#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#جامعه
#فرهنگ
#هویت_ایرانی
#صفویه
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_107
#جلسه_330

🔰صفویه سازنده هویت اصیل جامعه ایران🔰

هویت اصیل ایرانی متشکل از سه عنصر می باشد. اولین و مهم ترین آن اسلام با قرائت شیعی دومین آن ایرانیت و مرز و بوم جغرافیایی و سومین آن زبان فارسی آن می باشد.
این هویت به سبب فعل و انفعالاتی است که در دوران صفویه رقم خورده است. البته این نکته بر کسی پوشیده نیست که این فعل و انفعالات ریشه در گذشته تاریخی ایران داشته است. اما همه این انباشت تاریخی سرانجام در زمان صفویه در ایران به یک ساخت جدید و نو می رسد و هویت انسان و جامعه ایرانی شکل می گیرد.
بعد اسلام آن هم با قرائت شیعی مهم ترین و اساسی ترین بعد از هویت انسان و جامعه ایران است. جامعه ایران در قبل از به قدرت رسیدن صفویه یا مذهب شیعه را به صورت رسمی اتخاذ کرده بودند و یا به سبب جریان صوفیه در ایران تمایل و گرایش ویژه ای به تشیع داشتند فلذا حکومت صفویه با ایجاد یک حکومت کاملا شیعی به این بعد از هویت جامعه ایران معنایی ویژه بخشید و آن را در هویت جامعه ایران نهادینه کرد.
بعد دیگر ایرانیت و مرز و بوم ایران می باشد. صفویه اولین حکومتی است که بعد از اسلام بدون نظارت خلافت اسلامی توانسته ایران را تا حد امکان به صورت یکپارچه تحت یک حکومت واحد جمع کند. تا قبل از آن نام ایران کاربرد زیادی نداشته است چرا که یا تحت سیطره خلافت اسلامی بوده است و یا حکومت های محلی و اقلیمی مطرح بوده است و بیشتر نام های خراسان و سیستان و فارس و … مطرح می باشد تا نام ایران فلذا صفویه با ایجاد این حکومت و تعیین مرز و بوم رسمی و دقیق و حفاظت و پاسداری از آن ، این بعد را نیز در هویت و جان جامعه و انسان ایرانی نهادینه کرد.
اما بعد سوم زبان فارسی، تا قبل از صفویه زبان فارسی فقط در مناطق فارسی زبان استعمال می شده است و در مناطق کرد نشین و عرب نشین و ترک نشین و … زبان های محلی به صورت ویژه ای رایج بوده است اما صفویه با اعلام زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشور آن را نیز به بخشی از هویت ایرانیان اضافه می کند تا جایی که شاعران و ادیبان ترک و عرب و … نیز به زبان فارسی شعر می گویند.
این سه گانه اجزای تشکیل دهنده هویت اصیل جامعه و انسان ایرانیست. و شاید پذیرش این نکته که این صحنه و هویت اتفاقی رقم خورده است کمی غیر قابل پذیرش باشد و چه حکیمانی بودند آن مردان که این هویت اصیل را رقم زده اند.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#جامعه
#فرهنگ
#فقه
#خطابات_قانونیه
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_109
#جلسه_330

🔰جامعه، ماهیتی گستره آفرین برای فقه🔰

اگر در بحث اصالت فرد و جامعه، برای جامعه اصالت به معنای فقهی – حقوقی قائل شویم و از آن طرف اگر فقه وظیفه بیان حقوق و تکالیف را داشته باشد. باب جدیدی در فقه گشوده می شود و آن فقه جامعه است .
در خیلی از رویکرد های اجتماعی به فقه، فقه اجتماعی به معنای ، نگاه به مسئله های فقهی یک فرد به ما هو اجتماعی مد نظر است . یعنی یک فرد را هم از حیث فرد به ما هو فرد و هم از حیث فرد به ماهو اجتماعی در نظر گرفته و برای آن تکالیف و حقوقی را تعیین می کنند.
اما با این توصیف از جامعه و داشتن حق و تکلیف، جامعه خود نیز موضوع فقه قرار خواهد گرفت و این یک باب جدیدی در فقه با رویکرد اجتماعی می باشد. یعنی جامعه به ما هی جامعه تکالیف و حقوقی دارد. یعنی جامعه به ما هی جامعه موضوع احکام الهی قرار می گیرد.
مراد از جامعه فرد به هو اجتماعی نیست. بلکه همان ماهیت مستقل اعتباری است که آثار حقیقی دارد. با این نگاه موضوع احکام در برخی موارد افراد نیستند بلکه جامعه می باشد. شاید بتوان آیه {و لتکن منکم امة یدعون إلی الخیر یأمرون بالمعروف. .. } را نیز این گونه تفسیر کرد. . یعنی باید جامعه ای شوید که وجود شما امر به خیر و نهی از منکر باشد. یعنی این وظیفه جامعه هست.
مرحوم امام در بحث خطابات قانونیه سعی دارد از حیث اصولی، باب ورود به این نگاه به فقه را بگشاید فلذا در این نگاه، فقه حتی وظیفه ساختار سازی برای جامعه را نیز دارد.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_126
#جلسه_330

