#امید_فشندی
#یادداشت_199
#جلسه_342
#مشخصات_اسلام

🔰 زندگی، مرگ، روز رستاخیز

#مرگ‌اندیشی با #رستاخیزباوری گره خورده است و این دو وقتی با #زندگی‌گرایی اسلام قابل جمع است كه بتوان نسبت عمیقی میان آن‌ها برقرار كرد؛ نسبتی از جنس علیت، یا از جنس ظاهر و باطن، یا از جنس مؤثر و اثر، یا كاشت و داشت و برداشت:

مزرع سبز فلك دیدم و داس مه نو
یادم از كرده‌ی خویش آمد و هنگام درو

چه ظریف و زیبا فرمود كه “الدنیا مزرعة الآخرة”
دنیا برای زراعت است و آخرت، محصول

زندگی‌گرایی یعنی باغ‌بانی و زراعت!

البته انسان زنده است و باید برای زنده‌ماندن زراعت كند،
اما دارایی‌های او كه خبر از خلیفةاللهی‌اش می‌دهد، رسالت آبادانی و زنده‌داری و زندگردانی چیزهای دیگر را نیز بر عهده‌ی او نهاده:
هو أنشأكم من الأرض و استعمركم فیها (هود/61)

#زهد اما بویی از مرگ‌اندیشی و آخرت‌گرایی در فضای زندگی است؛ عنصر زمان را به كشاورز یادآورشدن است، اینكه روزگار در گذر است و دوران فصل بهار و پاییز دارد.

17 آبان 1400

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_342
#تمدن_اسلامی
#تمدن_و_تدین

🔰تمدن و تدین

🔺فرهنگ حاکم بر جامعه
➖اگر تحت تأثیر جهانبینی متفاوتی که ارائه می کند، بتواند تمام عرصه های زندگی مردم را تحت تأثیر و سیطره ی خود قرار دهد،
➖و همچنین دربردارنده ی سخنی فطری و نو باشد که بتواند هجمه های بیگانه را دفع کند و در طول زمان دوام بیاورد؛
قطعا می تواند تمدنی متناسب با خود را پدید بیاورد.

این ویژگی ها قطعا در دین مبین اسلام هست.
اسلام یک دین حداکثری است که هر آن به فکر شکوفایی فطرت آدمی است و برای تمام عرصه های زندگی مسلمان برنامه دارد و شریعت آن نیز مهیمن بر تمام ادیان گذشته است.

امتی که به اسلام ایمان بیاورند و برای خدا قیام کنند؛ اولین پاداشی که خدای متعال برایشان درنظر می گیرد، آبادانی زندگی دنیایی ایشان و بی نیازی از کفار و بیگانگان است. به عبارت دیگر امتی که به اسلام ایمان می آورند، از همان ابتدا در کار تمدن سازی هستند و تلاش هایشان برای رقم زدن یک زندگی دینی آنها را وادار به برپایی یک تمدن دیگر بر پایه ی اسلام میکند.

حقیقتا اعتقاد داریم که شریعت اسلامی یک معجزه است و در اثر پایبندی به آن است که فرهنگ متفاوتی و سختی در جامعه شکل می گیرد و همین فرهنگ نظام های مختلفی را سامان می دهد.

مثلا عده ای که اهل تقوا پیشه کردن هستند، در تمام شئون زندگی تقوا پیشه می کنند و خوف الهی که در دل دارند، حب دنیا را از این ها می گیرد؛ اولین ثمره ی این دیدگاه، در اقتصاد نمایان میشود، در همین ایام درگیری کشورهای دنیا با توطئه ی کرونا مشاهده کردیم و دیدیم آن وقتی که در مردم در بلاد کفر به خاطر یک دستمال توالت به دنبال سفره کردن شکم هم بودند، مردم ایران به دنبال راه اندازی کمپین ها و فراخوان های اجتماعی برای کمک به قشر مستضعف بودند.

