#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_35
#جلسه_147

#عدالت_و_مواسات
#عدالت_و_ولایت
#موقف_نظریه_پردازی: دانشمند
#موقف_اندیشه_ورزی: اندیشمند
#موقف_اصلاح_اجتماعی: مصلح اجتماعی

برادر حمزه تلاشی ستودنی و ارجمند در راستای صورت بندی مباحثات اخیر داشتند. بنده قدری میخواستم به تلاش این کمی اضافه کنم.

به نظرم یک خلطی که در حال صورت گرفتن است این است که ما موقف افراد را و موقف سخنان افراد را نمی فهمیم.

ما در انقلاب اسلامی گرفتار #خلأ_تئوریک هستیم. این را بایستی در ظرف مباحثات مان مد نظر داشته باشیم.
ما در باب الهیات اجتماعی ولایت کم گذاشته ایم.
در باب الهیات عدالت قصورات فراوانی داریم.
در باب الهیات مواسات کم کار بوده ایم.
ما نظریه اجتماعی ولایت نداریم. ما نظریه اجتماعی عدالت نداریم.
و …

خب در این ظرف خلأ تئوریک ما شاهد خرده جریانهای کنشگر در وسط میدان انقلاب هستیم.

یک سطح بحث آنست که نخبگان دانشمند ما به همین صحنه نگاه کنند و سوژه و مسئله های دانشی برای کار پژوهشی خویش بیابند.

سطح دیگر آنست که ما برای ایران امروز و فردا یک اندیشه گفتمانی منسجم و نظام مند را برای پیشبرد انقلاب اسلامی به سوی اهداف حرکت کنیم.

سطح دیگر آنست که بیاندیشم به لحاظ راهبردی ایران امروز نیاز به تمرکز بر چه موضوع و مفهوم و ارزشی دارد؟! جبهه انقلاب و حزب اللهی های ایران را به کدام سمت بایستی سوق داد؟

پناهیان یک اندیشمند برکنار و یک روشنفکر پیپ به دست نیست. پناهیان دغدغه ظهور دارد. دغدغه اصلاح اجتماعی دارد. دغدغه قیام ایران را دارد. دغدغه بالندگی فکر جبهه انقلاب و حزب اللهی ها را دارد.

ما بایستی سطوح بحث ها را از همدیگر تفکیک کنیم. همچنین موقف حضور افراد و کنشگری ایشان را از همدیگر تفکیک کنیم.
.

#يادداشت
#روح_توحيد_نفي_عبوديت_غير_خدا
#توحيد_از_ديدگاه_خط‌مشي_اجتماعي
#اميد_فشندي
#يادداشت_35
#جلسه_147

#شریعت_و_شهریاری

پایه‌ی پود (رشته‌های عرضی و افقی) تعاملات مردم در بافت اجتماعی، بیشتر بر اساس توصیه‌های اخلاقی و آداب اجتماعی ساخت می‌یابد، اما تار سطوح خرد و کلان تدبیر امور و اداره‌ی جامعه، بر اساس الزامات قانونی، ورود حاکمیتی در تعاملات پودی مردم نیز با وضع قوانین تحقق می‌یابد.

شاید مواسات را بشود در خیط اخوت جانمایی کرد و عدالت را در خیط ولایت ( گرچه اخوت نیز ولایت عرضی است)؛ توصیه به مواسات اگر عدالت‌قراری مسئولین را سست کند، خطاست، چه اینکه عدالت‌خواهی نیز اگر مواسات مردمی و حسّ «برای هم بودن» را تضعیف کند، بی‌جاست.

وقتی شریعت را بر سریر شهریاری نشاندیم و کلید خزائن زمین را به دست شیخ و شریعت‌پناهان سپردیم، شرعی نیست که شهریاران حکومت اسلامی را صرفا با وعید آتش جهنم از بی‌عدالتی بازداریم (توصیه‌های بی‌خطر!)، اما عموم متشرّعین را با الزامات و بند و زندان دنیایی.

درمان بی‌عدالتی‌های عمیق در جامعه، عدالت است نه مواسات … چه این شهریارانند که با بی‌عدالتی، مواسات را به اضطرار اخلاقی تقلیل می‌دهند.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#عدالتخواهی
#سیدمرتضی_شرافت
#یادداشت_18
#جلسه_147
#سیاست و #فرهنگ

❓عدالتخواهی امروز به چه کار می آید؟
1. در این متن مفهوم عدالت و عدالتخواهی دو مقوله تفکیک شده است.
2. دعوای این متن بر سر جایگاه عدالت در ثبوت و اثبات نیست. که عدالت همواره امری پسندیده و مطلوب است.
3. این متن ناظر به جریانات عدالتخواهی نیز نیست. و به ریز و درشت، سطحی و عمیق، منحرف و مستقیمشان کاری ندارد.