مگر جامعه مختار را جور دیگری میتوان اداره کرد؟!

خداوند متعال انسان را عاقل و مختار قرار داده و سعادت و شقاوت او را در گرو تعقل و انتخاب و اراده قرار داده است.
خداوند متعال میخواهد انسان خودش بفهمد و خودش مسیر سعادت را انتخاب کند. اگر خداوند می خواست انسان را به زور به سعادت برساند لازم نبود انسان خلق کند، ملائکه کافی بودند.

لذا انسان «باید» مختارانه زندگی کند، با انتخاب هایش رشد کند و به سعادت برسد. به عبارت دیگر انسان ها مجبور به زندگی مختارانه هستند.

⁉️برای به سعادت رساندن مجموعه ای از موجوداتی که باید مختارانه زندگی کنند و با اراده های خود رشد کنند و به سعادت برسد، چه روشی جز مردم سالاری را میتوان تصور کرد؟
🔰 این مردم باید امور در دست خودشان باشد، خودشان بفهمند، خودشان اراده کنند و در نهایت نتیجه انتخاب هایشان را ببینند و رشد کنند. لذا باید همه امور در دست خودشان باشد.( این روش با ولایت ولی الهی تنافی ندارد) هر روش دیگری غیر از این روش جامعه انسان را به غایت اصلی خودش نمی رساند، گرچه ممکن است برخورداری های مادی و حتی معنوی ای ایجاد کند.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_110
#جلسه_330

یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ
(فاطر/15)

مَوْلَایَ یَا مَوْلَایَ أَنْتَ الْغَنِیُّ وَ أَنَا الْفَقِیرُ، وَ هَلْ یَرْحَمُ الْفَقِیرَ إِلَّا الْغَنِی

ما برای بقاء خودمان به وجود باری تعالی نیازمندیم

این فقر دائمی و ذاتی ما به حضرتش قوام ماست .

انسان را طوری طراحی کرده که دائم نیازمند باشد همیشه فقیر باشد
چون انسان فقیر همیشه دنبال رفع نیاز است دغدغه اش رفع نیاز است برای رفع تحیر و بدبختی
حالا خداوند علاه بر اینکه به ما گفته ای بشر تو کلا فقیری تو همیشه بدبختی این را هم گفته برای یک فقیر دائمی کسی جز غنی مطلق پاسخگو نیست
یعنی بدان کجا باید گدایی کنی
کجا باید کاسه گدایی را دراز کنی
نروی این عرض حاجت را در خانه دیگری که فقط یک غنی ذاتی داریم و آن وجود اقدس اله است .
حالا اهل بیت علیهم السلام کجای این داستان هستند بماند برای یادداشت بعد

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_114
#جلسه_330

جلسه امروز به سمت علم و معرفت رفت. یک جمله‌ی کلیدی جلسه امروز این بود که تمام طراحی‌های اسلام برای معرفت است، برای علم است. امّا این علم و معرفت کدام علم است؟ آیا با این بینشی که ما نسبت به علم داریم می‌توانیم به علم حقیقی برسیم؟ بینشی که حتی به علوم حقیقی هم دانش‌محور نگاه می‌کند و اصلا وارای آن را نمی‌تونیم تصور کنیم!

