#یادداشت
#یادداشت_90
#مشخصات_اسلام
#جلسه_350
#سعید_خورشیدی
#شورا

مشورت یعنی…
مشورت با دیگران در یک “کار” یعنی آن ها را در این کار سهیم دانستن ! یعنی اراده دیگران را در این “فعل” دخالت دادن !
یا به عبارت بهتر یعنی اراده خود را با اراده دیگری آمیختن و یکی کردن !
به همین خاطر از مشورت کردن با افراد خودرای منع کرده اند ، چون نقض غرض میکند و اراده طرف مقابل را به کلی کنار میزند.
امام صادق (ع) میفرمایند : لاتَشِرْ عَلَی الْمُسْتَبِدِّ بِرَایِهِ !

چرا مشورت میکنیم ؟
چرا باید اراده دیگری را در امری که در دست داریم دخیل کنیم ؟
1- جهل
مشورت ممکن است از سر ناچاری خودمان باشد ! به این معنا که واقعا خود را نیازمند به مشورت گرفتن بدانیم تا در کاری که پیش رو داریم، درست را از نادرست تشخیص بدهیم. یا در امری حکومتی روش درستی که نمیدانیم را تشخیص بدهیم و به پیش برویم !
2- تربیت
ممکن است طرف مقابل را نیازمند ببینیم به اینکه با او مشورت بشود ! ملنند پدری که برای تقویت اراده فرزند نوجوان در برخی امور خانواده اراده او را از طریق مشورت دخیل میکند تا اراده اش را تقویت کند و … یا مانند حاکمی که رشد زیردستانش برای او مهم است و از طریق مشورت گرفتن با آنها ، رشد اراده را به آنها هدیه میکند !
3- ادای تکلیف
تصویر این مورد با دو مورد بالا متفاوت است !
باید فضایی را تصور کنیم که “کار” عده ای از انسان ها در دست یک فرد قرار دارد !
به این معنا که یک فرد میتواند در امور افراد بسیاری، اعمال اراده کند و بلحاظ هستی شناختی اختیار آن را دارد که اراده خود آن افراد را هم دخیل بکند یا نکند !
اینجا شاید بتوان گفت تکلیف حاکم این است که از طریق مشورت، اراده مردم را بیاورد و در حاکمیت دخیل کند.
باز هم شاید مشورت گرفتن اهل بیت (ع) از باب حاکمیت ایشان بوده و در امور جمعی میخواسته اند اراده جمعی را دخیل کنند و این را وظیفه حاکم میدانسته اند.
امیرالمومنین در نامه 50 نهج البلاغه میفرمایند حق امیران لشگر بر من این است که بدون لحاظ انان تصمیمی نگیرم !
اَلا و اِنَّ لکم عندى … و لا اَطوى دونکم امراً اِلا فی حکم
البته این معنا با دموکراسی متفاهم در کشور ما متفاوت است. مشورت معنایی نیست که در آن مشورت کننده ، مقهور مشورت دهنده شود !
باز هم امیرالمومنین زمانی که مجموعه ای از بزرگان از جمله ابن عباس به ایشان پیشنهاد نصب معاویه و طلحه و زبیر در چند منصب ، در جهت برقراری صلح را دادند ، ضمن اشاره به اینکه آنان حق دارند مشورت بدهند و اراده شان را دخیل کنند، به حق خودشان هم اشاره میکنند و میفرمایند :
لک ان تشیر علىّ و اَرى فاِنْ عصیتُک فاَطِعْنى

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_130
#جلسه_350
#شورا

🔰تجربه های شورا در انقلاب اسلامی

2. مجلس تدوین قانون اساسی:
مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یا همان مجلس خبرگان قانون اساسی پس از پیروزی انقلاب در پی انتخابات تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۵۸، در روز ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ با ۷۵ نماینده تشکیل شد. ریاست آن بر عهده حسینعلی منتظری بود. وظیفهٔ آن بررسی نهایی قانون اساسی، برای تصویب توسط مردم بود. درابتدا قرار نبود مجلس خبرگان قانون اساسی تشکیل شود و قرار بر این شده بود که تکلیف قانون اساسی با همه‌پرسی مشخص شود، اما پس از صحبت‌های فراوان تصمیم بر این شد که این قانون در مجلسی با نام مؤسسان طرح و پس از بررسی تصویب شود.

