#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_287 (بخش اول)
#جلسه_370

💠 بررسی فقهی امکان توسعه موارد احتکار (ایده 1) توسعه به همه ارزاق عمومی (کالاهای اساسی) به وسیله تأکید بر مناط

شهید مطهری در بحث مشخصات اسلام از منظر ایدئولوژی یکی از این مشخصات را #حرام_بودن_احتکار می دانند و می فرمایند:
«گردآوری ارزاق عمومی و نگه‌داشتن آنها به منظور بالا رفتن‏ قيمتها و گران‌تر فروختن، حرام و ممنوع است، حاكم شرعی علی‏رغم ميل و رضای مالك، آنها را به بازار عرضه [كرده] و به قيمت عادلانه به فروش‏ می‏رساند.» مجموعه آثار شهيد مطهري (وحى و نبوت)، ج‏2، ص: 245

ایشان نقطه تأکید را روی #ارزاق_عمومی می برند، اما در فضای فقهی ما این تعمیم داده نشده و تأکید بر موارد محدودی برده شده است؛ مثلا حضرت امام خمینی (ره) در کتاب تحریر الوسیله می فرمایند:
«مسأله 23- احتكار حرام است؛ و آن عبارت است از اينكه طعام را حبس و جمع كند و انتظار بكشد كه گران شود در حالى كه مسلمين به آن احتياج دارند و براى آن‏ها ضرورى است و كسى هم نيست كه به قدر كفايتشان، براى آن‏ها بذل نمايد. و اقوى آن است كه احتكار تحقق پيدا نمى‏كند مگر در غلّات چهارگانه (گندم و جو و خرما و كشمش) و روغن (حيوانى) و روغن زيتون. البته جمع كردن مطلق آنچه كه مردم به آن نياز دارند، امرى است كه از آن اعراض شده است (و مطلوب نيست). و ليكن براى غير آنچه كه ذكر شد، احكام احتكار ثابت نيست.» تحرير الوسيلة(ترجمه فارسى)، ج‏1، ص: 571
کسانی که در فقه احتکار را حرام می دانند تقریباً اجماع بر غلات و روغن دارند؛ (برخی ها اصل احتکار را مکروه می دانند نه حرام!)

به نظر می رسد که با محدود کردن حرمت احتکار در این موارد محدود در طول گذر زمان و تغییر سبک زندگی جوامع و همچنین در همان موقع تشریع نیز در غیر از شبه جزیره این حکم به درستی اجرا نخواهد شد. به دو شکل می شود مشکل حصر در موارد محدود گفته شده در فقه را حل کرد

1️⃣ توسعه به همه ارزاق عمومی (کالاهای اساسی) به وسیله تأکید بر مناط

به نظر می رسد که مناط در حرام کردن احتکار در غلات و روغن روی نیاز عموم مردم به آن می باشد، و روایات هم این مناط را بیان می کنند.
مثلا در صحیحه حماد از حلبی چنین می آید:
22901- 2- وَ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يَحْتَكِرُ الطَّعَامَ وَ يَتَرَبَّصُ بِهِ هَلْ يَصْلُحُ‏ ذَلِكَ قَالَ إِنْ كَانَ الطَّعَامُ كَثِيراً يَسَعُ النَّاسَ فَلَا بَأْسَ بِهِ وَ إِنْ كَانَ الطَّعَامُ قَلِيلًا لَا يَسَعُ النَّاسَ فَإِنَّهُ يُكْرَهُ أَنْ يَحْتَكِرَ الطَّعَامَ وَ يَتْرُكَ النَّاسَ لَيْسَ لَهُمْ طَعَامٌ.
وسائل الشيعة، ج‏17، ص: 424
همانطور که می بینیم در این روایت بر قلیل بودن طعام و عدم دستری مردم به عنوان مناط احتکار بیان شده است. البته در این روایت فقط طعام بیان شده است و انحصار به موارد ذکر شده نیامده است.

