بسم الله الرحمن الرحیم

ترویجی طور نویسی
خطاب به وجدان نویسی

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_74
#جلسه_353

به بهانه ی فرمایشات امروز استاد، اندکی تامل توحیدی برای رسیدن به وظایف
( ربط مطلب به موضوع قدری بیشتر از چیزی است که بدوا می نُماید منتها مجال تشریحش در این یادداشت نبود، هرچند که قصدش را کردم ولی نتوانستم )

موحد آنگاه که شیفته ی ذات حق میشود، و حق را در آینه ی جلوات او ولو به مدد علم حصولی می یابد، رفته رفته لایه لایه غیور تر میشود.
حق را در آینه ی جامعه اش، در آینه ی تاریخ اش، در آینه ی افراد اطرافش، در آینه ی محیط مادی اش و .. جستجو و مطالبه میکند. همه را به صبغه ی الهی میطلبد.

موحد آنگاه که زندگی موحدانه ای را برای خویش برگزید، خواسته یا ناخواسته پای در مسیری نهاد که دیر یا زود او را در قبال همه چیز به مسئولیت و دغدغه میکشاند.

موحد هرچه در توحید خویش مستغرق تر، تمامیت خواه تر.

و این دغدغه ی توحیدی اگر عاقلانه نگاه شود راهی نمیگذارد الا به اینکه موحد در فکر موثرترین راه برای بیشترین توحید باشد.
اما موثرترین راه کدام راه است
موثرترین راه چگونه است
آغازش کجاست
عزیمتش کجاست
و سوالاتی از این دست

هان ای موحد! چه خواهی کرد؟
این تو و این مسیر طول و دراز
این تو و این مسئولیت نفس گیرت
چه خواهی کرد؟
توشه ات چیست؟
توانت چه مقدار است؟
مرد این میدان هستی؟ یا تلف خواهی شد؟
کدام صحنه ی این غیرت را به دوش خواهی کشید؟

هان ای موحد!
به هوش باش!
اندیشه کن
بر سستی خویش برآشوب
و نگاه خویش بلند دار
خود را کوچک مگیر
و به کم قانع مشو
مشکلات را هیچ بدان
و یقین کن که «حق» با توست…
و انتم الاعلون ان کنتم مومنین.

#یادداشت
#یادداشت_95
#مشخصات_اسلام
#جلسه_353
#سعید_خورشیدی
#تایید و #سوال

رابطه دوطرفه تغذیه و ارائه
#تبلیغ_مطلوب
یکی از رفقا (برادر عزیز، آقامحسن همت) در جلسه روز شنبه فرمودند : ما اگر در فضای ارائه اندیشه اسلامی و اندیشه مکتب امام (ره) حاضر باشیم، عطش بیشتری برای فهم و تغذیه و پالایش و فکر و مباحثه و نشست و مصاحبه و اعتکاف و سایر موارد پیدا میکنیم.
ضمن تایید این مطلب میخواهم یک تجربه و یک سوال عرض کنم :
تجربه :
زمانی که در درس فلسفه حضرت استاد حاضر بودیم، ارتباط خیلی خوبی با مبحث “وجود” و مرحله اولی بدایه گرفتیم جلسات خارج از ساختار حلقه اندیشه حکمی این مسئله را تقویت نمود. ( البته بنده این مراحل را صوتی همراه شدم و از ابتدای نهایه به جمع حکمت آموزان اضافه شدم )
آن روزها آنقدر آن مطالب برای بنده پررنگ بود که احساس بعثت میکردم، در سفر اربعین تلاشم تبیین مطالب برای دوستی بود و در مقام ارائه مشورت به دوست دیگری ، سعی میکردم کمک کنم مشکلات شخصی را با توحید حاصل از نگاه وجودی حل کند !
ما حصل اینکه : فکر میکنم تبلیغ باید با حالت بعثت و برانگیختگی همراه باشد نه با حالت تکلیف و ماموریت ! و این بعثت از رفت و برگشت میان فضای عمومی و فضای تغذیه متولد میشود !
سوال
آیا میتوان هشدار داد که :
امر تبلیغ برای ما نباید یک تعهد نسبت به دیگری یا یک امتیاز از سوی دیگری تلقی شود بلکه باید یک اتفاق از سوی خود ما باشد ؟
به صورت جمعی چطور این اتفاق می افتد ؟
———-
این سوال از سویی به تصویر طلبه مطلوب هم ارتباط پیدا میکند، آیا طلبه مطلوب باید در جامعه غیر علمی حاضر باشد ؟ چه مقدار ؟ چطور ؟ مبلغ کیست ؟ چرا مبلغ است ؟