خلاصه اعتقادات و شریعت اسلامی به شدت سویه ی فرهنگ ساز و تمدن ساز دارد و نافرمانی از هر گوشه از این فرامین قدسی، یک قدم ما را از رسیدن به یک بهشت دنیایی دور تر می کند و باعث می شود که نسلی دیگر از مسلمین آرزوی زندگی در عصر ظهور امام معصوم(عج) را با خود به گور ببرند.

#پس_خواهرم_حجابت_برادرم_نگاهت…

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#جلسه_341
#جلسه_342
#علی_اکبرنژاد
#یادداشت_61

🔰 از #خاتم تا #خمینی (۲)

✅✅اسلام دین زندگی گراست.

🔸آنچه فطرت پاک توحیدی نوعا برای انسان می‌پسندد، هم‌گامی شریعت با طریقت است برای نیل به حقیقت. طریقت را در دل شریعت می‌جوید و شریعت را برخاسته از حقیقت می‌پسندد. فلذا دغدغه‌ی نگرش الهیاتی به مسلک‌های مختلف در اداره زیست فردی، خانوادگی و اجتماعی، به نظر می‌رسد که برخاسته از دل همین خواست فطری باشد.

🔸به دیگر تعبیر، فطرت توحیدی بشر، اگر از زنگارهای عالم ماده اندکی مبرا باشد، نیک خواهد فهمید که اصالت عالم بر حقیقت هستی تعلق دارد و اساسا دوگانگی و توازی میان ماده و معنا امری پوچ و بی‌معناست است. بلکه تکثرات نیز از دل یک حقیقت واحد جوشیده و از بستری واحد برخاسته‌اند.

✅✅ اسلام دین اجتماعی است.

🔸از لوازم زندگی‌گرا بودن اسلام، اجتماعی بودن این دین است. چون دین اساسا برای انسان آمده است؛ و انسان نیز چه از حیث مادی بنگریم، چه از حیث معنوی، با جامعه گره خورده است، فردِ انسانی، همواره پیوندی عمیق با دیگر انسان‌ها در خود حس می‌کند. به طوری که گویی نقصان ذاتی خویش را اساسا در اتصال با دیگری و پیوند خوردن با جامعه می‌جوید. طبع انسان مدنی است و نیز مشخص است که مسلک و آیینی که برای “انسان” آمده نیز مدنی باشد.

🔸اگر طبق نگاه عرفا، عقل و حیات انسان کبیر را برخلاف حقیقت اندماجی انسان صغیر، منتشر در میان آحاد بنگریم، پس ظرفیت‌های حیاتی انسان کبیر آنگاه پدیدار می‌شود که پیوندی عمیق میان آحاد برقرار گردد. و چون هر یک از آحاد به عنوان جزئی فهیم -که گویی به شخصیت کل، نوعی خودآگاهی دارد- آنگاه که به مبدأ جامع خویش -یعنی انسان کبیر- می‌نگرد، در خود پیوندی عمیق با دیگر اجزاءِ این کل، برای رسیدن به کمال حقیقی حس کرده و شدیدا آن را طلب می‌کند.

🔸به نظر می‌رسد ناب ترین نگرش به حقیقت کلی اسلام از چنین آبشخورهایی برخوردار باشد.

[ادامه دارد…]

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_134
#جلسه_341

✨شریعت سهله و سمحه

شریعت سهله و سمحه از چند حیث میتواند مطرح شود.
🔸 از حیث ارائه دین به انسان ها؛ که از چه طرقی به صورت نرم و لطیف این مفاهیم فطری به جان های آنها عرضه می شود که از عمق وجود و به راحتی به آنها گرایش پیدا میکنند و با گفتن چند کلمه، مسلمان میشوند.

🔸 از حیث هستی شناسی دین و اصول عقاید آن؛ که بسیار فطری و مطابق طبع بشر است و در مقایسه با عقاید دیگر، پذیرش آن برای بشر آسان تر است. و با همه پیچیدگی ها، نهایت سادگی و سهولت ممکن در آن گنجانده شده است.