یا در صحیحه حذیفه بن منصور از امام صادق علیه السلام روی تمام شدن طعام تأکید شده و می فرماید:
22916- 1- مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: نَفِدَ الطَّعَامُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص- فَأَتَاهُ الْمُسْلِمُونَ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ نَفِدَ الطَّعَامُ وَ لَمْ يَبْقَ مِنْهُ شَيْ‏ءٌ إِلَّا عِنْدَ فُلَانٍ فَمُرْهُ بِبَيْعِهِ قَالَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ يَا فُلَانُ إِنَّ الْمُسْلِمِينَ ذَكَرُوا أَنَّ الطَّعَامَ قَدْ نَفِدَ إِلَّا شَيْ‏ءٌ عِنْدَكَ فَأَخْرِجْهُ وَ بِعْهُ كَيْفَ شِئْتَ وَ لَا تَحْبِسْهُ.
وسائل الشيعة، ج‏17، ص: 429

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_288 (بخش اول)
#جلسه_370

💠 بررسی فقهی امکان توسعه موارد احتکار (ایده 2) توسعه به وسیله حکم حکومتی

در یادداشت قبل بحث امکان توسعه احتکار از موارد محدودی که برای آن ذکر شده به همه کالاهای اساسی را بررسی کردیم و ایده ای مبنی بر توسعه بر اساس تأکید بر مناط ارائه شد، اما مهم ترین مانع جلوی آن ایده این است که تقریباً اجماع فقها مقابل آن توسعه قرار دارد و روایاتی که بر انحصار تأکید می کند نیز چنان صریح هستند که به سختی می توان آن ها را به عنوان مصداق کالای اساسی یا ارزاق عمومی حساب کرد.
واقع این است که روایاتی که بر عنوان عام طعام و یا مناط نیاز عمومی به یک کالا تأکید می کند عام هستند و روایاتی که حصر در موارد محدودی را بیان می کند خاص هستند و آن روایات را تخصیص می زنند.

لذا علی رغم اینکه ایده توسعه به واسطه مناط می تواند ایده مقبولی باشد و به این اشکالات هم می توان جواب هایی داد، مثل اینکه اجماع شکل گرفته اجماعی که حجت شرعی باشد نیست، روایاتی انحصار هر چه هم تأکید داشته باشند می تواند به واسطه اینکه مناط اساسی در این حکم را نیاز عمومی دانستیم به مصداق انحصاری این عنوان در آن زمان تأویل برده شود، و یا اینکه با تأکید بر مناط و مصداق دانستن موارد محدود ذکر شده جلوی تخصیص روایات حاوی مناط به وسیله روایات خاص شویم؛ ولی از این قلت و ان قلت ها می گذریم و ایده دیگری برای توسعه موارد احتکار که با فتوای مشهور هم درگیر نشود ارائه می دهیم.

2️⃣ توسعه به وسیله حکم حکومتی

با توجه به اینکه هر گونه احتکار در غیر از طعام هایی که در روایات ذکر شده (گندم و جو و خرما و كشمش و روغن) باعث اخلال در اقتصاد جامعه و به تبع اخلال در نظام و هرج و مرج می شود و حتی ممکن است باعث فروپاشی و براندازی حکومت اسلامی شود؛ واضح است که باید راهی برای جلوگیری از این احتکارها در اختیار حکومت اسلامی باشد تا بتواند از این مفاسد اقتصادی جلوگیری کند.