#یادداشت
#یادداشت_92
#مشخصات_اسلام
#جلسه_352
#سعید_خورشیدی
#لا_ضرر
#تعارض_ضررین

تعارض ضررین
یکی از فروع فقهی که ذیل قاعده لاضرر مطرح میشود، بحث “تعارض ضررین” است.
مثالی که آقای خویی میفرمایند این است که به فرض شما میخواهید چاهی را در زمین خود بکنید !
از طرفی نکندن این چاه ضرر شخصی عرفی مادی به شما وارد میکند و ممکن است آب کافی برای ادامه رشد محصولات خود نداشته باشید !
از طرف دیگر کندن این چاه ممکن است به همسایگان شما ضرر برساند و انها را دچار مشکل کند !
آیا قاعده لا ضرر بر حال شما صدق میکند و حفر چاه مباح میشود یا اینکه لا ضرر بر همسایه ها صدق نموده و حفر چاه حرام خواهد بود ؟
حکم کندن این چاه چیست ؟
آیت الله خویی میفرمایند این تصویر را محل صدق قاعده لا ضرر نمی دانند و میفرمایند باید یا به عمومات اخذ کرد و یا برائت جاری نمود.
ان الحدیث واردا مورد الامتنان!
و من المعلوم التصرف و المنع عنه مخالف للامتنان علی المالک
و الترخیض فیه خلاف للامتنان علی الجار
فلا یکون شئ منهما مشمولا لحدیث لا ضرر ! ( مصباح الاصول – ج 2 – 563 )
–
نکته ای که به ذهن نگارنده میرسد این است که اگر در طراز قاعده لا ضرار ، قاعده ای نیز اقامه شده بود که مبتنی بر ” تقدم حقوق جامعه بر حقوق افراد” می بود. میتوانست در موردی که تصویر شده ، نفی ضرر جامعه را مقدم بر نفی ضرر فردی اعلام نموده و بر این اساس قاعده فقهی لا ضرر را اجرا کند و نگذارد کار به اصول عملیه بکشد.

#یادداشت_9 #حسین_کلاتی #مشخصات_اسلام #اصالت_فایده #جلسه_352 غایتِ افعالِ انسان در جهان بینی توحیدی و مادّی
بسم الله
به نظر می آید فایده مندی از نظر اسلام ناشی از نگاه فلسفه اسلامی به افعال در عالم است. هر فعلی باطنی دارد و هیچ دستوری از دستوراتِ اسلام انجام فعل برای خودش نیست بلکه هدفِ بالاتری از اشتغالِ به آن قابل تصور است.
دنیا که درجه نازلی از حقیقت و هستی است همواره در نگاه اسلامی به عنوانِ امری فانی تلقی می گردد که تنها اگر صرفِ امری باطنی و الهی شود با حقیقت عالم پیوند می خورد و نوعی بقاء پیدا میکند لذا از نماز و زکات و تعبدیاتِ دیگر تا جهاد و امر به معروف و توصلیاتِ دیگر همگی برای تحقق هدفی الهی که ورایِ خود فعل است صورت میگیرد.
برای مثال نماز برای ایجاد حالِ ذکر در باطن انسان و اتصال با خدا وضع می شود و اگر از این تهی شد بی معنا و بی اثر خواهد بود همان طور که جهاد برای از بین بردنِ موانع توحید وضع شده است و اگر مبارزه ای با این انگیزه نبود در نظر شریعت بی ثمر و یا مضر خواهد بود.
در نگاه توحیدی حتی در اموری که به ظاهرِ جنبه اخروی ندارند، جنبه ای باطنی تعریف می کند به نحوی که اساساً هیچ فعلی خالی از اثرِ معنوی و الهی نباشد برای مثال حتی نکاح و اکل و شرب هم همراه با آدابی خواسته شده است که موجبِ تعالی روح و موجبِ تذکر باشد؛ گویا اسلام هیچ چیز در دنیا و از جمله افعالِ انسان را برای خودش نمی خواهد و مدام انسان را به باطن و حقیقت و آثارِ اعمال رهنمون می سازد.