قطعا آن علمی که مدنظر است با تصور ما از علم متفاوت است؛ اگر نیم نگاهی به کافی شریف داشته باشیم در همان اوایل که کتاب فضل علم با توصیفاتی از علم روبرو می‌شویم که اصل قابل درک نیست که این دانش و علمی که ما به آن باور داریم این چنین توصیف شود.
آن چه علمی است که طلب آن را فرضة دانسته اند بر تمام مسلمانان؟ و یا اینکه طلب علم را کمال دین خوانده‌اند و یا جایی که علما را ورثه‌ی انبیا می‌شمارند و … این کدام علم است؟
آیا این تصوری که از دانش داریم را می‌توان متصف به این صفات کرد؟ اگر باب ثواب عالم و متعلم را مروری کنیم متوجه می‌شویم که این مقام و منزلت برای این تصوری که ما از علم داریم بسیار بزرگ‌تر و بیشتر است و بینش و باورمان را نسبت به علم باید تغییر دهیم و البته کار دشواری است اینکه بخواهیم آنچه در دوران طولانی در ذهن‌ما به عنوان علم رسوخ کرده است را تغییر دهیم و اول قدم آن است که علم حقیقی را بفهمیم و واقعا تصویر درستی از علم داشته باشیم که وقتی گفته می‌شود العلم نور، این برای مان قابل فهم باشد.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_56
#جلسه_330

اَلْعِلْمُ ه‍ُوَ الْحِجابُ الاکْبَرُ
.
یکی از بلاهایی که مدرنیته بر سر ما آورده، اینست که علم را، از جایگاه قدسی خود آنرا تنزل داده و معنای علم را، به زیاد خواندن و زیاد شنیدن و زیاد نوشتن و … در ذهن ما تبدیل کرده.
.
این تغییر نگرش موجب شده که علم دیگر برای ما قداست زیادی نداشته باشد. کتاب های عرفانی ‌و اخلاقی حضرت امام و سایر حکما و عرفا را می خوانیم، اما اصلا احساس تهذیب و رشد معنوی نمی کنیم.
.
نگاه بیرونی به طلبه اینست که او هرروز در حال رشد و تکامل است؛ درحالیکه اصلا خود طلبه چنین مواجهه ای ندارد و حتی اساتید اخلاق هم در حوزه توصیه می کنند که در کنار کارهای علمی، برنامه تهذیبی هم، داشته باشید! انگار که علم آموزی، کار غیر مقدسی است که انجام می دهیم، مثل شغلی که بقیه مردم دارند و توصیه می شود برای آخرت خود هم، کاری بکنید!! پس این علومی که سراسر باید معنویت و رشد معنوی باشد، چیست؟!؟ چرا ما با خواندن این علوم، اصلا احساس لذت معنوی نمی کنیم؟!؟ همانطور که در دانشگاه علوم مختلف مهندسی و پزشکی و … می خوانند، ما هم در حوزه صرف و نحو و فقه و اصول و … می خوانیم!!!

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_329
#جامعه
#فرهنگ

🔰نسبت هویت جامعه و فرهنگ

فرهنگ برآمده از هویت جامعه است.

به عبارت دیگر هر فرهنگ برآمده از یک هویت مشترک انسانی است و شدت و ضعف و گستره اش، وابسته به این هویت است.

مثلا فرهنگ عزاداری برای امام حسین ع از هویت شیعی یک جامعه ی اسلامی برآمده است.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مردم_سالاری
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_110
#جلسه_329

🔰مردم سالاری مشتق اول قیام لله🔰

در نظریه مکتب امام خمینی ره ، قیام لله به عنوان روح نظریه اجتماعی ایشان ایفای نقش می کند
این نظریه وقتی می خواهد یک تجسد پیدا کند، مشتق های مختلفی از آن صادر می شود.
مردم سالاری، مشتق اول نظریه قیام لله می باشد. مردم سالاری یعنی قیام مردم برای هدایت و حکومت بر خود.
مردم سالاری اولین ویژگی جسد نظام اجتماعی نظریه اجتماعی مکتب امام می باشد.
مردم یک حقیقت انسانی است که بالای جامعه قرار دارد و در آن روابط اجتماعی دیگر لحاظ نمی شود . و در حقیقت آن روح مشترک انسانی میان افراد می باشد. فلذا مراد از مردم سالاری، انسان سالاری و یا جامعه سالاری نیست. بلکه مراد مر مردم سالاری است. یعنی آن حقیقت انسانی که خلص افراد جامعه است باید در نقش سالاریت عالم قرار گیرد و سبب هدایت و حکومت بر انسان ها و جوامع شود.