اما مسئله متن، دیدن عدالتخواهی در بطن انقلاب اسلامی است.
در وضعیت موجود که نظام طاغوتی پهلوی نفی شده و نظام الهی جمهوری اسلامی، برپا گردیده و در شرایطی که هنوز این نهضت در تشکیل دولت و جامعه اسلامی ناموفق بوده است، باید دید عدالتخواهی چه جایگاهی دارد.

آیا می توان بدون عدالتخواهی به دولت اسلامی دست یافت؟
و آیا مواسات، بدون عدالتخواهی می تواند دولت و جامعه اسلامی را محقق کند؟

معتقدم راه اصلی و اساسی تشکیل دولت اسلامی، تولید علم است. وقتی هنوز نظریه مدیریت اسلامی، اقتصاد اسلامی، تعلیم و تربیت و همچنین نظام پزشکی اسلامی نشده است، آیا می توان با عدالتخواهی و مواسات به نتیجه رسید؟!

عدالتخواهی اگر خوب تعریف شود، شاید برای تولید مسئله و مقدار کمی هم در حل مسئله به ما کمک کند.
یعنی به جای این که عدالتخواهی را به سوت زنی تقلیل دهیم، کمی عمیق تر ببینیم و مسئله را ببریم روی نهادها و قوانین.
بنابراین عدالتخواهی اگر هدایت شود می تواند راهبرد خوبی برای حرکت به سمت تشکیل دولت اسلامی باشد.
مواسات به معنای دقیقش که نشات گرفته از اخوت باشد، کجای این نقشه قرار دارد؟
مواسات بیش از آن که به مفهوم عدالت پیوند داشته باشد، به ولایت مربوط است.
آیا جان یکی بودن و در مرحله بعدش برای هم بودن، می تواند عدالتخواهی مطلوب را محقق کند؟

ظاهرا اگر عدالتخواهی را سوت زنی -به تعبیر دیگر پاچه گیری- ببینیم، قطعا باید نفرت و کینه مسئول فاسد را به دل گرفت و از او برائت جست و بیزار بود تا بتوان عدالتخواه خوبی بود.

آن که حرف از مواسات می زند، در نگاه اول، می خواهد با عدالتخواهی مقابله کند! هم می گوید از مسئول فاسد کینه به دل نگیر و برادرش باش. و هم می گوید اصلا بگذار مسئولین بخورند و ببرند و فساد کنند، ما هم بین خودمان با مردم، تقسیم می کنیم!
قائل به مواسات یعنی کار فرهنگی بکنیم و چه کار به سیاست داریم. در مقابل عدالتخواه می گوید راه حل مشکلات کشور، سیاسی است. یعنی باید حاکمیت اصلاح شود و جلوی فسادش گرفته شود، تا بتوان کار فرهنگی کرد که الناس علی دین ملوکهم!

می توان همین بحث را در لایه های عمیق تر -با معنای غیر سطحی از عدالت و مواسات- هم دید. ولی آنچه در نهایت ثابت است این است که چاره اصلی و اولی حل مشکلات را فرهنگی می بینیم یا سیاسی.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#احمد_قوی
#یادداشت_10
#جلسه_146
بخش اول

✅جمع بندی نظر دو طرف (بر اساس فهم بنده نگاه های معتدل و معقول از هر دو طرف)

تذکر: در این بحث اختلاف سر اولویت و اثر گذاری بیشتر است و الا هم روش های عدالتخواهانه صحیح و هم مواسات طلبی برای امروز انقلاب اسلامی لازم است.

🔸جریان عدالتخواه :

