#امید_فشندی
#یادداشت_194
#جلسه_337
#مشخصات_اسلام

🔰 اسلام و سیطره‌اش بر ساحات زندگی

جامعیت اسلام و سخن‌داری آن برای تمام ساحات حیات فردی و اجتماعی انسان، لزوما به‌معنای این نیست كه اسلام برای تعیین نحوه و سازوكار اداره‌ی آن ساحت، سخن و طرح و برنامه دارد.

بلكه بیشتر برای معنابخشی و سودهی اخلاقی و انسانی به آن ساحت دغدغه دارد، وگرنه عقل و اراده‌ی خدابخشی و اذن تكوینی كه به انسان داده شده، ضرورتی برای ارسال رسل و انزال كتب برای مدیریت تمام ساحت اقتضا نمی‌کند.

باری بر دوش دین نگذاریم و انتظاری از آن ایجاد نكنیم كه نه دین و كتاب ادعای آن را دارند و نه حیات بشری اقتضای آن را.

تجربه‌ی حاكمیت نظام اسلامی در چهاردهه‌ی اخیر – كه با ادعای نظام‌داری اسلام برای تمام عرصه‌های حیات اجتماعی شكل گرفت و در عمل، سررشته‌ی قدرت را به فقه سنتی و حداقلی سپرد تا مركب راهوار و مقدسی برای سرمایه‌سالاری سیری‌ناپذیر گردد – شاهد خوبی برای تردید در تصویری است كه از جامعیت اسلام داریم.

5 آبان 1400

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_116
#جلسه_337

🔰 همه جانبگی دین، امری عقلایی و فطری
اگر ما بودیم و دین نبود…
اگر ما بودیم و اسلام نبود..
اگر ما بودیم و شریعت ختمی نبود…
اگر ما بودیم و مسئله ای به اسم ختم نبوت نبود…
اگر ما بودیم و مذهب شیعه ای نبود…

آنگاه عزم و اراده ما، ما را به چه فرا میخواند؟!

به اندیشیدن، فکر کردن، تعقل ورزیدن درباره شئون حیات اجتماعی از جانب عقل و فطرت مان دعوت می شدیم یا خیر؟
خیلی عقلایی است که انسان به جوانب شئون حیات فردی، اجتماعی، تمدنی و تاریخی خویش بیاندیشد و طرحی نو در بیاندازد.
اساسا انسانی که بی نهایت طلب است آیا عالم ماده میتواند او را راضی کند؟
این میل بی نهایت انسان
خواستن بی نهایت انسان
پرواز روح و نفس او تا کرانه هستی ست که انسان را به همه جانبگی می کشاند.

مقوله همه جانبگی نه تنها عقلایی بلکه فطریست و همه جانبگی اسلام که یک دین فطری است یک پاسخ فطری به ساخت فطری انسان است.

مرحوم آ. شاه آبادی می فرمایند انسان یک فطرت راحت طلبی دارد و یک فطرت آزادی طلبی دارد. به نظر من با نظر به همین مقوله میتوان گفت که از لوازم فطرت راحة و فطرت حریة همین است که انسان دست اراده خویش را به تمام شئون حیات اجتماعی خویش برده و مشغول تغییر و تصرف گردد.

انسان میخواهد بر عالم ماده مسیطر گردد. میخواهد محیط بر عالم ماده گردد. میخواهد عالم ماده را مسخر خویش گرداند. فلذا همه جانبگی دین یک پاسخ فطری به یک درخواست فطریست.
.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_129
#جلسه_336

برای اینکه ذهن ما به جوشش بیفتد و خودمان نیز بتوانیم بیندیشیم و تولید کنیم، در کنار خواندن مشخصات اسلامی که بزرگان جمع آوری نموده اند، خوب است مباحثه ای حول مشخصات نویسی نیز داشته باشیم. در مورد چگونه میتوان مشخصات کلی یک مکتب را به دست آورد. هندسه و چارچوب و نظام فکری یک اندبشه را چگونه میتوان کشف کرد. ملاک انتخاب یک گزاره در این طراز چیست و…

اینگونه ذهن مان خیلی فعال تر میشود و نقاط قوت و ضعف کار بزرگان برای ملموس میگردد.