🔸 از حیث ایدئولوژی و برنامه زندگی؛ نیز نهایت سهل گیری ممکن که برنامه را از مسیر اصلی خود خارج نمی کند و به رشد و سعادت بشر منتهی میشد در نظر گرفته شده است.

⏪احکام اسلامی به پنج قسم واجب، مستحب، مکروه، حرام و مباح تقسیم شده است. خود این نشان دهنده ی این است که به اقل موارد اکتفا شده و جز چیز هایی که مصلحت شدیده داشته و بدون آنها عملا سعادت انسان استیفا نمی شده، واجب نشده است. در مقابل نیز جز چیز هایی که مفسده ی شدیده داشته حرام نگشته است. در سایر موارد عملا به انسان آزادی عملی داده شده تا خودش مطابق حال خود آنها را انتخاب کند. اگر شریعت می خواست با سخت گیری و سرعت بیشتر انسان ها را به سعادت برساند، احکام آن باید بین دو دسته ی حرام و واجب خلاصه میشد. لکن بسیاری از احکام اسلامی از این دو دسته خارج گشته اند مثل مسواک که با وجود مصلحت بالایی که در لسان معصوم ع برای آن بیان شده، بازهم مستحب گشته است.

⏪از سوی دیگر خداوند به جز در دایره احکام عبادات، در سایر ساحات زندگی، به بیان چهارچوب های کلی و قواعد عامی که رعایت نکردن آنها مسیر زندگی بشری را از سعادت منحرف می نمود اکتفا نموده است. سعی شارع بر این بوده که تا جای ممکن پیشبرد امور طبق اراده ی انسان ها و عرف غالب جامعه انجام شود. لذا در احکام جزئی بیشتر به امضای احکام عقلا پرداخته و به جز موارد ضرورت شیوه ای را تاسیس ننموده است.

🔰اینها نشانه ی این است که بنای این دین بر سهل گیری است و اگر در جایی سخت گیری شده نشان دهنده ی آن است کمتر از آن مقدار امکان پذیر نبوده و انسان را به شقاوت می کشانده است.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_258
#جلسه_341

💠 شریعت سهله در قرآن کریم

شهید مطهری در بحث مشخصات اسلام از منظر ایدئولوژی یکی از این مشخصات را «سماحت و سهولت» می دانند و می فرمایند: «در اين شريعت به حكم اينكه سهله است، تكاليف دست وپا گير و شاق و حرج آميز وضع نشده است و به حكم اينكه سمحه (با گذشت) است، هر جا كه انجام تكليفی توام با مضيقه و در تنگنا واقع شدن گردد، آن تكليف ملغی می‏شود.»
مجموعه آثار شهيد مطهري (وحى و نبوت)، ج‏2، ص: 241

همانطور که معلم شهید معنا فرمودند سهله مقابل حرج آمیز و سمحه مقابل مضیق است؛ مواردی که قرآن به عنوان برداشتن حرج نام برده به شکل زیر است:

1️⃣ حکم تیمم بدل از وضو و غسل
يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا إِذٰا قُمْتُمْ إِلَى اَلصَّلاٰةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى اَلْمَرٰافِقِ وَ اِمْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى اَلْكَعْبَيْنِ وَ إِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضىٰ أَوْ عَلىٰ سَفَرٍ أَوْ جٰاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ اَلْغٰائِطِ أَوْ لاٰمَسْتُمُ اَلنِّسٰاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مٰاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ مِنْهُ مٰا يُرِيدُ اَللّٰهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لٰكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿المائدة، 6﴾

2️⃣ حکم معافیت ضعیف و مریض از جهاد
لَيْسَ عَلَى اَلضُّعَفٰاءِ وَ لاٰ عَلَى اَلْمَرْضىٰ وَ لاٰ عَلَى اَلَّذِينَ لاٰ يَجِدُونَ مٰا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذٰا نَصَحُوا لِلّٰهِ وَ رَسُولِهِ … ﴿التوبة، 91﴾
لَيْسَ عَلَى اَلْأَعْمىٰ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلَى اَلْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لاٰ عَلَى اَلْمَرِيضِ حَرَجٌ … ﴿الفتح‏، 17﴾