اهمیت این شورا از چند جهت است:

1. اولین گام در مهندسی دنیا بر اساس دین: تأسیس حکومت قانون الهی
این اولین گام در تاسیس جمهوری اسلامی است که بنا دارد دین را پیشوا و مهندس دنیا قرار بدهد. این شورا نه تنها یک عقلانیت جمعی را در جسد چند ده اصل و قانون صورتبندی می کند بلکه ارزش ها و آرمانهای انقلاب اسلامی را در قالب یک پایگاه و بنیاد حقوقی تثبیت می کند. به یمن و برکت قانون اساسی هنوز هم نسل هایی که در جریان انقلاب نبوده اند میتوانند با ارزش های فطری دمیده شده در این قانون نسبت برقرار سازند.

2. تکیه گاهی برای نظام انقلابی
اصول مترقی قانون اساسی، تکیه گاه مستحکمی برای ساخت نظام انقلابی بوده و هست. فصل شوراها از جمله همین موارد می باشد. نظام جمهوری اسلامی ایران در معرض تهدیدهایی است که چارچوب نظری قدرت در غرب پدید آورده است. چارچوب نظری ای که صراحتا با آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی ناهمخوان است. فلذا با تکیه به قانون اساسی میتوان امید داشت که روز به روز ساختار و نظام جمهوری اسلامی به تصویر مطلوب نظام انقلابی نزدیکتر گردد.

3. جلوه گاه ترقی و تعالی عقلانیت دینی
این شورا با تدوین قانون اساسی مترقی بودن عقلانیت دینی را به رخ جهانیان کشید. قانون اساسی یکی از منابع اصلی صدور انقلاب و تبلیغ انقلاب اسلامی در میان مستضعفان جهان خاصه جهان اسلام می تواند باشد.

4. اجتهاد بین الاذهانی
شورای تدوین قانون اساسی نشان داد اجتهاد شورایی قابلیت تحقق دارد و شدنی است. اجتهادی که مبتنی بر عقلانیت بین الاذهانی بدون آنکه به انسداد برسد قانونی تدوین کند که مبنای جمهوری اسلامی گردد.

بازخوانی تئوریک مذاکرات و تجربه نگاری مجلس تدوین قانون اساسی میتواند ما را با ابعاد و خفایای مقوله شورا در عینیت جمهوری اسلامی آشنا سازد.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_350
#تقریر
#یقظه
#شوری

جلسه350-14000830

🔰نکته ی اخلاقی/یقظه
[پیاده شده توسط آقای سعیدی صابر]

یکی از نکته هایی که خوب است گاهی به همدیگر تذکر بدهیم یا به آن توجه کنیم این است که (نمی دانم چقدر به این مسئله توجه کردید) ما چقدر داریم آگاهانه زندگی می کنیم؟!

ما موقعی که اول صبح بیدار می شویم آن قدر هوشیار می شویم که متوجه می شویم که به اندازه ی کافی هوشیار نیستیم، خیلی اذیت می شویم. یعنی آدم می فهمد که هوشیاری یک نعمتی است و موقعی که هوشیاری کم است انسان در معرض خطر است. ولی به طور کلی نمی دانم چقدر توجه می کنید که ما چقدر هوشیار محسوب می شویم، ببینید بر اساس اعتقادات مان که در این هیچ شکی ما نداریم و بنا نداریم که با این اعتقادات دربیفتیم، چه تصویری از خدا داریم؟ چه تعریفی درباره ی خدا داشتیم؟ حقیقتی که در همه جا حاضر است، در تمام ذره ذره وجود ما حاضر است، تمام وجود ما متوجه اوست، تمام عالم متوجه اوست، و توجیه عالم است، معنای عالم است، معنای انسان است، و توجه به او باعث معنا شدن انسان می شود،

🌱ولَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ نَسُواْ ٱللَّهَ فَأَنسَىٰهُمۡ أَنفُسَهُمۡ،

اینکه این خدایی که این طور همیشه همراه ما هست، ما به او توجه نداریم. نمره ی آگاهی ما می شود چی؟! یعنی حقیقتی تا این حد بزرگ که الان برای ما مخفی است، الان ما چقدر می دانیم، چقدر آگاه هستیم، خیلی نمره ی آگاهی پایین است، یک آن آن هم فاجعه است، چه رسد به اینکه تمام زندگی ما اصلا همین است، و شاید یک آن هم نبوده که آنچنانکه شایسته ی این توصیفات است ما به خدا خیره شده باشیم.