در مقابل در نگاهِ مادی، چیزی جز دنیا را واقعیت نمیپندارد لذا هدفی ورای آن چه در ماده هست را ادراک نمیکند و بهره مندی و نفع و سود را جز در خودِ دنیا و افعالش نمی بیند لذا در این نگاه چیزی جز خود فعل اصالت ندارد. مهم این است که انسان از همینِ آناتِ خود لذت ببرد لذا در دنیا غرق می شود و همه چیز را در همین جا جستجو می کند؛ انسانی که نگاهِ مادی دارد حتی نماز هم اگر بخواند برای به دست آوردن چیزی از دنیاست و اگر از لذتی بگذرد برای هوس هایی بزرگ تر است یعنی برای این که بعداً التذاذ بیشتری برده باشد.

لذا در نگاه فلسفی مسئله به این بر می گردد که ما برای هر فعلِ ظاهری در دنیا، غایتی خارج از خود قائل باشیم یا این که هیچ چیزی خارج از فعل را نپذیریم و تمامِ حقیقت را داخلِ فعلِ خود ببینیم.
در نگاه اول که الهی بود مؤمن هر چه می کند به غایت و اثر می اندیشد و در نگاه مادی انسان هر چه می کند به خودِ آن کار و بهره ای که می شود از آن برد می اندیشد.

این نگاه اگر در کنار فقه قرار بگیرد به همه چیز روح می بخشد و تنها در این صورت است که مقاصد شریعت از احکامِ عملی اش برای انسان و جامعه انسانی حاصل میشود.

#یادداشت
#یادداشت_94
#مشخصات_اسلام
#جلسه_352
#سعید_خورشیدی

نمیدانم آماری از تعداد سوالات دینی مردم در دست داریم یا نه ؟
اگر داریم، تفکیکی در آن وجود دارد که چند درصد پرسش ها با چرا شروع میشود و چند درصد آن با چگونه ؟
پرسش هایی که با واژه “چگونه” و یا “آیا ” آغاز میشوند، معمولا به بخش پاسخگویی به سوالات شرعی ارجاع میشوند. پرسشگر در این مقام توصیف های اسلام را پذیرفته، تسلیم شده ، و میخواهد ببیند ذیل آن مفاهیم پذیرفته شده ، باید چه عملی را و چگونه انجام بدهد یا ندهد .
پرسش های دینی که با چرا آغاز میشوند اما ، از لایه دیگری حکایت میکنند !
پرسشگر اینجا، ممکن است کسی باشد که هیچ چیز را نپذیرفته، ممکن است یومن ببعض باشد ، و ممکن است همه چیز را پذیرفته باشد اما باز هم در خود نیاز میبیند که چرایی را بفهمد یا اینکه ذائقه اش چنین شکل گرفته !
برای نوع دوم سوالات، کمتر کتاب نوشته شده است. علل الشرایع و رازهای نماز از این سنخ اند.

