#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_61
#جلسه_338

مانع تجربه و عمل، احتیاط یا ترس؟

یکی از اموری که خصوصا در حوزه های علمیه

در جلسه ی اخیر حلقه ی اندیشه کلامی بحثی پیرامون چگونگی مراحل رسیدن به برنامه ی دینی ارائه شد، سیر { مکتب» علم» نظام» برنامه } مورد اشاره قرار گرفت و مطرح شد که ذخیره ی موجود معارف دینی ما به راحتی می توانند به وجود آوردن مکاتب تخصصی دینی را عهده دار شوند.

گوشزد شد که نباید اندیشه ای را که در یک مکتب تخصصی سخن دارد رمی به این اتهام کرد که علم تخصصی یا نظام و برنامه ی تخصصی ندارد.

در دین شریف اسلام هم گزاره های فراوانی وجود دارند که میتوانند اختصاصات مکتبی را در ساحات مختلف بوجود بیاورند، مثل یک گزاره ی « لا ربا فی الاسلام » که خودش یک جهت گیری اختصاصی و دنیایی از ویرایش است در فضای اقتصاد.

اما در کنار همه ی این دارایی ها یک مساله مانع از آن شده است که دانشمندان علوم اسلامی به پدید آوردن مکاتب، نظامات و برنامه های دینی روی بیاورند، و آن اجتناب عملی آن ها از عمل کردن و تجربه کردن است.

بسیار مناسب است که به شناسایی این مانع پرداخته شود تا بتوان آگاهانه آن را مرتفع ساخت.

چنین به نظر میرسد که این مانع ریشه های مختلفی دارد، که به برخی از آن ها اشاره میکنم:

1- دوری نهادینه شده از عمل:

این طور به نظر میرسد که فضای غالب بر مباحثات علمی حوزوی فضایی تقریبا ذهنی محض است. به این صورت که اگر بحث از امور ذهنی فراتر نرود نوعا اشکالی فنی به آن وارد نیست و میتوان بدون تعرض به عمل یا عالم واقع بحثی مقبول را از آب درآورد.

همچنین بسیاری از اوقات و به تبع همین اتمسفر اساسا حوزویان خود را ملزم به عمل به آنچه فهمیده اند نمیدانند، بلکه خود را در مقام مفتی و تئوری پرداز میبینند و برداشتشان چنین است که ما حصل تحقیقاتشان تکلیف دیگران را مشخص میکند، لذا آنها فقط تحقیق میکنند و مینگارند و سپس وظیفه ی دیگران است که بیایند دریافت کنند و عمل کنند.

به این ترتیب به صورت نهادینه شده ای پرداختن به عمل در حوزه ها امری مغفول است.

2- دوری نهادینه شده از تجربه:

نظام حجیت در فقه، و همچنین نظام استدلالی در علومی از قبیل کلام، به گونه ای هستند که طبعا دانشمندان این حوزه ها که حوزه های رایج حوزه هستند را از متود های تجربی دور نگه میدارد. و اساسا تجربه را امر قابل اطمینانی تلقی نمیکنند، لذا به صورت نهادینه شده ای از تجربه نیز دور مانده اند.

3- خوف و به تبع آن احتیاط:

وجود احتمال فاصله گرفتن از تعالیم شریعت و از دست رفتن امور نهادینه شده ای از قبیل تعالیم یا فرهنگ های اصیل، در کنار تجربه های شکست خورده ای که طی آنها ضرباتی به حوزه ها یا به تشیع یا شیعیان وارد شده است ، موجب میشود که حوزویان در برابر تن دادن به سازو کارهای جدید آزموده نشده، و آزمون و خطا، و در گامی بالاتر در برابر تحول خوف داشته باشند و اصطلاحا احتیاط کنند.

حال اینکه آیا احتیاط در اینجا به پرهیز است یا به اقدام خودش جای بحث دارد.

4- عدم دسترسی به امکان تجربه:

یکی از موانع این است که حوزویان سالیان سال دارای مکنت نبوده اند و اساسا دسترسی چندانی به آزمودن یافته های کلان خویش نداشته اند، لذا در ذهنیت شان مساله ی آزمودن آن چنان که باید جایی باز نکرده است.