یا مثلا نعمت های خداوند متعال، خب همه چیز نعمت های خداوند متعال است در دستان ما جاری است، ما به هر چیز دست می زنیم نعمت های خداست، و از هر چیز داریم استفاده می کنیم نعمت های خداست، چقدر اصلا توجه می کنیم به اینکه این نعمت خداست و موقعی هم که گاهی متوجه می شویم، یک چیزی را متوجه می شویم، مثلا تشنگی زیادی که غالب شده بوده است یک آب خنکی می خوریم توجه می کنیم که این عجب نعمتی بود، خیلی کم، گاهی، چقدر عمیق می فهمیم این را؟! یعنی به عمق همان تک نعمت حتی پی می بریم؟!

یا مقوله ی مرگ که گفته شده «یأتی بغتة»، مشخص است ولی بر شما مشخص نیست که چه وقت می رسد و برای هیچ کس هم هیچ گونه تضمین و قول و وعده ای داده نشده است، حتی آقا رسول اکرم هم ایشان می گفت که من هم نمی دانم، که جهت دارد این ندانستن های این بزرگان، این توجه به مرگ که از ما خواسته شده.

یعنی هوشیاری. نمی دانم توجه فرمودید یا نه، از منظر دینی، من کاری با روانشناسی ندارم که مشغول می کند ما را، واقعا یک مشت مزخرفات مشغول می کند ما را، زحمت هم کشیدند، خیلی زحمت کشیدند، ولی شما اگر از این وادی و از این کانون درد باخبر نباشی، می روی آنجا مشغول می شوی، از منظر دینی ما چقدر هوشیار محسوب می شویم؟! نمره خیلی پایین است. و این یعنی ما در تک تک لحظات داریم رفوزه می شویم.

جمله ی آخر این باشد: این رفوزه شدن را دائماً قلب من دارد اعلام می کند، بعد من این را برمی دارم یک جور دیگر تفسیر می کنم، مثلا می گویم تفریحاتم کم است، البته از این جهت اشکال دارد زندگی ما، تفریحات کم است، طرائف الحکم در آن کم است، و و و، ولی واقعا انسان، قلب انسان، جان انسان آگاهی می خواهد، تشریف انسان به این است که هوشیارانه زندگی کند، ولی این طوری نیست، فقط دو ـ سه موردش را عرض کردم، از این منظرها که نگاه می کنیم، «إنّ الإنسان لَفی خسر» موقعی که به دفتر شریعت مراجعه بکنیم معنا می شود، و الا همین طوری من نگاه می کنم می بینم که نه دیگر، امروز صبح که بلند شدیم و صبحانه هم که خوردیم، حس نمی کنم که لفی خسر، حتما البته خدا خیلی می داند که این را می گوید، نه، یک دو سه خط دفتر شرع را اگر توضیح بدهند برایمان، «إنّ الإنسان لَفی خسر» یعنی آن قدر آگاهی و هوشیاری لازم است که تمام آنات ما از آن غافل است و محروم است، بعد حاضر هم نیستیم که «إنّ الإنسان لَفی خسر» را باور کنیم.
1️⃣

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_350
#تقریر
#یقظه
#شوری

مسئله در این حد است یا عمیق تر است؟ یعنی شما می گویید که من هم مثل بقیه هستم ولی بگذارید با هم فکر کنیم و ببینیم که داریم چه کار می کنیم. زمانی هم که با هم می نیشینیم واقعا بحث این است که ببینیم چه می شود، ببینیم چه به عقلمان می رسد.