#یادداشت
#حمیدرضاشب_بویی
#مشخصات_اسلام
#یادداشت_101
#جلسه_329

با توجه به اینکه در این جلسه این نکته مطرح شد که اگر بتوانیم تجمیع اراده های یک امت را رقم زنیم همان زندگی های معمولی ما معنای راهبردی پیدا می کند و حتی اموراتی چون «جهر صوت در نماز» نیز راهبردی بودنش روشن و واضح می گردد؛ این نکته برای بنده آن قدر گیرا و جاذب بود که مجددا به مباحث درگیری با دشمن در نگاه حضرت آقا سر زدم و به نظر آمد این نگاه راهبردی همان زندگی با آهنگ کنار زدن دشمن است.

حضرت آقا می فرمایند: « همه کارهای ما، یک نوع مبارزه است. زندگی، میدان مبارزه است؛ این که گفته‌اند «انّما الحیاة عقیدة و جهاد»، یک واقعیت است. انسان راهی را انتخاب میکند و در آن راه مشغول چالش و مبارزه میشود. زندگی این است. این مبارزه علیه کیست؟ فلش این مبارزه را به سمت چه کسی باید قرار داد و جهت مبارزه کدام است؟ یعنی در این مبارزه، عبارت اُخرای این که دشمن کیست مهم است.(19/11/79)»

چه بسا تجمیع اراده های یک امت و پیشرفتی که حضرت استاد بر محور اراده مردم تفسیر کردند، اگر بخواهیم جزئی تر بسط دهیم می بایست بگوییم اراده مردم بر پایه مبارزه و جهاد، آن سبک زندگی است که نهایتا به پیشرفت منجر خواهد شد.(پرواضح است که معنای مبارزه و جهاد در نگاه حضرت آقا معنایی ویژه، متمایز و شاخصه مند از بقیه امورات دارد.)

#امید_فشندی
#یادداشت_189
#جلسه_329
#مشخصات_اسلام

🔰 از سر نویس یا از سر نوشت؟ (به‌راستی قلم به دست کیست؟)

استاد مطهری پرونده‌ی تحقیقاتی «علل انحطاط مسلمین» خود را از انسان و سرنوشت آغاز کرد و فهم نادرست مسلمانان را از قضا و قدر و سرنوشت، از اصلی‌ترین علل انحراف و انحطاط تمدن اسلامی برمی‌شمارد.

استاد قنبریان عزیز نیز اصطلاح رسایی در این زمینه دارند: حاکمیت‌های دینی سعی دارند که «آنچه هست» را «مساوی با «آنچه باید» جا بزنند و اینگونه الغا کنند که “چون هست” پس “باید باشد” و مورد رضایت خداوند و بر اساس خواست و اراده‌ی اوست.

طرفه اینکه عباسیان خود با #انقلاب و برآشوبی اراده‌ی مردم و با شعار «الرضا من آل محمد»، علیه نظم موجود اَموی قیام کردند اما پس از استقرار، خود از مروّجان اصلی جبرگرایی و اشعری‌گری شدند.

اما پرسش‌های اساسی بسیاری پیرامون حاکمیت مردم بر سرنوشت و اراده‌ی ملی مطرح است:

1. حاکمیت اراده‌ی ملی تا کجا مشروعیت دارد؟ مشروعیت حاکمیت اراده‌ی ملی مطلق است یا مقید؟

2. پایگاه این مشروعیت چیست؟ انسان و جامعه‌ی انسانی از چه گوهری برخوردار است که به حیث آن، اراده‌ی برخاسته از انسان را مشروع بدانیم؟

3. نسبت اراده‌ی ملی با حاکمیت سیاسی چیست؟ فقط در مرحله‌ی حدوث و استقرار میدان‌دار است یا ضامن بقا نیز خواهد بود؟

4. وضعیت حاکمیت اراده‌ی ملّی در نظام جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟

5. چرا مردم را در دوران پیشاپیروزی با شعور «إِنَّ اللَّهَ لَا یغَیرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یغَیرُوا مَا بِأَنْفُسِهِم» به میدان نهضت آوردیم، اما پس از استقرار حاکمیت می‌خواهیم با شعار «ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یكُ مُغَیرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَىٰ قَوْمٍ حَتَّىٰ یغَیرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ» در خانه نگه داریم؟!

18 مهر 1400