به نظر میرسد نوع دوم سوالات در جامعه ما و بلکه در تمامی جوامع در حال گسترش است.
آیا اینطور است ؟
علت چیست ؟
این تغییر مطلوب است ؟

[در پاسخ به حسین کلاتی]
#محمد_امامی
#یادداشت_76
#مشخصات_اسلام
#جلسه_352
#نقد

تاویل بردن بحث اصالت فایده به روح احکام و غایت مند بودن افعال صادره از انسان خارج از مراد شهید در بحث مشخصات اسلام است . بحث اصالت فایده در نگاه شهید در ساحت ایدئولوژیک برای ویرایش زندگی است، قاعده ای است راهبردی بر تمام ها استنباط که به عنوان شریعت عرضه میشود.
ناظری است مقتدر بر کسانی که با صرف عمل ارضا می شوند بدون آن که در سفره زندگی مردم اتفاقی بیفتد.

قاعده اصالت فایده بخشی از همان مصالح و مفاسد است که به زمین آمده که پس از استنباط یا عمل سنجه قرار می گیرد و یابالاتر از آن قاعده ای است در زمان استنباط.

اما تحلیل شما اصالت فایده را منحصر در روح احکام کرد . و بیش از آن که قدرت ویرایش گری دنیا را داشته باشد تفسیری از انگیزه رفتار های انسان بود. که از تحلیل پدیده رفتارهای انسانی به دست آمده بود.
تقسیم افعال به التذاذی و تدبیری یکی از مقدماتی است که ضرورت ایدئولوژِی داشتن انسان را اثبات می کند و اصلا از مشخصات اسلام نمی باشد.

به نظرم بهترین تقسیم که از جنس حکمت عملی است و در ساحت ایدلوژیک تعریف میشود، همان دارایی ها فقه در تقسیم اعمال انسان مومن به عبادی و توصلی است. در اعمال عبادی صرف العمل برای شارع مهم است اما در اعمال توصلی اثر بخشی و نتیجه نهایی مهم است. لذا است که تا اثر نهایی در توصلیات محقق نشود، تا منکری ترک نشود؛ تا ملکیت رخ ندهد؛تا زوجیت پدید نیاید؛گویا هیچ عملی از سوی مکلف صادر نشده است.

بسم الله الرحمن الرحیم

پیرو یادداشت دیروز

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_71
#جلسه_352

پیرو یادداشت دیروزم مایل بودم نقبی بزنم به شکافتن بیشتر معضله

یک خیز: اگر انسان با فطانت و هوشمندی در افق اقدام و تجربه قرار بگیرد و از پیش افقی – هرچند نه تماما واضح و بلکه گاهی همراه با برخی سوالات اما اصیل و مبتنی بر شواهد یا جمع بندی های قطعی یا نسبتا قطعی – برای اقدامات خود در نظر گرفته باشد، می تواند – رفته رفته و با سرعتی متناسب با میزان هوشمندی و میزان ” حضور ” اش در بطن و متن حادثه و تجربه، – « ساخت » مناسبات و فرآیندهای موجود را در نسبت با اهدافی که باید، مورد تحلیل و آسیب شناسی جدی قرار دهد.

و اگر از قوه ی ابتکار هم برخوردار باشد میتواند با در نظر گرفتن سرمایه های بالفعل و حتی بالقوه از طرفی و افق ها و اهداف عینی از طرف دیگر « ساخت » جدیدی را برای محیط خود پیشنهاد دهد؛ ساختی که در آن آسیب های موجود تا حد امکان برطرف شده و اهداف در تک تک مراحل آن حضور پررنگ تری داشته باشند. که این ساخت میتواند یک ساخت سریع التحقق باشد و می تواند هم مسیری برای « شدن » اش در نظر گرفته شود و به مرور زمان پدید آید.