اگر حکومت را اهمّ احکام الهیه بدانیم و بر جمیع احکام شرعیه الهیّه مقدم بدانیم، حکومت فقط در دایره احکام فرعیه الهیه دارای اختیار نیست، بلکه خود حکومت از احکام اولیّه است و بر تمام احکام فرعیه مقدم است؛ لذا حاکم اسلامی می تواند بر مبنای مصالح اسلام حتی احکام اولیه مثل نماز و روزه و حج را موقتاً تعطیل کند!
و برای عصر غیبت نیز ولایت فقیه در لایه تشریع را شعبه ای از ولایت مطلقه رسول الله ص بدانیم؛

آنگاه باید گفت که حکومت اسلامی می تواند برای جلوگیری از اخلال در اقتصاد و اخلال در زندگی اجتماعی و در نتیجه هرج و مرج و آشوب و براندازی؛ در ارزاق عمومی (کالاهای اساسی) بلکه در همه اقسام طعام و بالاتر در همه کالاها احتکار را ممنوع اعلام کند و به واسطه حکم حکومتی حاکم الهی موارد احتکار را توسعه می دهد و با هر نوع احتکار هر نوع کالایی برخورد قانونی می کند و این حکم به واسطه اینکه ذیل نظام ولایی دارد انجام می شود، شرعیت دارد.
.

#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_150
#جلسه_370
#زندگی_کارمندی
#زیست_کارمندی

🔰زندگی کارمندی قاتل عزم و اراده
💠 تبیینی از مختصات جامعه شناختی و روانشناختی زندگی کارمند
ما تصوری دقیق و روشن و با وضوح بالا از آثار و مصائب زندگی کارمندی نداشته و نداریم و الّا زود به فکر یک انقلاب اداری می افتادیم! برخی از مختصات جامعه شناختی و روانشناختی زیست کارمندی جهت تصویرسازی از این جرثومه ای که بدان مبتلا و گرفتاریم لیست شده است:

🔸زیستی پیرو مکتب روزمرّگی
کارمند فلسفه مستقلی برای حیات و زیستن خویش ندارد. جهان عقیدتی وی در یک زندگانی روزمرّه رنگ باخته و همه چیز تبدیل به عادت می شود. روزمرّگی همه چیز را در نوردیده، مومنتوم تغییر را در وجود آدمی به صفر رسانده و سرانجام کارمند تبدیل به ربات و ماشینی برای تکرار کارهای روزمرّه مبدل میگردد.
روزمرّگی ابتدائا طراوت و نشاط را از آدمی گرفته و نهایتا هویت و شخصیت وی را متلاشی می سازد. انسان کارمند انسانی بی هویت و بی شخصیت است.
انسان روزمرّه بی هدف است برایش مهم نیست از کجا آمده، در کجا قرار دارد و به کجا رهسپار است.

🔸زیستی در افق حیوانیت
روزمرّگی آدمی را از وادی جنود عقل دور ساخته و به ورطه جنود جهل می اندازد. آأمی به واسطه گرفتار شدن در گرداب روزمرّگی از افق انسانیت دور گشته و گام به گام در منجلاب حیوانیت فرو می رود.
انسان کارمند کار میکند که حقوق بگیرد و حقوق میگیرد که نیازهای اولیه مادی خویش را برطرف سازد و بلکه سعی میکند با ترفندهایی که ممکن است هم اخلاقی و شرعی نباشند مراتب ترقی در نردبان زیست کارمندی را در نوردیده تا با در آمد بیشتر نیازهای اولیه مادی خویش را بهتر بر طرف سازد.
کارمندی انسان را به تفکر و تعقل دعوت نمی کند بلکه دعوت میکند که اگر میخواهی مراتب ترقی در نردبان این زیست را طی کنی فکر نکن! بره ای سر به زیر و رام چوپان گله باش!

