بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_105
#جلسه_323
#تجربه
#حلقه_اندیشه_کلامی

با گذشت 2سال ازعمر بابرکت حلقه اندیشه کلامی این حلقه فراز و نشیب های مختلفی را تجربه کرده
نسبت به بعضی از حوادث مقاوم و نسبت به بعضی انعطاف پذیر بوده
شاید در مواقعی هم منفغل عمل کرده

طبیعتا به مرور زمان این پدیده پیچیده تر و سخت تر از روز ها و ماه های اولی خود بوده
اما هویت و ماموریتش همان چیزی است که در ابتدا شروع شده بود.
مدیریت حلقه اندیشه کلامی برای رسیدن به طراز خود به شدت کار سختی است
این حرف را آقای شرافت به خوبی درک می کنند.
مدیریت یک نرم افزار با این همه افزونه و قابلیت یک پدیده فوق العاده ای است
سختی کار وقتی است که مخاطبین این حلقه طلاب باشند
که بیشترین متغیر را در زندگی خود دارند
توقع این حلقه از مخاطبین روزی 2ساعت کار است 1ساعت کلاس
و یک ساعت مطالعه و یادداشت
قریب به یک سال است که سعی دبیر کلاس بر حضور و یاددشت نوشتن است یعنی روزی 1ساعت و نیم
اما ما الان این را به خوبی می بینیم که این دو تعهد هم به خوبی اجرا نشده
شاید از بیرون وقتی نگاه می کنیم این مسئله خیلی پیچیده نباشد
ولی حقیقتش این نیست شاید بالای 200ساعت دبیر حلقه باید وقت بگذارد تا مسائل و مشکلات مربوط به این دو تعهد را بررسی کند که چرا این دو مسئله حل نمی شود توقع که توقع نابجای نیست 1ساعت ونیم کلاس و یادداشت
با اینکه مدتی برای خود من این حلقه و این نرم افزار یکی از زمین های بازی بوده که بهش فکر می کردم
و تا حدی با چالش ها و آسیب هایش دست و پنجه نرم کردم
وقتی میخواهم آسیب اصلی را بررسی کنم و به ریشه ای ترین دلیل را پیدا کنم
به#عزم می رسم یعنی فعلا آخرین تحلیلم از این پدیده این است که ما هنوز عزم نکرده ایم برای شروع این کار والا 1ساعت و نیم وقت زیادی نیست
حضرت استاد شاید در این دوسال نزدیک 50 جلسه به تبیین و توضیح و انگیزه بخشی پرداخته باشند ولی نتیجه مطلوب هنوز حاصل نشده
واقعا ادم خسته می شود وقتی یکسال تلاش کنی تا دو چیز را بالابیاوری و آخرهم به مطلوب کامل خود نرسیده باشی
به نظر باید #عزم و #اراده را جدی تر گرفت

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_110
#جلسه_323

خیلی ممنون از برادر خانی بابت این جنس دغدغه‌ها و اینکه باعث شد ایده یادداشت امروزم را پیدا کنم.

بحث اراده که در انتهای یادداشت به آن اشاره‌کردید، قابل توجه است این چند روز که صوت نهایه استاد امینی‌نژاد را گوش می‌دهم، به بحث کیفیات نفسانی و بحث اراده رسیده است.

اراده مبدا علمی دارد و قبل از اراده، تصور و تصدیق لازم است. ابتدا باید به خوبی شی تصور شود و بعد از آن خود را هم شناخت و در مرحله بعد به تصدیق فایده شیء نیاز است و بعد از آن باید نیاز به آن فایده را بداند و نداشتن آن مطلوبیت را در خود ببیند و در مرحله بعد باید بداند که توانایی داشتن و کسب کردن این مطلوبیت را دارد. در اینجا بسته علمی تکمیل می‌شود و باید بعد از آن شوق شکل گیرد و انبعاث به وجود آید تا اراده برای انجام فعل ایجاد شود و در نهایت قوه عامله فعل را انجام دهد.