3️⃣ حکم مباح بودن ازدواج با زن مطلقه فرزند خوانده
فَلَمّٰا قَضىٰ زَيْدٌ مِنْهٰا وَطَراً زَوَّجْنٰاكَهٰا لِكَيْ لاٰ يَكُونَ عَلَى اَلْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوٰاجِ أَدْعِيٰائِهِمْ إِذٰا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَراً وَ كٰانَ أَمْرُ اَللّٰهِ مَفْعُولاً ﴿الأحزاب‏، 37﴾
مٰا كٰانَ عَلَى اَلنَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمٰا فَرَضَ اَللّٰهُ لَهُ سُنَّةَ اَللّٰهِ فِي اَلَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ كٰانَ أَمْرُ اَللّٰهِ قَدَراً مَقْدُوراً ﴿الأحزاب‏، 38﴾

4️⃣ حکم اختصاصی پیامبر ص در نکاح با زنان مؤمنی که خود را به نبی هبه می کنند

يٰا أَيُّهَا اَلنَّبِيُّ إِنّٰا أَحْلَلْنٰا لَكَ أَزْوٰاجَكَ اَللاّٰتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَ مٰا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمّٰا أَفٰاءَ اَللّٰهُ عَلَيْكَ وَ بَنٰاتِ عَمِّكَ وَ بَنٰاتِ عَمّٰاتِكَ وَ بَنٰاتِ خٰالِكَ وَ بَنٰاتِ خٰالاٰتِكَ اَللاّٰتِي هٰاجَرْنَ مَعَكَ وَ اِمْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهٰا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرٰادَ اَلنَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَهٰا خٰالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ اَلْمُؤْمِنِينَ قَدْ عَلِمْنٰا مٰا فَرَضْنٰا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوٰاجِهِمْ وَ مٰا مَلَكَتْ أَيْمٰانُهُمْ لِكَيْلاٰ يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَ كٰانَ اَللّٰهُ غَفُوراً رَحِيماً ﴿الأحزاب‏، 50﴾

❇️ در آیه اول و دوم در واقع دارد تکلیف ما لا یطاق را از انسان بر می دارد، یعنی سهل گرفتن دین به این است که فاقد الماء را از اعمال عبادی محروم نمی کند، یا او را موظف با مشقت سنگین برای یافتن ماء نمی کند. همچنین مریض و ناتوان از جنگ را از جهاد معاف می کند، چون اصلاً توان این کار را ندارد.
❇️ در آیه سوم می خواهد یک حکم خود ساخته که حکم الله نیست، را بردارد. اگر بشریت دست به احکام خود ساخته بزند، اینقدر این مضیقه ها را زیاد خواهد کرد که همین می تواند باعث انواع فسادها در جامعه شود.
❇️ در آیه چهارم یک حکم اختصاصی پیامبر «ص» را بیان می کند که فلسفه آن برای نویسنده چندان روشن نیست! ولی هر چه هست با وجود امکان ازدواج و داشتن کنیز همچنان حرجی از این جهت برای نبی متصور شده که جایز شده که زنانی خود را به نبی هبه کنند و نبی به نکاح خود در بیاورد. شاید به خاطر این نکته باشد که اشرف الانبیاء و اشرف ما سوی الله را خداوند می خواهد از این جهت در کوچکترین سختی قرار ندهد.