🔸کارمندی و مقوله کاستن از توکل
مرحوم آ.حائری شیرازی این مطلب را اینچنین توضیح میدهند:
«شخصیت انسان، در رابطه‌ی بین تلاش او برای تولید ارزش اضافی و حق مصرفی که دارد، تبلور پیدا می‌کند. حال اگر دولت آمد و این رابطه را برهم زد، باعث می‌شود که فرد ادامه‌ی حیات خودش را در «تلاش خود» نبیند، بلکه در این ببیند که «دولت» او را بپذیرد و «استخدامش» کند. در صورتی که شخصیت فرد موقعی تبلور پیدا می‌کند که او «کار» خودش را در «نانش» مشاهده کند و کسی را در آن، «واسطه» نبیند. کسی که «ماهیانه» می‌گیرد و خودش را به دولت می‌فروشد و با آن ارتزاق می‌کند، چشمش به دست دولت است، نه خدا. این فرد چطور می‌تواند با تمام وجود، چشمش به دست خدا باشد؟ اما وقتی که ثمره‌ی کار خودش را دید، از خدا می‌خواهد که به او توفیق کار بیشتر بدهد. می‌گوید من تلاش می‌کنم این نخواست، یکی دیگر. اما کسی که می‌گوید اگر دولت نخواست برای او کار بکنم، بعد چه می‌شود؟ چنین فردی از نظر اعتقادات تحلیل می‌رود. پس برای رسیدن به شخصیت مستقل، فرد باید راهی برای «استقلال در روابط تولیدش» پیدا کند.»

🔸دیار کارمندی، دیار بی آرمانی
کارمند فردی بی آرمان است. چون شخصیتش متلاشی شده، چون قدرت تفکر و تعقل از او گرفته شده، چون پیرو مکتب زندگی روزمرّه شده است.
دیار کارمندی مذبح آرمان های والای انسانیست. کارمند دلیلی برای آرمانخواهی ندارد. چرا باید برای آرمانجویی هزینه بدهد؟!
دیار کارمندی آرمانخواهی را حماقت و بلاهت میداند و از این رو دیار کارمندی را میتوان دیار قاعدین دانست. قاعدینی که به ولیّ خدا می گویند: انت و ربّک فقاتلا! انا هاهنا قاعدون!

🔸زیستن در بی زمانی؛ بیهودگی سرمایه عمر
برای کارمند زمان مهم نیست. چون آرمانی ندارد که بخواهد زودتر بدان برسد. کارمند یک ماشین عادتمند روزمرّه است فلذا زمان برایش مهم نیست. تلاش مضاعف برای زودتر انجام شدن کارها بی معنیست. مشقت و تعبی است که هیچ ما بازای معناداری برایش دریافت نمیکند. فلذا هر چه بیشتر ارباب رجوع در کمبود وقت جلز ولز میکند کارمند غرق در بی زمانی همه چیز برایش ساکن و راکد است.

🔸تعطیل فکر
در زیست کارمندی چون همه چیز ساکن و راکد است. بی زمان است فلذا فکر و تعقل هم راکد میگردد. دلیلی برای فکرکردن جهت استفاده بهینه از زمان وجود ندارد. دلیلی برای بهینه ساختن فرآیندها وجود ندارد. همین است که فکر منعطل و راکد میگردد.

البته موارد بیشتری را میتوان ذکر کرد.
.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصات_اسلام
#یادداشت_155
#جلسه_369

🔰نگاه انقلابی صرف(به معنای مبارزه ای) به عالم نشات گرفته از نگاه تنزیهی به توحید است. جریاناتی که راهبردشان در عالم صرفا بر اساس نفی عبودیت غیر خدا و از بین دشمنان خدا و مظاهر آنان تدوین شده است، در عمل چیزی جز خرابی به بار نمی آورند. بعد از جنگ و کشتار و تصرف سرزمین ها،‌ وقتی نوبت به سازندگی می رسد حرفی برای گفتن ندارند. نمی توانند از مواهبت خداوند متعال به درستی استفاده کنند و روابط بین پدیده ها را کشف کنند و مرز های علم و فن آوری را گسترش دهند. سرانجام چون به کار زندگی دنیایی انسان نمی آیند، نابود میشوند و سرنوشتی جز داعش و القاعده نخواهند داشت. این انحراف به شدت جریانات انقلابی ما را در معرض خطر قرار داده است.