این مراحل را می‌توان در عدم اراده‌ی ما به انجام دادن تعهد‌ها هم تطبیق داد. البته مشکل تنها فقط در اراده نیست، عوامل دیگر هم هستند که در کنار هم دیگر باعث رقم خوردن این اتفاق شده است؛ به عنوان مثال سبک‌زندگی‌ها و بی‌برنامه‌گی ها و …

از آنجایی که نباید زمان یادداشت نوشتن از ۳۰ دقیقه بیشتر شود و استاد امروز هم بر این امر تاکید کرند، دیگر تطبیق دادن مراحل کلی اراده را انجام نمی‌دهم به امید آنکه یکی از دوستان در یادداشت خود به آن بپردازد و یا اینکه هر یک از دوستان بر خود تطبیق دهند.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_114
#جلسه_323

🔰تأملی در مأموریت حلقه اندیشه کلامی

❓متکلم انقلابی و روشنفکر دینی در خط انتقال معارف چه نقش و مأموریتی دارد؟

💠این بیان رو با استمداد از تعاریف مرحوم عین صاد عرض میکنم.

🔴 #قول_بلیغ
قول بلیغ، قولی است که رسا باشد و بتواند از موانع ترس و بدبینی بگذرد و به ذهن و قلب طرف برسد:
«فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ عِظْهُمْ وَ قُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغاً» / آیه 63 سوره مبارکه نساء

به نظر میرسد قول بلیغ بر عهده مبلغ و مربی عقاید است. مبلغ و مربی عقاید هر کدام متناسب با فرم کنشگری خویش بایستی از موانع ترس و بدبینی مخاطب عبور کرده و سخن را به ذهن و قلب مخاطب برسانند.

🔴#قول_لیّن
قول لیّن قولی است که غضب را تحریک نکند. گردبارهای وجود آدم را به جریان نیندازد، وگرنه در این طوفان ها چیزی باقی نمی ماند. نفرتهایی به وجود می آید و خستگی هایی شکل میگیرد که امکان تعقل را از بین می برد.

به نظر می رسد قول لیّن اولا بر عهده مربی عقیدتی است. کسی که مأموریت و نقش خویش را تربیت عقیدتی مخاطب انتخاب کرده موظف به تدارک قول لیّن است.

🔴#قول_میسور
قول میسور، قولی اذست که مقدمات را برای مخاطبت فراهم کرده باشی، برای او تدریجی آورده باشی تا بعد از این مقدمات بتوانی از او درخواستی داشته باشی، وگرنه اگر این مراحل طی نشده باشد، قول تو لج مخاطب را در می آورد، عصیان میکند.

قول میسور را هم بنده در سبد مبلغ عقاید و مربی عقیدتی می بینم.هر چند با مربی عقیدتی گره خوردگی بیشتری این امر دارد.

🔴#قول_احسن
قولی است که برای دشمن زمینه بهره برداری فراهم نکند.

قول احسن به شدت گریبان متوجه مبلغ عقاید است. متوجه تربیون داران است. هر چه قله مبلغ عقاید بلندتر باشد بیشتر در معرض سیبل دشمنان قرار خواهد گرفت فلذا بیش از همگان بایستی خویش را مجهز به قول احسن نماید.

🔴#قول_سدید
🔴#قول_کریم

قول سدید قولی است که جلوگیر باشد، سد باشد. نقطه ضعفها را پر کند. نقطه قوتها را تقویت کند.
قول کریم قولی است که نه تنها با کرامت همراه باشد و نه گوینده و نه شنونده تحقیر نشده و ذلت نبینند بلکه خود کرامت باشد.

به نظر بنده این هر دو در سبد نقش و مأموریت حلقه اندیشه کلامی است.