آن چیزی که در جامعه باید محقق شود عدالت (برابری در امکان استفاده از فرصت ها برای رشد متناسب باظرفیت) است. فلذا اگر عدالت محقق شود نیازی به رزمایش مواسات و و پررنگ کردن آن به میزان فعلی نیست.
به عبارت دیگر انقلاب و تشکیل حکومت برای اصلاح ساختار ها و اقامه عدل از جایگاه حاکمیت است و اگر مواسات و انفاق مردم کافی بود چرا نظام جمهوری اسلامی تشکیل شد؟!
البته در شرایط فعلی جامعه که قوانین ، ساختارها و مدیران تولید نابرابری می کنند، مواسات جایگاه ویژه ای دارد. چرا که عدالت به یک باره محقق نمی شود و در کوتاه مدت باید به مستصعفان رسیدگی کرد. ولی این باعث نمی شود که راهبرد اساسی برای حل مشکلات را مواسات بدانیم و عدالت را از کانون توجهات دور کنیم.
بر اساس این نگاه ضریب دادن به مواسات در مقایسه با عدالت به نوعی حکم ثانوی (راهبرد کوتاه مدت و یا میان مدت) محسوب می شود و راهبرد اساسی و ریشه ای تلاش برای تحقق عدالت و عدالت خواهی به معنای درست خود (مطالبه ، نقد ، جریان سازی ، پیگیری ، حل مساله و حتی ورود به حاکمیت) است. حتی اگر مواسات طلب باشیم (که هستیم) مواسات حقیقی در این است که بی عدالتی را در سطح کلان برطرف کنیم و این خود بهترین کمک و مواسات نسبت به برادران دینی است. #مواسات_ساختاری

بخش دوم

🔸مواسات طلبان:

قطعا عدالت در جامعه اسلامی باید محقق شود آن هم در سطح حکمرانان ، ساختارهای حاکمیتی و قوانین. بنابراین اختلاف نظر در مساله دانستن و یا مساله ندانستن عدالت نیست. ولی سوال اساسی این است که این “عدالت” با تمام ارزشی که دارد چگونه محقق خواهد شد؟ جریان عدالتخواه باید به اینخن
بیندیشد که چگونه می توان قسط را اقامه کرد؟

نکته دیگر این که تصویری که از مواسات ارائه می گردد در تعیین جایگاه آن نقش مهمی دارد. اگر مواسات را به عنوان جمع آوری کمک و صدقه در نظر بگیریم قطعا جایگاه آن همان امر ثانوی است که در شرایط بی عدالتی باید ضریب بگیرد و موضوع آن در فرض اقامه قسط تا حد زیادی کمرنگ می گردد.(البته از بین نخواهد رفت)
ولی بر اساس این نگاه مواسات را نباید صرفا با رویکرد فردی و عمل خارجی مواسات (جمع آوری کمک های مردمی) تحلیل کرد.
مواسات در اینجا بیشتر به معنای حاکم کردن گفتمان مواسات بر افکار عمومی جامعه و تبدیل شدن این پدیده به یک فرهنگ عمومی است به گونه ای که در ذائقه عمومی جامعه ما تبدیل به پسند اجتماعی گردد و این پسند خود را در سبک زندگی و حیات ما نشان دهد.
حال اگر تحلیل ما از پدیده مواسات اینگونه با
باشد جایگاه آن متفاوت خواهد بود. بر اساس این تحلیل مواسات صرفا به عنوان پر کننده چاله های حاصل از بی عدالتی نیست. بلکه این مفهوم می تواند به عنوان گفتمان حاکم بر افکار عمومی، مقدمه و “پیش ران” اقامه قسط محسوب گردد. بلکه می توان ادعا کرد که برخلاف تصور رایجی که از برقراری عدالت در اذهان نقش بسته، این تحلیل از نقش و جایگاه فرهنگ مواسات در اقامه قسط با راهبرد اساسی “لیقوم الناس بالقسط” که هدف ارسال رسل را اقامه قسط توسط “مردم” معرفی می کند و هم چنین رویکرد “مردم سالارانه” مکتب امام که همه موفقیت ها را مدیون و مرهون قیام لله امت می داند، سازگارتر است. #رویکرد_تمدنی

جمع بندی : به نظر می رسد که در شرایط کنونی جمهوری اسلامی اساسی ترین سوالی که برای جریان حزب اللهی مطرح است و باید برای آن پاسخی بیابیم چگونگی تحقق #دولت_اسلامی است. آیا دولت اسلامی با صریب گرفتن گفتمان انقلاب در بین مردم محقق می شود یا با حل مسائل توسط جریان انقلابی و اقبال مردم به جریان انقلابی؟ منظور از تشکیل حلقه های میانی و نسبت آن با گفتمان سازی و حل مساله چیست؟
شاید ریشه این اختلاف تا حدوری به این سوال برگردد که نسبت جامعه و حاکمیت در تحقق دولت اسلامی چیست؟

#یادداشت_ششم
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#مطهری_باشیم_یا_خامنه_ای
#جلسه_146
#محمد_امامي

رهبر انقلاب در کتاب “إن مع الصبر نصرا”(خون دلی که لعل شد)؛ جریان های اسلامی مبارز انقلاب اسلامی را دو دسته می کنند:

۱. گروهی که خود را در دل مباحث اندیشه ای وارد کرده اند و به دنبال آن هستند که مفاهیم دینی را به قرائت اصیل خود برگردانند.