🔸در مقابل نیز جریاناتی هستند که تهی از نگاه انقلابی و تنزیهی اند و نگرش صلح کل را برای خود نهادیه کرده اند. اینان بر اساس این بینش که همه عالم آیات الهی است،‌ همه چیز را قبول کرده اند و راه برای جولان بی نهایت طواغیت و دشمنان الهی باز کرده اند و الگو هایی نظیر کشور امارات را پدید آورده اند.

✅لکن نگاه اسلام هر دو جنبه است. اسلام زندگی انسان را دو ساحتی می بیند و برای هر دو ساحت ارزش و اعتبار قائل است. هردو ساحت را در زندگی بشیریت ضروری می شمارد و تعالی مطلوب زندگی انسانی را در هر دو ساحت تعریف میکند. هم معنویت و توجه به خدا و مبارزه با دشمنان خدا، و هم زندگی سازی و توجه به دنیا و رفاه انسان ها.

نگاه تنزیهی صرف با ساخت زندگی برای انسان و رفاه او سازگار نیست و نگاه تشبیهی صرف سرانجام به بی دینی و دوری از خدای متعال گرفتار خواهد شد.
صراط مستقیم توجه به هر دو ساحت است. دین آباد و دنیای آباد.
✨اصلا برای تنزیه نیز تشبیه نیاز است. بدون پیشرفت نمی توان دست طواغیت عالم را قطع کرد.

🔸«دين اگر دين اسلام است، كه ما امروز طرف‏دار آن هستيم، دينى است كه انقلاب مى ‏كند؛ دينى است كه براى ميدان ها سرباز درست مى ‏كند؛ دينى است كه به علم دعوت مى‏ كند. اصلًا علت اينكه مسلمانان توانستند براى مدت چند قرن مشعل علم را در دنيا به دست بگيرند، همين توجه اسلام به علم و دانش بود.»

🔸«اساس نگاه اسلامی به پیشرفت بر اساس نگاهی به انسان است. این پایه همه مطالبی است که در باب پیشرفت باید در نظر گرفته شود. اسلام انسان را یک موجود دو ساحتی می داند. دارای دنیا و اخرت. شاخص و فارق عمده این است. اگر یک تمدن،‌فرهنگی و آیینی انسان را تک ساحتی دانست، خوشبختی انسان را فقط در زندگی مادی دنیایی به حساب آورد، در منطق او پیشرفت تبعا به کلی متفاوت خواهد بود با پیشرفت در منطق اسلام که انسان را دو ساحتی میداند. کشور ما و جامعه اسلامی آن وقتی پیشرفته است که نه فقط دنیای مردم را آباد کند بلکه آخرت مردم را هم اباد کند. پیغمبران این را میخواهند. دنیا و آخرت
نه دنیای انسان باید مغفول عنه واقع شود به توهم دنباله گیری از آخرت، نه آخرت باید مغفول عنه واقع بشود به خاطر دنبال گیری از دنیا آن پیشرفتی که در جامعه اسلامی مورد نظر این چنین پیشرفتی است.»

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_147
#جلسه_369

⭕️ضدیّت هویت با استثمار

بی‌هویت کردن، مقدمه‌ی استثمار است.
وقتی قرار است استثماری رخ دهد، اگر نگوییم لازمه‌ی استثمار، گرفتن هویت است، حداقل می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین تسهیل کننده‌های استثمار، بی‌هویت‌کردن است. و معمولا هم در طول تاریخ کسانی استثمار شدند که هویت خود را از دست داده‌اند، حال چه در استثمار‌های فردی و یا اجتماعی که یک ملت به استثمار کشیده شده است. والبته با کمی دقیق شدن در تاریخ شاید بتوان ریشه‌هایی یافت که طواغیت زمانه، موجب این بی‌هویتی بودند تا بتوانند بهتر بهره‌کشی کنند. و حتی این استثمار جهانی که در عصر حاضر وجود دارد، پیوند عمیقی دارد با بی‌هویتی ملت‌ها؛ لذا به راحتی می‌توان رابطه مستقیم بی‌هویتی با استثمار را یافت.