متکلم و روشنفکر دینی بایستی بر کرانه های فهم و عقاید دینی حرکت نموده و جهان فکری فرهنگی حیات ایمانی را مدام رصد کرده و نقاط ضعف و قوت را شناسایی کنند.
اما در مقام برآوردن حاجت متکلم انقلابی و روشنفکر دینی مهمترین وظیفه اش تدارک یک هویت عقیدتی معرفتی تمدنگرای نوین است.
متکلم انقلابی وظیفه اش این است که آن تقریری از عقاید دینی عرضه کند که مخاطب از تجهیز خویش بدان عقاید حس کرامتش برانگیخته شود.
آن انسانی که جوهره وجودی اش با کرامت عجین شده باشد اولوالعزم خواهد شد.
آن عقیده ای که کرامت بخش باشد همان عقیده سدید است. عقیده کرامت بخش است که نه تنها سدید است بلکه سداد و استحکام به ارمغان می آورد.
عقیده کرامت بخش است که دلمشغولی و همت انسان را به امور متعالی گره زده و او را از بند هر شهوت و میل دنیایی رها خواهد ساخت چرا که:
مَن‌ كَرُمَت‌ عَلَيهِ‌ نَفسُهُ‌ هانَت عَلَيهِ شَهوَتُهُ.
روشنفکر دینی کاری خدایی میکند کرامت می آفریند و کرامت می بخشد و بهشت عقایدی مملو از کرامت و بزرگواری به بشریت می بخشد همانگونه که حق سبحانه فرمود: لقد کرمنا بنی آدم

#مشخصات_اسلام
#یادداشت
#احمد_قوی
#یادداشت_74
#جلسه_323

آن مقداری که از تاریخ علم کلام خوانده ایم کافی است تا متوجه شویم کلام و مباحثات کلامی در قرون اولیه نه تنها در متن حیات اجتماعی جاری و نقش آفرین بوده بلکه شاید بتوان گفت که اساسا متولد شده از درگیری های شدیدی سیاسی اجتماعی است. یعنی می توان گفت که مکاتب کلامی زاییده ی دعواهای سیاسی اجتماعی موجود در عالم اسلامی است.
شاهد اساسی بر این مطلب قرابت هر کدام از مکاتب کلامی با جریان سیاسی متناظر به خود و هم چنین فراز و فرود مکاتب کلامی با ظهور و سقوط جریانات سیاسی است. فلذا می توان ادعا کرد که متکملین در آن دوران نقش تئوری پردازی و گفتمان سازی را بر عهده داشتند و هیچ جریانی خود را بی نیاز از متکلم نمی دانسته!

حال سوال اساسی این است که چه بر سر علم کلام و حوزه های علمیه آمد و چه فرآیندی طی شد که کلام نه تنها در متن حوادث سیاسی اجتماعی حضور ندارد بلکه حتی پاسخگوی سوالات فردی نیز نیست؟!
پاسخ به این سوال از این جهت مهم است که می تواند عامل و یا عوامل به حاشیه رفتن و اضمحلال علم کلام را به ما نشان دهد.

اما در این بین و در اوج نا امیدی از علم کلام ، ایده ی کلام انقلابی با تاسی و الگو گرفتن از متکلمان انقلابی بزرگی که در عصر حاضر پا به عرصه ی حیات گذاشته و خوش درخشیدند ، به مثابه ی یک نسیم روح بخش و امیدافزا در حال وزیدن به سوی ماست که امید می رود یکی از گام های اساسی تحول در حوزه های علمیه باشد ان شاء الله.
باشد که قدردان این نعمت ارزشمند باشیم
.

#محمد_امامی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_323
#معاد

📌معاد عنصر رهایی بخش انسان جاهلی مکی از بند شهوت هآ و زنجیر های طاغوتی، این اصل جدا ناپذیر از از حیات مسلمان، که در رگه رگه های قرآن علی الخصوص سوره های مکی جاری و ساری شده آرمانی لست برای گره زدن انسان زمینی به آسمان، در ذهن و قلب ما دچار تفسیر ها و تأویل های فردی شده که کم تر به امثال آیه “تری کل آمة جاثیة” و کم تر به این این اندیشیده آیم که یوم ندعو کل أناس بامامهم” چگونه در آخرت تصویر می شود و چگونه برای یک جامعه مسوولیتی تاریخی به ارمغان می آورد …

📍ما برای تربیت جامعه خود از معاد برای تربیت افراد با تبشیر های و تنذیر های مختلف بهره می بریم، اما هیچ گاه امت را دعوت به استغفار اجتماعی نمی کنیم، چون تصویری نه در ساحت دانش و نه در ساحت اندیشه از معاد یک جامعه نداریم،تا بتوانیم طرحی نو برای سلوک یک جامعه بیندازیم…

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_243
#جلسه_322

💠 نسبت اختیار با مسئولیت

در مشخصه 22 از مشخصات مربوط به بخش جهان بینی کتاب مشخصات اسلام شهید مطهری گفته است که اینکه انسان مختار آفریده شده است یکی از مشخصات اسلام است. بلافاصله بعد از بیان اصل سخن می فرمایند: «لهذا مسؤول خويشتن و جامعه خويشتن است.»