🔷 در جمعبندی می توان گفت که موارد روشن آیات دلالت بر این دارد که سهله بودن دین به این است که احکامی که انجام آن از طاقت انسان خارج باشد برای او وضع نمی کند. لذا دامنه این سهل گیری اینقدر باز نیست که نگرانی ایجاد شود که این قاعده در لایه احکام باعث سکولار کردن فقه شود.
.🔺 باید این بررسی در روایات مربوط به این بحث و همچنین سیره فقها نیز بررسی شود، توفیق شود در یادداشت دیگری بررسی خواهم کرد.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#فقه
#اجتهاد
#عقل
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_118
#جلسه_341

🔰فقه بی عقل🔰

از گذشته در فقه منابع فقه را چهار چیز برشمرده اند. قران ، سنت و عقل و اجماع. اما توجه به عقل و اجماع هیچ گاه مانند یک منبع نموده است.
در کلام عقل را به عنوان یکی از منابع اجتهاد اثبات می کنند و حتی در اصول فقه خیلی از قواعد را با کمک از عقل و قواعد عقلایی اثبات می کنند اما وقتی به سراغ فقه می رویم، دیگری اثری از جایگاه عقل در آن نیست.
عقل را محدود به دایره کلیات کرده و از آن طرف فقه را محل جزئیات نموده و به همین سبب نقطه اتصال آن دو را قطع می کنند. و تمام ارتباط عقل و تفقه با واسطه اثبات قواعد اصولی می شود. اما در صورتی که قرار بود عقل یک منبع باشد برای کشف احکام.
فلذا این سوال مطرح هست که جایگاه عقل در فقه چیست ؟ آیا عقل فقط یک منبع تزئینی می باشد. و در نهایت این سنت و قران است که پاسخگو مسائل است ؟ و یا عقل توانایی حضور فعال تر در صحنه تفقه و اجتهاد را دارد؟
اجتهادپذیری و فقه پویا شریعت اسلام را، به عقل نسبت می دهند، آیا این مقدار از حضور عقل در صحنه تفقه توانایی پویایی فقه و اجتهادپذیری آن را دارد؟!
مسئله جایگاه عقل در فقه و اجتهاد از مهم ترین مسائل المدخل اصول فقه می باشد که کمتر مورد توجه اصولیان و متکلمین قرار گرفته است.

#یادداشت
#یادداشت_79
#سعید_خورشیدی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_341
#شریعت_سهله_سمحه
#مرز_سهولت_و_تساهل
ادله فراوان قرآنی و روایی، اسلام را دارای مشخصه سهولت و سماحت میدانند.
شیعه از این حیث ادعای سهولت میان همه مذاهب را دارد.
از آنجا که سهولت یک شریعت را فقط در نسبت با شرایع دیگر میتوان لحاظ نمود، میتوانیم این مشخصه را نیز در قیاس با شریعت ادیان دیگر، بپذیریم!
اما با دقت در معنای سهولت و سماحت، سوالاتی برای افرادی که دغدغه حفظ بنیادهای دین و شریعت را دارند، ایجاد میشود:

چه چیزی مرز میان سهولت و تساهل که اولی عنصری مثبت و دومی عنصری منفی شناخته میشود را حفظ میکند ؟
اگر سهولت و سماحت را در فقاهت همراه عنصر زمان و مکان لحاظ کنیم، میتوان گفت سهولت و سماحت برای مردم هر دیار و هر روزگاری فراخور عرف آنان تعیین میشود ؟ این عرفی شدن اسلام نیست ؟

پاسخ این است که اسلام در واقع عرفی هست و عرفی بودنش دقیق و معجزه گون است و لذا از باب استحاله تحصیل حاصل، نمیتوان آن را عرفی کرد !
جامع است و لازمه جامعیت این است که قابلیت تطابق داشته باشد و بتوان اصول آن را در فروع تطبیق نمود. تطبیق جداگانه فروع نیز از این باب است که زمان متغیر است، مکان متغیر است، و از این دو بالاتر انسان متغیر است و به تبع او فرهنگ و عرف هم متغیر است.
شریعت اسلامی هم قرار است در هر شرایطی جاری شود و انسان را با خودش به دل دریای ملکوت ببرد.