اگر شخصی موفق شد که حضوری اینچنین در صحنه رقم بزند و ساخت یا حداقل چارچوب های ساخت جدیدی را ابتکار کند – و برای بدست آوردن چنین چیزی از تمام سرمایه های خودش استفاده کند تا مطمئن شود که از جمیع جهات « ممکن » اقتدارات کافی برای دستیابی به آنچه لازم میداند را فراهم آورده است، – از یک منظر تازه به اول راه رسیده است… و با یک چالش اساسی مواجه است و آن هم این است که این راه را چگونه محقق کنم؟

هرچه این راهی که در حال تاسیس است گستره ی فراگیر تری داشته باشد امکان تاسیس آن از عهده ی یک فرد خارج تر است. هر چند که با توجه به منشایی که این راه « جدید » را موجب شده است ( که عبارت باشد از آن حضور هوشمندانه و « درک » ای که به تبع آن فراهم آمده است ) حضور آن فرد در تمامی شئون و جوانب این مسیر جدید الزامی به نظر میرسد. چرا که نسبت شئون مختلف این ساخت با یکدیگر، وزن هرکدام، فوریت شان، راهشان، چالش هایشان، قطعیاتشان و ظنیاتشان و … همگی باید لحاظ شوند و طراحی هوشمندانه و عاقلانه و شدنی به پیش رود.

در چنین حالتی ( که از طرفی از آب درآمدن چنین مسیری از عهده ی یک فرد خارج است و از طرف دیگر حضور یک فرد با ضریب اهمیت بسیار بالا در اکثر شئون الزامی است ) چه راهکاری به ذهن میرسد؟

به نظر میرسد بهترین یا یکی از بهترین راه ها این است که خود را تکثیر کند و تکثیر یافتگان خود را بر سر بزنگاه های طرح حاضر نماید و سپس نقش خود را عمدتا در ارتباط با این تکثیر یافتگان تعریف کند هر چند که میتواند خود مستقیما در صحنه نیز حاضر باشد. ( این همان مطلبی است که در یادداشت قبلی با تطبیق بر فتوت تا حدودی به آن پرداختم )

البته در ابتدای مسیر تاسیس این راه، هنوز چون ابعاد و شئون مختلف چندان پا نگرفته اند و پر مولفه نشده اند، می توان از آن معضل موقتا صرف نظر کرد و کار را پی ریزی نمود هرچند باید از اصلی ترین دغدغه ها حل همان مساله باشد.

اما در این موقف یک معضل دیگر خود نمایی خواهد کرد و آن هم اینکه چون این مسیر جدید است و احتمالا اقتضائات جدید و غیر مألوف فراوان نیز دارد از طرفی پیش بری مدل ایجابی جدید با مشکل مواجه است چرا که هنوز فهم کامل و پذیرش کامل صورت نپذیرفته است و در جانب ایجاب و آنچه که « باید » نارسایی وجود خواهد داشت. و از طرف دیگر روال های آسیب دار مألوف نیز وجود دارند، و هر خلائی ممکن است به سرعت محیط را گرفتار آنچه که «نباید» بکند. شبیه بحرانی که در شنا کردن در خلاف جریان آب با آن مواجه میشویم. و یا به عنوان مثال در انقلاب اسلامی جا انداختن اصل شئون جمهوریت یک بحث بوده است و نغلطیدن در شئون سابق شاهنشاهی و استعماری و غیر مستقل و … بحث دیگری.