می پرسد که چرا این کار را می کنید؟ در این بیست جلسه ای که دارید صحبت می کنید، نظر خودتان را به کرسی نشاندید، البته خیلی عالی است که تحویل می گیرید و دو سه ساعت وقت می گذارید و بعد هم حق الزحمه این هایی که در این جلسه شرکت می کنند چند میلیون می شود. جواب این ها را می توانید در آینده بدهید؟ می گویید که بله من چند میلیارد سود کردم. اینکه همه با هم احساس کنیم که یک تصمیم کلی گرفتیم.

ولی انصافا حالت حضرت آقا اینطور بود؟

➖این مهم است که شما اعتقاداتت چه دارد می گوید، نه موقف راهبردی ات!

بعضی از کسانی که در وادی مردم سالاری می آیند، راهبردی می آیند. یعنی با نظریه های پایه نمی آیند. فلذا می بینید که وقتی شهر شلوغ می شود می گوید که این بساط را جمع کنید. با این رویه جواب نمی دهد و مردم سالاری در معرض تهدید است. این را قبول کنید. سال های سال است که من دارم مشاهده می کنم. آخرش می بینید که یک نظریه می دهد و اینطور از آب درمی آید. یعنی اصلا طور دیگری بوده ولی اینطور اجرا شده است.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_350
#تقریر
جلسه 354– ۱۴۰۰۰۹۰۸

🔰مصائب مردم سالاری

یکی از نکته هایی که در مردم سالاری مورد نیاز است این است که انسان ها برای خودشان شخصیت قائل شوند و خودشان را تکریم کنند.

معمولا هر کمالی یک آفت و نسخه ی بدلی دارد. الان جریان کفر روی این کار می کند و تمام شعارهای فطری را تحریف می کند و به کار می بندد. این وضعیت دنیای امروزاست ما درعصر سرقت شعارهای فطری هستیم.

برای اینکه مردم سالاری محقق بشود یک سری اتفاقات زیرساختی باید بیفتد که بخشی از آن ها در درون انسان ها است. انسان ها باید به خودشان خوش بین شوند و برای خودشان احترام قائل باشند و خودشان را مؤثر بدانند. انسان ها باید نسبت به اینکه اثر می گذاریم و اثر گذاشته می شود، امیدوار باشند. این اتفاقات درونی است.

باید به بحث مردم سالاری به صورت زیرساختی پرداخته شود.
زمانی که به تربیت مردم سالارانه می پردازیم با یک مشکلی مواجه می شویم آن هم اینکه همه ی انسان ها ظرفیت بالفعل برخورد کریمانه را ندارند. یعنی وقتی که برخورد کریمانه می کنید دچار وهم می شوند. این جزء مصائب تربیت مردم سالارانه است.

شما در رفتار آقا امیرالمؤمنین هم می بینید، با اینکه قتال العرب است با اینکه برخوردهای او کاملا مردم سالارانه بوده است، شکایت های او در نهج البلاغه منعکس است.

یا مثلا آقا رسول اکرم ص که عرب های جاهلی جلوی ایشان دراز می کشیدند و می گفتند “حدثنی یا محمد!” یعنی ظرفیت برخورد کریمانه را نداشتند.
این نکته محرومیت ایجاد می کند.

🔰نمونه ای از خدمات حلقه

آقای نقویان یک کلیپ پر کرده است با این مضمون که روحانیت نباید پست و مسئولیت قبول کند. البته خود ایشان نماینده ولی فقیه در دانشگاه بوده است و مسئولیت داشته. جلسات مولانا برگزار می کند و … .

بحث ولایت خیلی جدی است، این خیلی مهم است که شما در طرح چه کسی دارید بالا می آیید. چرا ایشان الان این حرف را می زند؟ این چیزی است که خیلی ها نمی فهمند مانند احمدی نژاد و مهدی نصیری و … . خیلی مهم است که شما در کدام ولایت دارید حرف می زنید.

ما می توانیم این موضوع را کاملا منصفانه بررسی کنیم و خروجی بدهیم و مثلا بگوییم که در این 40 سال روحانیت جلوی چه حوادثی را گرفته است.