۲. گروه دیگر که وارد مبارزات میدانی شدند .

شهیدآن مطهری ، بهشتی، مفتح را نماینده جریان اول معرفی می کنند و خودشان می گویند : بنده سعی کردم در هر دو جریان باشم.

این تفاوت جر سبب ظهور دو بروز متفاوت در کنش هر جریان است، امثال شهید مطهری تمرکز فعالیت خود را در حسینیه ارشاد قرار داده اند و محصولات فکری آن بزرگوار زیربنا دانشی انقلاب اسلامی را بنا کرده است ، و رهبر انقلاب در کوران مبارزه در مساجد فیل وامام حسن، کرامت أمام جماعت بودند، در مسجد کرامت با حضور شاگردان خود تشکل طلبگی راه اندازی می کنند، تا سازمان یافته مساجد شهر و فضای تبلیغی را به دست بگیرند، حضور پررنگ در دانشگاه ها هم از دیگر فعالیت های ایشان بوده است.

از طرفی دیگر در همان دوران سعی دارند با با حضور در بین مردم نظریات دین را در باب توحید، ولایت ، و… برای مردم ارائه دهند .

این دو مدل در پیش بری انقلاب اسلامی بیش از این ها نیاز به کاوش و بررسی دارد ، که برای پیش بردن جریان انقلاب به چه مدلی برای انقلاب نیازمندیم؟ و بر کدام یک باید بیشتر تمرکز کنیم،؟ لازمه های موفقیت در هر مدل چیست؟
انقلابی که مجتهد واقعی را کسی می داند که توانایی تدبیر و اداره را داشته باشد، با کدام مدل سنخیت بیشتری دارد ؟
و…

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#عقیل_رضانسب
#یادداشت_49
#جلسه_144

💠 #عدالت تکوینی نداریم!

🔹 #مختصر: عدالت یک مفهومی است در لایه اجتماعی، نه یک مفهومی در لایه تکوین یا در لایه انسان شناسانه!

🔹 #توضیح_بیشتر
🔺اساسا مفهوم عدالت در لایه اندیشه اجتماعی شکل می گیرد، یعنی وقتی توحید از دیدگاه جهان بینی عمومی و دیدگاه مطالعه و قضاوت درباره انسان را پشت سر گذاشتیم حالا می خواهیم توحید از دیدگاه خط مشی اجتماعی بگوییم مفهوم عدالت بروز پیدا می کند.
🔺 در لایه های تکوینی عالم ما وحدت در وجود و وحدت در حقیقت انسانی را داریم به این دو وحدت، اطلاق عدالت نمی شود، بلکه عدالت در لایه پایین تر که بحث حیات اجتماعی انسان است معنا پیدا می کند.
🔺 بله عدالت اجتماعی ریشه در همان وحدت در حقیقت انسان و وحدت در وجود دارد، لکن یک مفهومی است غیر از آن وحدت ها، همانطور که وحدت در حقیقت انسانی با اینکه ریشه در وحدت در وجود دارد یک مفهومی است غیر از وحدت در وجود!
🔺 پس اینکه بگوییم متن کتاب #روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا وقتی دارد حق برابر انسان ها در رابطه با نعیم جهان را مطرح می کند، منظورش بهره مندی همه انسان ها از #فطرت است، معنای صحیحی نمی تواند داشته باشد. ما در این لایه داریم از #حق حرف می زنیم حقی به نام #حق_عدالت وقتی وارد لایه حقوق می شویم یعنی در لایه تکوین عالم نیستیم هر چند که حقوق ریشه در تکوین دارد.
🔺 از زاویه ای دیگر ما در سرفصل دوم از فصل 1 کتاب توحید از دیدگاه مطالعه و قضاوت درباره انسان، این بحث برابری انسان ها در بهره مندی از یک فطرت الهی را گذراندیم و اینجا که دارد از دیدگاه خط و مشی اجتماعی بحث می کند، نمی خواهد دوباره همان بحث را تکرار کند، بلکه می خواهد مبتنی بر همان بحث بگوید که چون یک حقیقت انسانی مشترک بین همه ما هست، ما نسبت به همه نعیم جهان دارای #حق_برابر هستیم و نباید #تفاوتهای_غیر_ارادی را به عنوان #ملاک_برتری بین خودمان بگیریم.
🔺 در یک کلام #عدالت به معنای #نفی_تبعیض است، یعنی کسی به خاطر رنگ و نژاد و جغرافیا و ایدئولوژی بر دیگری برتری ندارد، این میزان #سعی و #اراده انسان ها ست که میزان بهره مندی آن ها را تعیین می کند.
🔺 آیاتی هم که به عنوان شاهد مدعای خود می آورد مؤید این برداشت است زیرا در همه آن ها به وجهه اینکه نعیم این جهان #خلق_لکم برای شما خلق شده است تأکید شده است و این یعنی به وجهه #لکمی نعمت ها دارد توجه می کند، آن هم در فضایی که یک جمله قبل آیات این جمله را می گوید «این فرصت، ویژۀ هیچ تیرۀ نژادى، جغرافیائى، تاریخى و حتى ایدئولوژیکى نیست؛» این یعنی با وجهه نفی تبعیضی به واسطه این امور ذکر شده دارد با قضیه عدالت مواجه می شود، و نه با وجهه یک حقیقت در تکوین انسان!
.