اما فقیه هنگام تطبیق مناسب عصر باید نکات بسیاری را مد نظر داشته باشد :
یکی از این نکات این است که باید همه جوانب بررسی شوند !
هنگامی که فقها همه ابزار فقاهت اعم از عقل و نقل را حاضر میکنند و در فروع فقهی تتبع مینمایند، گاهی از مفهومی یاد میکنند که صاحب جواهر آن را “مذاق شریعت” نامیده اند.
چشیدن مذاق شریعت به معنای نگاه جامع، هنگام اجتهاد به شریعت جامع اسلام است. باید اصول محوری اسلام و قواعد فقهی و محورهای مطالبات شریعت ( تقریبا همان مقاصد الشریعه ) را فهمید و همه را لحاظ نمود.
رعایت این نکته یکی از مواردی است که مرز تساهل و سهلت را تا حدودی حفظ میکند.
این نگاه جامع به اصول و قواعد شرعی اسلام اگرچه در آثار اکثر فقها دیده میشود اما متاسفانه از جانب اصول فقه پشتیبانی نمیشود.

#مشخصات_اسلام
#یادداشت
#احمد_قوی
#یادداشت_81
#جلسه_341

🔹 دایره تاثیر فهم سهله و سمحه از دین

با اندکی تامل در گفتار و سیره رفتاری یک عالم دینی ویا اسلام شناس می توان تشخیص داد که تلقی سهله و سمحه از شریعت در فهم اسلامی او وجود دارد یا نه. و همین مساله یکی از ریشه های بسیاری از پدیده های مهم از جمله حب و بغض های اجتماعی نسبت به یک عالم دینی و یا توانایی رهبری جامعه است. در حالی که اکثریت این بزرگواران ( چه آنانی که فهم سهله و سمحه از دین دارند و چه آنانی که ندارند) قائل به قرار گرفتن ویژگی سهله و سمحه در ادله اثبات احکام شرعی به عنوان مناط قطعی حکم نیستند و یا حداقل بر اساس بود و نبود این ویژگی حاضر به دادن فتوای عملی نیستند.

بنابراین نمی توان گفت که اگر سهله و سمحه بودن به عنوان ملاک حکم شرعی پا به فقه نگذارد پس دیگر این ویژگی در حد توصیف و تبیین های پسینی کارکرد دارد عملا بی فایده است.
البته واضح است که حتی در لایه ی فقه و افتا نیز تلقی سهله و سمحه از دین تاثیرگذار است اگرچه به صورت مستقیم و به عنوان ملاک حکم شرعی اخذ نشود.

🔸 اهمیت این موضع به این خاطر است که همین مساله به نوعی امتیاز و ویژگی مثبت #مکتب_اهل_بیت ع است. چرا که سختگیری فقه امامیه و انضباط اجتهادی ما باعث شده تا تلقی های متفاوت فقها از شریعت به راحتی و سهولت نتواند شریعت را دستخوش تغییر و نوسانات فراوان قرار دهد. بر خلاف فقه اهل سنت که فهم های کلامی فقها تاثیرات بسیار شدید و مستقیمی در فقه و شریعت می گذارد که اثرات نامطلوب آن را می توان به صورت افراط و تفریط های بسیار شدید یا گرایشات کاملا متضاد مکاتب فقهی مختلف مشاهده کرد.
☘️