الان ذهن جامعه مدام دارد زخم برمی دارد و کسی هم به فکر مرهم نیست. در فضای مجازی یک جنگ فرهنگی درگرفته است. این هم که نشان دهند که ما از سر دلسوزی این حرف ها را داریم می زنیم و با کسی جنگ نداریم هم جزء جنگ است.
در این مورد هم می توان یادداشت داد و کلیپ تهیه کرد و تبیین کرد که روحانیت در این 40 سال چه کرده است.

تیپ های خاص با ادبیات خاصی هستند که می توانند در اینباره جواب آماده بکنند و اطلاعات زیادی ارائه کنند.
الان هیچ جایی را نداریم که از این کارها بکنند. مثلا یک تیم سه نفره روی محتوا کار کنند و یک روز هم در حلقه بحث کنیم، بعد خودشان هم جمع بندی بکنند و دوستان هم 30 تا یادداشت بدهند و خروجی بدهند.
اگر این دست کارها 15 تا نمونه کار کنیم، بقیه گوشی دستشان می آید که شبهه ها بدون پاسخ نمی ماند.

شاید اشکال کنید که با این نگاه همه ی ما تبدیل به مبلغ می شویم در صورتی که هدف ما کار علمی کردن بود. شما می دانید که نظر بنده اینطور نیست، من در بحث گفتمان سازی توضیح دادم، در بحث الگوی خلق دانش، با یک سری مبانی معرفت شناختی و روش شناختی و سیاست گذاری تولید علم و مدیریت مراکز دین پژوهی، با یک سری مبانی به یک الگوی شش ضلعی برای خلق دانش رسیده ایم. یک ضلع این الگو گفتمان است.

خود بنده وقتی دم از گفتمان می زنم، یک نیم نگاه جدی به بحث تولید علم دارم. طراحی مدرسه معرفتی امام خمینی ره از همین ایده است.

اگر یک مجالی باشد که ایده ها برای دوستان باز شود و هر کدام از این ایده ها یک کارگردان پیدا بکند، معلوم می شود که همه ی اضلاع فکر شده است. اگر بنده دوستان را دعوت به گفتمان سازی می کنم با اینکه تبلیغ بسیار شریف است، دعوت ما به تبلیغ نیست و ما نمی خواهیم شما را از تولید علم کوچ دهیم. اصلا اینطور نیست، من این مجموعه را واجد مسئولیت و تعهد و توسعه ی خدمات علمی و دانایی در حوزه می دانم.

البته هنوز احساس می کنم که با این اتفاقات فاصله داریم. به خاطر همین هم فعلا به زمینه سازی می پردازیم.
1️⃣

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#شورا
#حق_طلبی
#منفعت_طلبی
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_129
#جلسه_349

 

🔰حق طلبی مانعی برای ادبیات شورای منفعت گرا🔰

یکی از ویژگی های که برای جریان های مخالف اسلام ناب بیان می کنند، ظرفیت بالای شورایی آنهاست. به طوری که در نسبت با آن ها بیان می شود که این جریان های توانایی گفت و گو و دیالکتیک با یکدیگر را به شدت دارا هستند. در حالی که اسلام ناب اصلا توانایی گفت و گو و دیالوگ با غیر را ندارد. فلذا جریان اسلام ناب متهم به دیکتاتوری و مطلق گرایی و انحصار طلبی خواهد شد. اما سوال اساسی این است که آیا واقعا این مقایسه دقیق و درست می باشد؟
در جریان هایی که ادعای اسلام ناب در آن ها مطرح نیست، چیزی که اهمیت پیدا می کند، سود و منفعت بیشتر هست. این مفهوم، معیار گفت و گو و دیالکتیک قرار می گیرد و با همین ادبیات و فهم، به شورا می پردازند. یعنی به سبب معیار و ملاک منفعت بیشتر، و نسبیت در تحقق منفعت، می توانند به گفت و گو با متفاوت ترین گروه ها بپردازند و در نهایت ادعای ظرفیت بالایشان در شورا را کنند.
اما در مقابل در جریان هایی که ادهای اسلام ناب را دارند، به سبب ملاک حق و حقیقت گرایی، این توانایی از آن ها سلب می شود چرا که با دیالکتیک و گفت و گوی برپایه منفعت بیشتر و تقسیم منافع، همراهی ندارند. فلذا به نزاع با گروه های دیگر پرداخته و متهم به عدم ظرفیت در کار شورایی می شوند. و برچسب دیکتاتوری را حمل خواهند کرد.
فلذا شاید بتوان این ادعا را مطرح نمود که بخش خوبی از اتهام های به جریان اسلام ناب در باب شورا و مشورت و ظرفیت گفت و گو و دیالکتیک از روی بی انصافی و منفعت گرایی جریان مخالف باشد. چرا که پایه و اساس شورا در ادبیات فعلی، تقسیم منفعت در بین یکدیگر می باشد. و این در تضاد با فهم اسلام ناب می باشد.