از این بیان شهید مطهری همانطور که ایشان در جاهای دیگر نیز فرمودند، بر می آید که «لازمه اختیار مسئولیت است» به عبارت دیگر «لازمه اختيار انسان، تسلط بر سرنوشت خود است؛ يعنى خودش مى‏تواند سرنوشت خودش را به دست بگيرد، تغيير دهد و بسازد.» [1]
این لازمه به چه شکل است؟! یعنی آیا هر جا که اختیار و آزادی وجود داشت بلافاصله و بدون حاصل شدن هیچ شرط دیگری مسئول بودن انسان ثابت می شود؟!
واقع این است که برای اثبات مسئولیت و تکلیف علاوه بر اختیار، لا اقل دو شرط دیگر نیز لازم است و آن آگاهی و قدرت است؛ که از این سه در کنار هم به عنوان #شروط_عامه_تکلیف یاد شده است، یعنی برای اثبات مسئولیت انسان باید علاوه بر آزادی او، علم متناسب و قدرت متناسب را نیز به او بدهیم. لذا علاوه بر اینکه مضطر مکلف نیست، جاهل و ناسی و همچنین عاجز نیز مکلف نیستند.
بنابراین باید گفت که آزادی و اختیار شرط لازم برای مسئولیت هست ولی شرط کافی نیست.

اما به گفته شهید مطهری چون مسئولیت یک امر اعتباری است نه یک امر تکوینی لذا باید ببینیم که بشر مسئوليت را در چه شرايطى اعتبار مى‏كند؟ مسئوليت در جايى اعتبار مى‏شود كه علاوه بر آزادى و آگاهى و توانايى، رسالت و تكليف هم در كار باشد، يعنى رسالت در مورد كارهايى است كه انسان به عنوان يك وظيفه و يك تكليف انجام مى‏دهد. در كارهاى غريزى و فردى كه انسان تحت تأثير يك ميل فردى يا يك ترس فردى انجام مى‏دهد، مسئوليت بى‏معنى است. [2]
لذا باید گفت که مسئولیت یک گره محکمی به #اراده_اخلاقی خورده است، و اگر جاذبه میل های غریزی و یا دافعه ترس ها باعث انجام یا عدم فعل می شود، به آن اطلاق مسئولیت و تکلیف نمی شود.
به عبارتی مسئولیت جزو #اعتباریات است، آن هم اعتباراتی که وقتی یک اراده اخلاقی عامل انجام فعل باشد، اطلاق می گردد.

 

🏷 پ.ن:
[1] مجموعه آثار شهيد مطهري (انسان شناسى قرآن)، ج‏29، ص: 189
[2] يادداشتهاي شهيد مطهري، ج‏7، ص: 81
.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_52
#جلسه_322
.
ریشه روانی جبرگرایی
انسان به طور طبیعی در هر حادثه ای به دنبال مقصر و در واقع به دنبال علت آن است. اما باز هم به طور طبیعی، بیرون از خود به دنبال مقصر می گردد و هر آنچه را که می تواند، به عنوان مقصر به خود و یا لااقل دیگران معرفی کرده و خود را آرام می کند که تقصیر و کوتاهی از جانب من نبوده.
.
جبرگرایان، صرفا یک گروهی نبودند که در برهه ای از تاریخ اسلام حضور داشته و عقاید خاصی داشتند؛ میل به جبرگرایی در وجود همه انسان ها هست.
.
واقعا جبرهای موجود در عالم هستی و زندگی خودمان، مثل زمان و مکان تولد، خانواده و نسب خود و … را که انکار نمی توانیم بکنیم؛ اما به نظر می رسد به جبرهای موجود در عالم هستی، دو نوع نگاه می توان داشت:
.
در یک نگاه، انسان وجود جبر را، دلیل بر رفع مسئولیت از خود می داند و علاقه مند است با اثبات جبر و نفی اختیار از خود، مسئولیت را از دوش خود برداشته و خود را موجودی بی اختیار و بالتبع غیر مسئول در قبال قصورات خود معرفی کند. آیات و روایات فراوانی درصدد نفی اینگونه جبرگرایی هستند
.
در نگاهی دیگر، جبرهای موجود در زندگی را، به عنوان واقعیت های موجود در عالم هستی و در واقع، اراده الهی می بیند و در عین اینکه تمام تلاش خود را برای ایفای مسئولیت خود انجام می دهد، می داند که فوق اراده او، اراده و مشیت الهی قرار داشته و در واقع، او در دایره جبر الهی مختار است.
.
لذا، انسان نباید خیلی هم خود را مختار و آزاد بداند. (البته، به هیچ عنوان نباید مسوولیت را از خود سلب کرده و به اهمال کاری روی بیاورد.)