و حتی در صورت کمتر بودن چالش و پذیرفته بودن اصل چارچوب توسط همکاران هم، چون توسط حضار بر خلاف شخص اول – به قول شهید آوینی (ره): – «از پایان یک راه طی شده» به مسائل نگاه نمی شود هنوز هیچ نوع بصیرتی نسبت به چالش ها وجود ندارد، و هیچ نوع ضرورتی ضریب نمیخورد و به عنوان یک ضرورت درک نمیشود، در صورت تذکر هم حتی اگر اصل تذکر بودنِ تذکر درک شود در حد یک شکوه ی اخلاقی و نه یک اعلام خطر با آن برخورد خواهد شد. لذا به راحتی اتفاق خواهد افتاد که به شخصی بگوییم گلدان را تکان بده و ندهد، یا بگوییم گربه را چخ کن و فقط آن را نگاه کند، یا خطری را به او گوشزد کنیم و او حتی زیر بار این خطر له شود و هزینه دهد اما هیچ متوجه نشود و اقدامی هم نکند. یا فوریت و ضرورتی را گوشزد کنیم اما او براحتی آن را انجام ندهد.

[نوعا چنین است که شخص اول وقتی در مقام آسیب شناسی وضعیت موجود طرح جدید سخن میگوید و یا در حال روشن نمودن افق آن یا زمینه های آن سخن میگوید، هیچ گزاره یا دلیل مساله ای را بدون لحاظ تاثیرش مطرح نمیکند. حتی اگر تشبیهی در سخنش به کار میبرد برایش موضوعیت دارد که حیثیت آن تشبیه خوب فهم شود، چرا که او در حال تلاش برای جا انداختن یک معنای دقیقی است که در ذهن خود بر آن اشراف دارد و آن را با ظرافت و فکر و با صرف وقت و دقت و تجربه به دست آورده است و علی القاعده نمیخواهد چیز دیگری غیر از آن را تفهیم یا القا کند.]

بسم الله الرحمن الرحیم

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_73
#جلسه_352

طرح بحثی برای راهکار

به صورت کلی دو نوع راهکار برای اجابت آن ضرورت پیش گفته به ذهن میرسد که مورد بررسی اجمالی قرار میدهم:

آن دو نوع از این قرار اند که یا اصل این مساله ( یعنی تکثیر بصیرت پشتیبان طرح ) را “رأسا” «پروژه» میکنیم و به آن میپردازیم با تمام اقتضائاتی که میتواند داشته باشد، از قبیل : بحث نظری، تجربه کردن و .. و یا “رأسا” آن را پروژه نمیکنیم بلکه بنا بر اقتضائات و موانعی سعی میکنیم آن را دل سایر کارها پیگیری نماییم و رفته رفته دیگران را نیز روشن کنیم.

اما در نوع اول نیز دو نوع راهکار داریم، به این بیان که : یا شخص اول صاحب ایده خود مستقیما به تکثیر خود میپردازد و اقدام به پرورش کسانی ناظر به این هدف میکند. و یا اینکه اگر بر اثر موانعی از قبیل پیچیدگی اوضاع و نبود وقت خالی بخاطر وجود برخی واجبات اساسی و فوری و وقت گیر و … به چنین کاری نبود، عده ای از مخاطبین او که به درک چنین ضرورتی رسیده اند با استفاده از آثار او و برخی بیانات او و حتی سیره ی عملی او گرد هم جمع شوند و این مساله را پیش ببرند. ( این حالت دوم حالتی است که امروز جبهه ی انقلاب اسلامی با رهبران خود آن را تجربه میکند ) و کم کم متناسب با صلاحیتی که از خود بروز میدهند و یا تطابقی که در جهت گیری با جهت گیری حرکت پیدا میکنند بیایند و ارکان محتاج به پشتیبانی را پشتیبانی کنند.