ترویجی طور نویسی

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_68
#جلسه_349

آیا تا بحال به تفاوت ظرفیت های خرد جمعی و خرد فردی توجه کرده ایم؟
آیا تا بحال دقت کرده ایم که زاویه دیدهای انسان های مختلف تا چه حد میتواند متفاوت باشد و این تفاوت ها تا چه حد می توانند مفید واقع شوند؟

شاید اگر به خودمان و اطرافیانمان نگاه کنیم متوجه شویم که در مواجهه با پدیده های گوناگون عکس العمل های متفاوتی از خودمان بروز میدهیم.

مثلا فرض کنید عصری در کتابخانه ی فتوت نشسته اید و ناگهان صدای داد و فریاد از توی راه پله بلند میشود که نشان از دعوا دارد.

همگی توجهشان جلب میشود.

چه اتفاقی خواهد افتاد؟

برخی از بچه ها دم در خواهند رفت و سر و گوشی آب خواهند داد، یکیشان بر میگردد و میگوید فلانی است با همسایه گلاویز شده است.

این را که میگوید، جمعیت باقی مانده برخیشان دوباره هندز فری را میگذارند توی گوششان و ادامه ی صوتشان را گوش میدهند، برخی شروع میکنند به مسخره بازی و برخی هم شروع میکنند با همدیگر صحبت میکنند و کمی تحلیل چاشنی داستان میکنند. برخی دیگر هم پا میشوند و به عده ی اولی میپیوندند و در صحنه ی دعوا حاضر میشوند.

از میان همان هایی که رفته اند به صحنه ی دعوا یک نفرشان رگ گردنش باد کرده و وارد دعوا شده است، یکی هم برعکس سعی میکند طرفین را آرام کند. بقیه هم ایستاده اند و دارند تماشا میکنند. حتی ممکن است یکی شان زیرزیرکی چند تا عکس و فیلم هم بگیرد و همزمان توی گروه آغاز بگذارد.

بچه های تحلیل گرِ توی کتابخانه یکی شان دارد در مورد تبعات محیطی این دعواها و تصویری که از فتوت ایجاد میشود حرف میزند و میگوید نباید دعوا کنیم، یکی شان پیوست های تربیتی و هویتی ناظر به درون جمع را لحاظ میکند و میگوید باید دعوا میکردیم.

بعید نیست که یکی هم آن وسط از زاویه ی وحدت وجود، یا مردمسالاری و .. مساله را بررسی میکند و ربطش میدهد به مباحث کلاس فقه و حلقه اندیشه کلامی و شاهد می آورد برای بحث صبح خودش.
و
و
و

میبینید چقدر تنوع میتواند بالا باشد؟

آیا می توان این وسط رفتار کسی را لزوما غلط دانست و رفتار دیگری را درست؟ یا اینکه هر کدامشان وجهی داشتند؟

آیا این تفاوت ها بی دلیل اند؟
و آیا این تفاوت ها بی فایده اند؟

قطعا این طور نیست. میتوان بررسی کرد و منشا های متعددی را برای تک تک این تفاوت ها پیدا کرد.به هر دلیلی یکی شجاع تر است، یکی فکری تر است، یکی جمعی اندیش تر است، یکی دورنگر تر است و …

حالا فرض کنید اگر قرار باشد یک تصمیم مهمی را برای این جمع اتخاذ کنیم. به نظر شما اگردر تصمیم گیریمان از همه ی این کمالاتی که بچه ها دارند به نحوی بهره ببریم بیشتر سود نکرده ایم؟

این میشود بهره گیری از خرد جمعی

باید دانست که این تفاوت ها و تکمیل ها از اول برای شریعت اسلام روشن بوده اند، خدایی که این بشر و این ظرف های گوناگون را در گوشه گوشه ی این عالم خلق کرده است و بعد هم اداره و تدبیر نموده، میداند چه خبر است…

از اول یک دستور خوب به ما داده و فرموده : و امرهم شوری بینهم

البته این همه ی داستان نیست، ولی یک اصل مهم است.