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_108
#جلسه_321

⭕️آیا واقعا انسان ترکیب حقیقی است؟

حقیقت ترکیب از نظر فلسفه، گِرد آمدن وحدت و کثرت است؛ یعنی با یک شی روبه‌رو می‌شویم که از یک منظر وحدت دارد و از منظر دیگر کثرت.
ترکیب حقیقی هنگامی ترکیب حقیقی است که علاوه بر نبود تضاد و تزاحم در میان اجزاء و وجود ملایمت و هماهنگی اجزا، باید اجزاء رابطه فقری به یک دیگر داشته باشند و اجزاء و عناصر مرکب، نیازمند یک‌دیگر هستند.
با این مقدمات اینکه می‌بینیم در انسان تضاد عقل و جهل وجود دارد و یک کش‌مکش درونی احساس می‌شود؛ باید گفت یا انسان واقعا یک مرکب حقیقی نیست و یا اینکه این عناصری که بین آن‌ها تضاد وجود دارد، هر دو از عناصر این مرکب واحد نیستند و هر دو داخل در این مرکب حقیقی نیستند و یکی از این دو بیرون از ترکیب انسان است و یا اینکه تضادی بین این عناصر وجود ندارد! و یا اینکه در معنای ترکیب حقیقی تصرف کنیم و آن را تغییر دهیم.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_113
#جلسه_321

🔰من علوی، من سفلی و مارشمالو!

توجهی در یک آزمایش!

گزاره شهید مطهری:
در انسان تضاد عقل و جهل برپاست.
انسان در عين اينكه يك مركب حقيقی و يك واحد حقيقی است- برخلاف مركبات طبيعی جمادی و نباتی كه در حال تركيب، اجزاء و عناصر تركيب كننده هويت و استقلال خود را از دست می‏دهند و تضاد و تزاحم آنها يكسره تبديل می‏شود به ملايمت و هماهنگی- عناصر متضادی كه در خلقت او به كار رفته، هويت خود را بكلی از دست نمی‏دهند و همواره يك كشمكش درونی، او را از اين سو به آن سو می‏كشاند اين تضاد درونی همان است كه در زبان دينی، تضاد عقل و جهل يا عقل و نفس يا روح و بدن ناميده می‏شود.

در کلیپ فوق یک مارشمالو به کودک داده می شود و از او خواسته می شود که اگر صبر کرده و نخورد مربی بدو یک مارشمالوی دیگر میدهد.

در کلیپ فوق درگیری درونی و کشمکشی در جان و جهان کودکان رقم میخورد را به خوبی ضبط کرده است.

همین تصویر است که افراد بالغ و بزرگسال که گرفتار می شوند اما نکته آنجاست که مارشمالویشان تفاوت میکند.

درگیریهای شان را یاد میگیرند که بروز ندهند.

تیپ های مختلفی از کودکان به تصویر کشیده می شوند که چگونه سعی در خودکنترلی دارند و چگونه برخی در لذت در لحظه زندگی میکنند و بی خیال آورده ای بیشتر هستند!
مثل همونی که اول کار برمیداره میخوره!