و در نوع دوم واقعیت چنین است که آن چیزی که تبدیل به پروژه و مساله میشود عملا چیزی جز همان ابعاد و حیث های مسیر نیست، آنها پروژه میشوند و تلاش میشود که همان ها در حد میسور در ذیل طرح کلی به پیش بروند و در هر قسمت هر میزان که لازم است از سیاست های حاکم و کلی پیروی شود. در این حالت احتمالا پیش فرض هایی از این قبیل وجود دارد : اولا دست اندر کاران به طراح و کلیت طرح جدید حداقل تا اندازه ای « اعتماد » دارند و از پذیرش طراحی های جدید او خوف نمیکنند. ثانیا اطمینان کافی به این که دست اندر کاران بتوانند در افق پشتیبانی عملی از طرفی و اشراف بر طرح از طرف دیگر بربیایند وجود ندارد.
در همین بستر احتمالا هر جا احساس شود زمینه ی ارتقاء مباحث به لایه های بالاتر وجود دارد این اتفاق خواهد افتاد.
و در کنار همه ی اینها مقادیری کندیِ کلیت مسیر، و یا هزینه های ناشی از عدم تحقق کامل طرح مفروض گرفته میشوند و به عنوان یک واقعیت در مختصات صحنه حضور خواهند داشت و پذیرفته خواهند بود.

در این حالت رفته رفته و با شیبی بسیار ملایم، و در بلند مدت، همراهی های عمومی بیشتر میشود و درک برخی افراد ارتقاء پیدا میکند ( هرچند لزوما کامل نمیشود ) و بخشی از مصلحت لزوم وجود افراد مشرف استیفاء میشود؛ و حتی کم کم برخی چارچوب ها از غیر مألوف بودن نیز خارج میشوند و برخی مخاطرات که از این ناحیه متمشی میشدند منتفی میگردند. در چنین تصویری اگر کسانی بوده باشند که تلاش کرده باشند و به اشراف بر مساله رسیده باشند این مسیر میتواند در زمان های خیلی بلند مدت به تحقق کامل نزدیک شود و الا دائر مدار یک شخص باقی میماند و پس از او با گذشت سالیانی از بین میرود.
[ نقل است از آقای طباطبایی مدیر مدرسه ی شهیدین، که اگر شهیدان بهشتی و قدوسی زنده میبودند اجازه ی این « نحوه اداره مدارس» ای که امروز در قم وجود دارد و منسوب به ابتکار آنهاست را نمیدادند و قطعا با آن مخالف بودند ]

از میان این راه ها نگارنده معتقد است بهترین راهکار، راهکار نخست است و سپس راهکار دوم. راهکار سوم را نیز دارای آُسیب هایی میدانم که بعضا ذکر شد.

اما حالا اینکه در فتوت بستر برای هر کدام از راهها چه میزان فراهم است امری است که باید مورد گفتگو، فکر و رصد قرار بگیرد. و اگر هستند کسانی که دغدغه ی این مسائل را دارند لازم است تا وقتی را برای این مساله اختصاص دهند و برای حل آن تمام تلاششان را بکنند و “حداقل” باید بدانند که هر میزان که از این مساله تاخیر بشود، آسیبش متوجه خود ایشان نیز خواهد بود. مگر اینکه راه مورد هدف قرار گرفته در فتوت یا حداقل بخش معظمی از آن را راه درستی ندانند و دور ماندن از آن را آسیب تلقی نکنند.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#ازنظرایدئولوژی
#سیدمرتضی_شرافت
#جلسه_352
#یادداشت_71
#اصالت_فایده
#سوال

🔰آیا اصالت فایده، قاعده ای بی فایده است؟

در رابطه با اصل فایده در اسلام
این قاعده را باید به درستی معنا کرد.
آیا هیچ مکتبی این اصل را زیر پا می گذارد؟
بنا به هر مکتبی ما به دنبال فایده و منفعت هستیم و هر مکتبی برای افعال و اعمالی که از پیروان خود توقع دارد اهدافی در نظر می گیرد.
اما فایده در اسلام به چه معناست. و این اصل چه ثمره ای دارد.
طبق یک نظر همه اعمال و افعال موجود در دنیا فایده ای دارد.. به خصوص اگر این نگاه را با منافع معنوی و باطنی نیز ادغام کنیم. در چنین نگاهی هر خسران مادی ای نیز می تواند موجب منفعت بزرگتری برای انسان شود. و اصلا چنین اصلی انسان را از دستیابی و به دنبال به نتیجه بودن خارج می کند.
در چنین نگاهی هر چه پیش آید خوش آید و هر اتفاقی برای انسان فایده و بلکه بزرگترین فایده را دارد.
آیا در چنین نگاهی اصلا می توان از فایده و منفعت صحبت کرد؟

