تخصصی است نه تلوزیون.
 و همچنین به همین خاطر، ایشان برای کرسی های آزاداندیشی آدابی را مطالبه می کنند که آزاداندیشی تبدیل به ولنگاری نشود.
🔹 البته این نه به این معناست که آزاداندیشی با مردم هیچ نسبتی ندارد. چراکه از بعضی دیگر از فرمایشات ایشان که آزاداندیشی را برای رشد فکر مردم، برای پخته شدن و ورزیده شدن آنها و برای رشد و توسعه فرهنگ مطرح می کنند، می توان برداشتی عام داشت که آزاداندیشی برای رشد همه مردم است.
🔹 اما به نظر می رسد ایشان تحقق آزاداندیشی را در بین نخبگان می بینند. یعنی اساسا آزاداندیشی زمانی به حمل شایع، محقق می شود که آن افراد از رشد فکری و علمی و اطلاعات و بصیرت سیاسی و تاریخی برخوردار باشند و حتی شاید لازم باشد از حریت شخصیتی برخوردار باشند تا ذهنشان بتواند آزاد فکر کند و در بند تعصبات و نفس و منافع شخصی نباشد. و افراد دیگر باید از این کرسی ها و گفتگوهای آزاداندیشانه استفاده کنند. تا به بلوغ لازم برسند.

🔻 4- آزاداندیشی، راهبردی برای رشد نخبگان و گفتمان سازی، راهبردی برای رشد مردم
🔹 با توجه به توضیحات می توانیم بگوییم آزاداندیشی در درجه اول راهبردی برای تولید نرم افزار علمی و تولید اندیشه دینی است. که این کار، پروژه ای نخبگانی است و جای آن، حوزه و دانشگاه و پژوهشگاه هاست. و سپس بوسیله تولید این نرم افزار، فرهنگ عمومی توسعه پیدا می کند. در اینجاست که پای مردم به میان می آید. و سپس بعد از این مراحل، به جامعه سازی و تمدن سازی نزدیک می شویم.
🔹 بنابراین می توانیم بگوییم آزاداندیشی در حقیقت راهبردی برای رشد نخبگان است نه برای رشد عموم مردم.
🔹 و ظاهرا راهبرد اصلی رشد عموم مردم، «گفتمان سازی» است. و البته غنای این گفتمان سازی در گرو رشد علمی و دینی نخبگان است.

#سید_ابراهیم_رضوی
#آزاداندیشی
#یادداشت 88