#یادداشت_مشخصات_اسلام
#محمد_صحرایی
#یادداشت_95
#جلسه_341
#تبیین_منشأ_تمایز_شرایع

پاسخ به یک سوال :
چگونه میشود که خدای واحد و مهربان در حق همه ی بندگان، شریعتش برای یک قوم سهل تر و راه برنده تر باشد از شریعتی دیگر.
توضیح:
مقدمه اول:
مرحوم علامه طباطبایی ذیل آیه شریفه ی “و اتقوا یوما لا تجزی نفس عن نفس شیئا و لا یقبل منها شفعة و لا یوخذ منها عدل و لا هم ینصرون” بحث مفصلی در مورد شفاعت میکنند.
ایشان با تحلیل شفاعت نزد عرف و با واکاوی مفهوم آن، شفاعت را دخالت کردن شفیع در تام شدن سببیت میدانند و سپس مبتنی بر آیات شریفه ی قرآن، دو گونه شفاعت اثبات میکنند.
یکی شفاعت تکوینی که شامل همه ی سببیتهای عالم تکوین میشود مثل سببیت غذا برای حصول میل سیری. یعنی غذا شفیع است بر حصول کمال سیری از طرف اسماء الهی .
و دیگری شفاعت تشریعی است که در فضای جذب مغفرت و رحمت رحیمیه ی الهی می باشد.
نکته ی حائز اهمیت در شفاعت های شفیعان در نزد خداوند این است که در همه ی اینها نقصی از جانب سببیت الهی نیست و خداوند در جهت سببیتش تام است و تعلّق نگرفتن سبب به مسبب بخاطر نقصِ کسی است که قرار است در حق او شفاعت صورت گیرد.
مثلا بنده ای که مستحق عقاب است با آوردن اسم یا غفار الذنوب خود را از تحت اسم عقاب الهی خارج میکند و تحت اسم مغفرت الهی قرار میگیرد و در نتیجه مورد مغفرت الهی واقع شود.
در اینصورت گفته میشود اسم یا غفار شفیع او شده تا سببیت تعلّق غفران الهی در حقّ او تام شود.
مقدمه ی دوم: همه ی اتفاقات این عالم بر اساس قواعدِ بسیار دقیق از مسیر اسماء الهی جریان می پذیرد و آنچه که تعیین می کند چه اسمی جریان یابد وضعیت و ظرف کسی است که قرار است در حق او اسم الهی جاری شود.
مقدم
نتیجه گیری: در اینجا نقش حضرت محمد صلی الله علیه و آله بخوبی مشخص میشود که حضرت با کمال و لطافت وجودی خاصی که داشتند باعث شدند که کاملترین اسماء هدایت الهی از مسیر راحت ترین و لطیف ترین و گیراترین اسماء الهی جریان یابند و آن اسماء به مرحله ی حکم و دستورات الهی تنزّل یابند.
و به عبارت بهتر حضرت محمد شفیع همه ی امت در تنزّل نعمت هدایت الهی شده اند.
اینگونه است که شریعت حضرت محمد صلی الله علیه و آله به یمن وجود مبارک ایشان کاملترین و لطیفترین و راحت ترین شریعت الهی است.

یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_341
#شریعت_سمحه_سهله

پیامبر اکرم ص: بُعثت بالحنيفيةِ السمحة السهل
ماجعل عليكم في الدين من حرج
لاضرر و لاضرار في الاسلام
يريد الله بكم اليسر ولا يريد بكم العسر
يريد الله أن يخفف عنكم و خُلق الانسان ضعيفاً

احکام باید به‌گونه‌ای باشد که چوپان‌ها و بیابانی‌ها و پشت‌کوهی‌ها هم بتوانند تکالیف را به‌جا آورند و امتثال نمایند. (در محضر بهجت، ج۲، ص۲۹۴)
.
.
.
ناگزیر از اجتهاد هستیم؛
حتی با عقل ناقص.
حتی در عصر حیات معصوم ع.
حتی اجتهاد نکردن هم خود یک نوع اجتهاد است.

اصلا اجتهاد کردن، خواسته ی شریعت است و رشد انسان را در پی دارد. از این رو یک امتحان الهی است که انسان را به کمال می رساند.

سمحه و سهله بودن دین اسلام و گزاره های کلی از این دست که ویژگی های اساسی دین را بیان می کنند، باید به وضوح در نوع اجتهاد فقها مشخص باشد و همه ی احکام با این اصول باید سازگار باشند.

اگر امروز، آسان بودن و آسان گیری دین را نمی توانیم درست روایت کنیم؛
یا به خاطر این است که اصل این قواعد را به درستی نفهمیده ایم؛
یا به خاطر این است که فقاهتمان مشکل دارد.

به نظر می رسد، در فرآیند اجتهاد، جایگاه عقل و استفاده از آن را به درستی مشخص نکرده ایم، به همین خاطر است که احکام حاصل از فقاهت ما مدام با این دست گزاره های عقلی معارضه می کند.
.