#يادداشت
#روح_توحيد_نفي_عبوديت_غير_خدا
#توحيد_از_ديدگاه_خط‌مشي_اجتماعي
#اميد_فشندي
#يادداشت_34
#جلسه_143

#جانمايي_اختيار_در_طرح_آفرينش
#ضرورت_فهمی_نو_از_طرح_آفریننده
#نسبت‌یابی_تکوین_و_تشریع

نقش اختيار و انتخاب و اراده‌ي آزاد انسان را غالبا به‌گونه‌اي تقرير مي‌كنيم كه گويي يك عنصر نامطلوب و ناموزون با سازمان خلقت و سامان حيات انسان است.

به عبارت ديگر؛ در لايه‌ي تكويني، اگرچه معتقديم كه خداوند انسان را آزاد آفريده، اما لايه‌ي حيات اجتماعي بشر (و تشريع) را به‌گونه‌اي توصيف و براي آن توصيه مي‌كنيم كه در تضاد و تنافي با تصوير اختيار در خلقت قرار می‌گیرد.

روشن‌تر عرض كنم؛ ما در همان لايه‌ي تكوين كه در واقع هندسه‌ی آفرینش طرح می‌خورد، بايد اختيار و آزادي انسان، و لوازم آن و تأثيرات دوسويه‌اي را كه بر ساير عناصر و سنت‌هاي آفرينش دارد، جا‌نمايي كنيم؛ به‌گونه‌اي كه در توصيف و تحليل كنش‌هاي اجتماعي-تاريخي انسان به تهافت و تناقض با تكوين دچار نشویم.

اگر خداوند انسان را آزاد آفريده، و رشد و شكوفايي او را از رهگذر اين آزادي مقدّر فرموده، لازمه‌اش اين است كه زمين بازي (بخوانيد آزمون و امتحان) را تكوينا به‌گونه‌اي طراحي كند كه با اين عنصر هماهنگ باشد.

#توضیح_بیشتر:

دوستان ما چه حسّي نسبت به عالم تكوين داريم؟ در برابر، چه حسّي نسبت به جامعه و تاريخ بشر و فعاليت‌هاي فردي و اجتماعي انسان داريم؟

اولي را عالم قدس و كمال و عدالت و خلاصه تمام اسماي حسناي خداوند مي‌دانيم، دومي را اما، هرچند به زبان – حتي زبان فكر – نمي‌آوريم، دار افسارگسيختگي انسان و خروج از طرح خداوند می‌بینیم.

ناظر به مقاله، در طرح كلان آفرينش، حقي براي انسان در قانون‌گذاري و زمام‌داري و مالكيت و.. قائل نمي‌شويم، بعد دچار چالش مي‌شويم كه حالا تاريخ هزاران‌ساله‌ي بشر را چه‌طور توجيه كنيم؟ اين‌همه خروج و عصيان بر طرح آفريننده مگر ممكن است؟!!

عرض بنده اين است كه بي‌تعارف، دامن اين دعواها به همان عالم تكوين كشيده مي‌شود، بايد يك بازنگري و حتي بازسازي اساسي در فهم خود از طرح آفرينش خداوند داشته باشيم.

بله، البته يك طرح‌واره‌اي از رهگذر تعليمات و مطالعات ديني رسمي و عرفي در ذهنمان نقش بسته است، اما … ضرورت رسیدن به طرحي نو که براي بنده خيلي مهم شده است، البته منظورم اين نيست كه طرح خداوند نوبه‌نو مي‌شود (هرچند كه اين را هم نمي‌توانم بگويم كه نمي‌شود)، اما فهم ما از طرح خدا نياز به نوشدن دارد.