#یادداشت
#حمیدرضاشب_بویی
#یادداشت_113
#جلسه_349
#مشخصات_اسلام
#مشورت_ولی_با_جامعه_و_مشورت_جامعه_با_یکدیگر

دقتی برادر وطن فدا ذیل بحث شورا داشتند و آن تفکیک بین مشورت ولی با جامعه مردمی و مشورت مردم جامعه با یکدیگر بود که به نظر می آید این دقت، قدری می بایست شکافته و بسط داده شود.

در یادداشت قبل گذشت که در بحث مشورت و عقل جمعی تفاوت و تمایزی وجود دارد و هم چنین رابطه عموم و خصوص من وجه قائل شدیم.

آنچه که در بحث مشورت پیامبر در جنگ احد با اصحاب گذشت رشد اصحاب بود این موضوع از این حیث می تواند به عنوان شاخصه مشورت باشد لذا می توان پذیرفت که چه اینکه مشورت از سمت ولی جامعه باشد با افراد جامعه و چه اینکه مشورت اعضای جامعه با یکدیگر باشد رشد و ارتقا از رکن اصلی این پدیده است و نباید نادیده گرفته شود.
لذا اگر ولی جامعه با هر اندازه اشراف و افضلیتی که به موضوع داشته باشد تا حدی که او معصوم باشد و اصحابی را به مشورت انتخاب کرده و دعوت می کند در اصل این مشورت رشدی اتفاق می افتد که اصل رشد مقدس است و ارتقای جامعه انسانی را به دنبال دارد لذابرای یک جامعه انسانی کمال طلب، رشد در ذیل مشورت یک همراهی فطری را به دنبال دارد و از این رو می توان مشورت با اعضای جامعه را یک تمایل فطری دانست(البته مشورتی که با اهلش صورت بگیرد).

در مرتبه دیگر مشورت اعضای جامعه با یکدیگر است این مشورت از حیث تشکیکی قطعا از رتبه ضعیف تری از حیث فطری و نفسانی برخوردار است ولی مطمئنا درجه ای از رشد و کمال را به همراه دارد لذا نمی توان این مرتبه از فطری بودن را نادیده گرفت.

دومین توصیفی که در کنار رشد و ارتقا یافتگی فطری در مشورت می توان اضافه کرد، تشکیکی بودن طرف های مشورت است که این نیز قابل توجه است.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_70
#جلسه_349

اینکه شیعه همواره به دلیل اقلیت بودن و تعداد کمتری که نسبت به جمعیت کل جهان اسلام داشته، میانه خوبی با اجماع و اتفاق نظر مسلمین نداشته، حرف صحیحی است.
شاید اقبال به اجماع در فقه اهل سنت به دلیل عمل صحابه و همچنین عدم غنای منابع فقهی صحیح باشد.
ولی اینکه بگوییم به همین دلیل در فقه شیعه به مسئله اجماع اهمیت داده نشده، به نظر حرف صحیحی نیست. چرا که آنچه فقیه به دنبال آن است، قطع یا ظن معتبر است و در فقه شیعه با ادله معتبر، ظن معتبر بودن اجماع ثابت نمی شود، مگر اجماعی که کاشف از قول معصوم باشد‌.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_269
#جلسه_349

💠 فهم ناقص از شورا ریشه عدم بهره مندی از آن در لایه حاکمیتی!