از همین پیوند عمیق،‌ می‌توان یکی از شاه‌راه‌های مقابله با استثمار را کشف کرد؛ هویت. بازشناسی هویت فردی، ملی، مذهبی برای مقابله با استثمار، نقش کلیدی دارد. اگر هویت بازیابی شود و احساس هویت زنده شود، دیگر به راحتی کسی نمی‌تواند بهره‌کشی کند.

#مشخصات_اسلام
#یادداشت
#احمد_قوی
#یادداشت_97
#جلسه_369
#نقد

از ماست که بر ماست !

صحبت های نقویان برای بنده هیچ جای تعجب نداشت. اصلا هم لازم نیست که فکر کنیم یک توطئه ای در کار است که در ظرف چند روز نقویان و زیبا کلام این مزخرفات را بلغور کنند.
توطئه اصلی وادادگی حوزه های علمیه است!
توطئه اصلی زمانی رقم خورد که طی یک پرسه در طول بیش از یک قرن ابهت شریعت ختمی در چشم این مردم به بهانه های مختلف شکسته شد!
قبل انقلاب می گفتند “می بخور منبر بسوزان مردم آزاری نکن”
بعد ها گفتند ظواهر دین بدون اندیشه و روشنفکری ارزشی ندارد!
بعد ها شروع کردند در برنامه های صدا وسیما زهر ماری قاطی کردند تا مردم ماهواره نبینند!
یکم بعد تر گفتیم اصلا مخاطب صدا و سیما باید مخاطب خاکستری ( عملا متمایل به سیاه) باشد تا در نظر سنجی ها درصد بینندگانمان بیشتر بشود. ( همین دیشب یکی از برادران انقلابی و عمیق و مردم سالاری فهم ما که معمولا سردبیر بنگاه های رسانه ای معروف نظام است داشت از برنامه زوجی نو تعریف می کرد که چقدر خوب مباحث خانوادگی را به گوش مخاطب منتقل می کند!)
تمام سالهای دوران کودکی و نوجوانی ما در دهه هفتاد و هشتاد با فیلم های مهران مدیری و امثال او گذشت که یک بار اسم خدا در یک سریال 90 قسمتی برده نمی شد! اصلا انگار این فیلم ها را در کفرستان می سازند و انگار نه انگار که این مردم مسلمان هستند
بعد ها گفتند حکومت از زور استفاده نکند!
بعد ها گفتند اگر حتی از این ظواهر صحبت کنید مردم زده می شوند از دین!
بعد ها هم از مطلوبیت اسلام لبنانی و تساهل حزب الله لبنان گفتند که ببینید چقدر سید حسن مهربان است که حتی جولیا پطرس هم می آید برایش می خواند! ( خودمان هم چار چشمی کنسرت هایش را نگاه کردیم و گفتیم جل الخالق ببین عجب موردهایی را برادران حزب الله برای اسلام تور کرده اند)
بعد ها هم که آقا و حاج قاسم گفند این دختران بی حجاب بچه های خودمان هستند یقین کردیم که کلا باید شل کنیم تا اسلام در قلوب بیشتر نفوذکند!

مشکل اصلی آن موقعی بود که ما میخواستیم یک اسلام نایس به ملت ارائه بدهیم که بیایند در آغوش اسلام ولی غافل از این که خودمان داریم به آغوش پروژه عرفی سازی دین و پرتستانیسم اسلامی می رویم.
خوب است نگاهی به حال و روز جهان اسلام بیندازیم تا ببینیم آن کسانی که قبل از نقویان ها و امثال او میخواستند اسلام نایس ارائه بدهند چگونه تبدیل شده اند به سگ دست آموز آمریکا و اسرائیل .
بیچارگی ما این است که خمینی و خامنه ای در حوزه فقط در حد عکس مانده اند و نه بیشتر.