اکنون نیز تصور هم چنین است.

5- هیمنه ی پارادایم های رقیب:

مانع دیگر این است که بر اثر شدت مقبولیت پارادایم رقیب، یافته های تجربی آنها را قطعی فرض میکنند و اگر گایه بخواهند به تجربه رجوعی داشته باشند یا استناد کنند اولین منبعی که به ذهنشان میرسد تجربیات پارادایم رقیب است. تجربیاتی که با یک دستگاه عریض و طویل پشتیبانی میشوند و از دیدگاه بسیاری نیازی به بازنگری و … ندارند. لذا داعی ای بر تجربه ی مجدد وجود ندارد.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_338
#دین_حداکثری
#جامعیت

🔰قلمرو اسلام در عرصه علوم انسانی[دکتر عبدالحسین خسروپناه]

🔺تقریر

آیا نیازی به علوم انسانی اسلامی داریم؟
علوم انسانی از چه طریق به دست آورده می شود؟

سه دیدگاه:

1️⃣حداقلی: قرآن و سنت گزاره هایی در مورد علوم انسانی دارند، اما نمی توان از آن ها علوم انسانی تولید کرد.

2️⃣حداکثری: اسلام و قرآن و سنت به تمام پرسش های مربوط به علوم انسانی پاسخ داده است.
به عبارت دیگر، اسلام با دو منبع قرآن و سنت، پاسخگوی تمام نیاز های اجتماعی انسان است. لذا انسان برای رفع نیازهای اجتماعی، نیازی به تعقل و تجربه و عرف ندارد.

3️⃣اعتدالی: این دیدگاه با روش عقلی، تاریخی، تجربی، نقلی، یعنی جمع میان دو روش درون و برون دین به دست می آید.
طبق روش شناسی مطرح شده، علوم انسانی را به سه بخش عمده 1-تجربی، 2-مکاتب و 3-ارزش ها می توان تقسیم نمود و اسلام را در مقام مقایسه با این سه بخش باید ارزیابی کرد.

الف) علوم انسانی تجربی: پیش فرض های غیرتجربی برگرفته از دین نیز در بخش تجربی علوم انسانی تأثیرگذار است.

ب) مکاتب علوم انسانی: از دین اسلام انتظار داریم تا مبانی مکتبی علوم انسانی و اجتماعی را مشخص سازد.

ج) ارزش های(فردی و اجتماعی) حاکم بر علوم انسانی: آموزه های اسلامی در تغییر انسان، نقش مؤثری دارند. بخشی از آیات و روایات اسلامی، مربوط به ارزش ها و بایدها و نبایدهای حقوقی و اخلاقی رفتارهای اجتماعی و فردی انسان است که به وسیله علوم فقهی و اخلاقی و حقوقی و عرفانی اسلام بیان می گردند. البته علاوه بر رویکرد نقلی و اثبات قرآنی و روایت هنجارهای اجتماعی اسلام، دلایل عقلی بر ضرورت بعثت پیامبران و ضرورت هدایت و سعادت انسان و رابطه منطقی بایسته ها و هنجارها با سعادت و کمال انسان نیز دلالت دارد.

🔺نقد… از سر نفهمی!

در نگاه حداکثری اگر خود قرآن و سنت به ما گفته باشند که از عقل و تجریه و عرف استفاده کنیم، آیا معرفت پدید آمده ی ما اسلامی نمی شود.

از خود شما یاد گرفتیم که “پیش فرض های غیرتجربی برگرفته از دین نیز در بخش تجربی علوم انسانی تأثیرگذار است” بر این اساس علم و معرفتی که انسان مسلمان که تجربه اش متأثر از مکتب اسلام و نظاماتی بر پایه ی آن است، رقم می زند، چگونه ممکن است که اسلامی نباشد.

مسلمان گرفتار شریعت اسلام، تجربیاتش بر اساس یک زیست مؤمنانه است و در پی یک حیات توحیدی است. این تجربه ی متراکم است که تبدیل به علم انسانی می شود و قطعا در مقام مطالعه ی این علم ما مجاز هستیم که صدورش را به خداوند متعال نسبت دهیم زیرا او جل جلاله، قبلا عمل ما را امضا کرده است.