شورا را به دو معنا می شود گرفت 1. مشورت گرفتن و تصمیم گیری نهایی توسط خود فرد 2. مشورت گرفتن و تصمیم نهایی جمعی.
واقع این است که مدل اول مدلی است که در نهایت به حذف شورا خواهد انجامید. وقتی شخص مخصوصاً در سطوح حاکمیتی به یک اشرافی می رسد، و بر اساس این اشراف به یک تحلیل و راهکاری می رسد، هر چه هم نخبگان خلاف آن به او مشورت بدهند (ولو احتمال زیاد عقل جمعی نخبگان دارد بهتر تحلیل می کند) او خلاف آن مشورتها تصمیم خواهد گرفت، و نهایتاً این جمع را مزاحمی برای خود خواهد دید که دائماً سر راه او سنگ اندازی می کنند و لذا از اصل قید آن را می زند.

وقتی خود را عقل برتر بدانیم دیگر «شَارَكَهَا فِي عُقُولِهَا» که اثر مشاوره در روایات دانسته شده است معنا ندارد، وقتی در تصمیم گیری به جای اعتماد به عقل جمعی خود را تصمیم گیر نهایی بدانیم انفراد به رأی است که فرمود لَا رَأْيَ لِمَنِ انْفَرَدَ بِرَأْيِهِ. [بحار، ج‏72، ص 105] بلکه بالاتر وقتی مشورت گرفته می شود و چون تصمیم گیر را خود می دانیم نه جمع، به مرور و در تکرار یک نوع استبداد رأی به جای مشارکت در عقول، برای ما شکل می گیرد و نتیجه اش هلاکت است که فرمود: «مَنِ #اسْتَبَدَّ بِرَأْيِهِ #هَلَكَ وَ مَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَكَهَا فِي عُقُولِهَا» [وسائل الشيعة، ج‏12، ص: 40]

به نظر روایاتی که تصریح می کند که وقتی مشورت گرفته می شود نباید خلاف مشاوره داده شده عمل کرد، ما را به این سمت می کشاند که مشورت را نباید به طور مطلق اینطور معنا کنیم که بقیه نظر می دهند و من تصمیم می گیرم، بلکه باید برای عقل جمعی احترام قائل بشویم.

فَإِذَا أَشَارَ عَلَيْكَ النَّاصِحُ الْعَاقِلُ #فَإِيَّاكَ_وَ_الْخِلَافَ فَإِنَّ فِي ذَلِكَ الْعَطَبَ. [وسائل الشيعة، ج‏12، ص: 42]
اسْتَرْشِدُوا الْعَاقِلَ وَ #لَا_تَعْصُوهُ فَتَنْدَمُوا [بحار، ج‏72، ص: 100]

بلکه بالاتر از احترام حتی اگر فهم خودمان خلاف عقل جمعی است، به خود بگوییم که وقتی این افرادی که شرایط مشاوره را دارند (عاقل / وَرِع / ناصح / متدین / راستگو و برادر / حلیم / با تجربه / با تقوا / خدا ترس / مطلع در موضوع مورد مشاوره) [1] چنین مشورتی می دهند، شاید من دارم اشتباه می کنم و احتمال زیاد این جماعت دارند درست می گویند که فرمود:
ما استنبط الصّواب بمثل المشاورة [الحیاة ترجمه احمد آرام، ج‏1، ص: 315]
الِاسْتِشَارَةُ #عَيْنُ_الْهِدَايَةِ. [وسائل الشيعة، ج‏12، ص: 40]

یک نکته هم می شود اضافه کرد آن هم اینکه مخصوصاً در لایه های حاکمیتی نیاز به پشتیبانی نخبگانی وجود دارد، لذا اصل مشاوره و استفاده از عقل جمعی نخبگان یک پشتیبانی جدی برای ادامه مسیر درست خواهد کرد، لذا فرمود: «#الْحَزْمُ (دوراندیشی) مُشَاوَرَةُ ذَوِي الرَّأْيِ وَ اتِّبَاعُهُمْ.» [وسائل الشيعة ؛ ج‏12 ؛ ص39] و همچنین فرمود: «لَا #مُظَاهَرَةَ (پشتیبان) أَوْثَقُ مِنَ الْمُشَاوَرَةِ [همان] / وَ لَا ظَهِيرَ كَالْمُشَاوَرَةِ [همان، ص40]»

[1] همه این موارد در روایات به عنوان شرایط کسی که با او مشورت گرفته شود ذکر شده است. رجوع شود به #يادداشت_268 مورد 4