اما از جهتی اسلام هر عملی را برای یک فایده می خواهد. حتی علم را که همه فایده و سود ان را اذعان می کنند را تقسیم می کند به علم ینفع و علم لاینفع!
در این نگاه همه اعمال و رفتار انسان باید در راستای رشد و تقرب به مقصد انسان باشد و فایده چنین معنایی دارد.
در این فضا کاری که انسان را در مسیر صعودش کمک نکند بی فایده محسوب می شود. و اینجاست که معنای لغو به میان می اید.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_273 (بخش 2)
#جلسه_352

💠 آیا امر به معروف و نهی از منکر تئوری خدمت است؟! (تأملی بر بیان استاد شهید مطهری)

1️⃣ تقریر نظر شهید مطهری

همانطور که می بینیم ایشان مرحله ید را به این سبک معنای می کنند که خودمان عمل کنیم و با عمل خود دیگران را به معروف بکشانیم و از منکر باز بداریم! دو متن هم از شیخ طوسی می آورند که این برداشتشان را تقویت کند،
«و الامر بالمعروف يكون باليد و اللسان. فاما باليد فهو ان يفعل المعروف و يجتنب المنكر على وجه يتأسى به الناس.»
النهاية في مجرد الفقه و الفتاوى؛ ص: 299
لذا نتیجه می گیرند که «امر به معروف و نهى از منكر از طريق حسن عمل، سبب مؤثر و كاملى است و ممكن نيست بى‏اثر بماند، خصوصاً اگر به پند و اندرزهاى خوب زبانى ضميمه شود كه هر مقامى سخنى را ايجاب مى‏كند و هر دردى دوائى دارد.» [ص203]
بعد هم به حدیث زیر استناد می کنند که:
«مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اماماً فَلْيَبْدَأْ بِتَعْليمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْليمِ غَيْرِهِ وَ لْيَكُنْ تَأْديبُهُ بِسيرَتِهِ قَبْلَ تَأْديبِهِ بِلِسانِهِ، وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها أَحَقُّ بِالْاجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ‏».
البته عمل فردی هم در دنیای امروز چندان اثر ندارد، لذا باید عمل جمعی داشته باشیم.
برای اینکه عمل مؤثر واقع بشود، باید تدابیر عملی اندیشید و به منطقی اندیشید که چطور می توان این عمل را طوری انجام داد که بیشترین اثر را در مردم بگذارد.
و در جمعبندی نهایی نظریه خودشان می فرمایند:
«خلاصه اينكه اگر ما راستى مى‏خواهيم اين اصل فراموش شده را زنده كنيم بايد مكتبى و روشى به وجود آوريم عملى (نه زبانى فقط) و در عين حال اجتماعى (نه انفرادى) و در عين حال منطقى و مبتنى بر اصول علمى علم النفسى و اجتماعى.» [ص208]
و در تکمله این بیان می فرمایند:
«اساس امر به معروف و نهى از منكر نيكوكارى است. مگر ممكن است كسى بخواهد از خودگذشتگى كند و خود را در خدمت خلق خدا قرار دهد، بخواهد خودش خوب باشد و به مردم خوبى كند و آنگاه قدرتى بتواند جلو خوبى خود او يا خوبى كردن او را بگيرد؟! مگر مى‏شود به مردم گفت خوب نباشيد و به مردم خوبى نكنيد؟!.» [ص208]

[1] مجموعه آثار شهيد مطهري (امر به معروف و نهى از منكر(ده گفتار))، ج‏20، ص: 189-210