پس به نظر می رسد که آنچه دکتر خسروپناه در نگاه اعتدالی بیان می فرمایند، در واقع همان نگاه حداکثری باشد که از دین فهم می شود.
.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_338
#بحران_جمعیت

🔰سازندگان مستند ضد: ردیف جلو، یک نفر جا هست!

➖نکته فرعی: امت حزب الله در هر چه تخصص نداشته باشند، در تفرقه و نفی همدیگر پروفسورا دارند! این نشان دهنده ی یک تعویق تمدنی است! (استاد از اینجا به بعدش رو درس نداده…)

🔺اصل بحث؛
اگر بحران جمعیتی مسئله ی اصلی نیست، پس مسئله ی اصلی چیست؟

برای پیدا کردن مسئله ی اصلی، ابتدا باید ببینیم ریشه ی این بحران جمعیتی چیست؟
آنطور که بنده از این مستند برداشت کردم، سازنده تلاش کرده بود که بحث رفاه را در فرزندآوری به حاشیه ببرد و مسئله ی اصلی را متوجه ی باورها و سبک زندگی که متأثر از لیبرالیسم شده، بکند.

این برداشت شاید در کشورهای غیراسلامی درست باشد، اما در ایران اسلامی ما این برداشت درست نیست.
البته این درست است که ما هم مانند همه ی دنیا تحت تأثیر تمدن غرب قرار گرفته ایم، اما این دلیل نمی شود که ما هم مانند غربی ها از همین زاویه با این مشکل درگیر باشیم.

ما تحت تأثیر تمدن غرب هستیم اما هنوز اصالت های خودمان را حفظ کرده ایم و با تکیه به همین اصالت ها بود که انقلاب کردیم و نظام اسلامی تشکیل دادیم.

از شعار گذشته… اگر یک بررسی میدانی داشته باشیم، اکثر خانواده های ایرانی که راضی به فرزند آوری نمی شوند، بهانه شان همین رفاه مادی است. اما اکثر این خانواده ها راست می گویند! به این معنا که خواسته شان این نیست که فرزند دلبندشان در پول غلط بزند یا امکانات لاکچری و فضایی در اختیار داشته باشد! این ها به امکانات حداقلی راضی هستند.
واقعا درصد کمی ایرانی وجود دارند که تحت تأثیر غربی ها فقط به دنبال عشق و حال اند و اگر در نهایت رفاه و دارایی هم که باشند، به جای اینکه خودشان توله بیاورند، توله ی حیوانات دیگر را بزرگ می کنند!

اصلا گیریم که بهانه ی فرزندآوری کمتر، عدم رفاه باشد، راهش این نیست که با آن بدبخت برخورد ایدئولوژیک کنید!
راهش این است که رفاه را به او نشان دهید، و عاقبت زیاده خواهی را برایش توضیح دهید.

الان بحث جمعیت را هم امنیتی کرده ایم، به مردم ایران می گوییم فرزند بیاورید تا ما حاکمیت مقتدری داشته باشیم! اگر هم اقتدار نداشته باشیم با انواع و اقسام تهدیدها مواجه خواهیم شد… .
البته که این گزارش درست است اما آیا مردم ما اینگونه اقناع می شوند!

✳️حوصله مون سر رفت، آخرشو بگو!

مسئله کاهش جمعیت مسئله ی تمدن اسلامی نیست، مسئله ی تمدن غرب است. ما هم به هر میزانی که از ظهارت خود فاصله بگیریم و آلوده به نجاسات غربی شویم، به بلای آن ها مبتلا خواهیم شد.
تنها راهی هم که می توان از شر تمدن غربی خلاص شد، رقم زدن پیشرفت ذاتا ایرانی و اسلامی است که با خود نه تنها رفاه می آورد بلکه تمام موانع فرزندآوری و ازدیاد نسل را از بین می برد.
الحمد لله فعلا برای رقم زدن این پیشرفت زمان داریم،(تا 20 سال آینده جمعیت جوان داریم) پس تا فرصت باقی است باید هویتی ناب و خالص شیعی و انقلابی خودمان را ارتقا ببخشیم و روی ساخت یک ایران پیشرفته ی اسلامی متمرکز شویم.