چقدر خوب بود خود این بزرگان در ابتدای کارشان به ملاک کارشان اشاره میکردند و چقدر احساس خسران داریم که دستمان از چنین مطالبی خالی ست.

#یادداشت
#حسین_علیمردانی
#مشخصات_اسلام
#جلسه_336

🔰مشخصات اسلام به چه دردی می خورد؟

طبق یک نگاه تکفیری باید گفت که اگر مشخصات نویسی برای اسلام خوب بود، خدای متعال در قرآن می آورد و نیاز نبود که ما به خود زحمت دهیم، وظیفه ی ما اجرای احکام الهی است و با این دست از عملیات ها نمی توان راهی به سمت او پیدا کرد.

گذشته از این نگاه عوام زده باید گفت که مشخصات نویسی برای اسلام ناظر به مسئله ی عمده ای است که مسلمین در هر عصری با آن درگیر هستند؛

زیرا

از آنجا که تمام خیرات عالم در دین اسلام خلاصه شده است.
و از آنجا که این خیرات و مبرات نامتناهی است.
پس به ناچار باید برای نگاشتن مشخصات و ویژگی های اسلام، رویه ای جدلی را در پیش بگیریم و ناظر به مسئله ای برای اسلام مشخصات نگاری کنیم.

در همین راستا حضرت آقا در مقاله روح توحید، نفی طاغوت را به عنوان مسئله ی اصلی برمی گزینند و با آن درگیر می شوند.
شهید مطهری هم در بطن درگیری با چپ های کمونیست مشخصات اسلام را می نگارد تا نظم ایدئولوژیک اسلامی را به رخ بکشد.

گمان می کنم که اگر این بزرگواران امروز بخواهند، برای اسلام مشخصات نگاری کنند، ویژگی های متفاوتی بر می گزینند.

مثلا حضرت آقا تمدن سازی اسلامی را تئوریزه می کند و الگویی برای پیشرفت ارائه می کند.
یا مثلا شهید مطهری با مبانی لیبرالیسم درگیر می شود و نظام حکومت اسلامی را تبیین می کند.

گمان می کنم
که امروز باید به مشخصاتی از اسلام بپردازیم که ناظر به آباد کردن دنیای ما است.
مشخصات یک زندگی که از حیات الهی یک مسلمان پشتیبانی می کند.
مشخصات یک زندگی پیشرفته اسلامی.

مسئله ی امروز و کمبود عصر ما این است، مطرح کردن مشخصات دیگر و درگیر شدن با آن بیشتر به وقت تلف کردن شبیه است؛ هر جند از باب اینکه طعمی از واقعیت دارد، شیرین است اما دوای درد ما نیست.

#مشخصات_اسلام
#محمد_امامی
#یادداشت
#مشخصات_اسلام_یافهرست_مشخصات
#جلسه_336

“در این جا در صدد ترسیم خطوط اصلی نظریات اسلامی تحت عنوان مشخصات اسلام هستیم…”

هر چه از زمان کلاس و بحث می گذرد؛ درد فقدان بعضی از مباحث،سوال از چرایی انتخاب یک سرفصل، ابهام در نواقص پردازش موضوعات پر رنگ تر می شود. در نهایت اینگونه جمع بندی می شود که در ارائه بحث از جانب شهید چند مشکل برای ما وضوح بیشتری پیدا می کند :

۱. روشمند نبودن
ابهام در برگزیده بودن مشخصات یا اختیاری بودن آن ها به دلیل خلا روش در ارائه بحث است. این خلا از خواننده توان نقد و تکمیل و دست بردن در چینش مباحث را می گیرد.
استفاده از غرر، بهره بری از سنن، بسامد تاکیدات منابع شناخت، براساس بررسی نظریات رقیب در بستر زمان و مکان، روش هایی است که شهید می توانست بهره بگیرد .

۲. عدم اشاره به بستر متن
موقف مشخصات,موقف تببین اندیشه های خودی در برابر نظریه های رقیب است.موقف اشاره به قلب تپنده یک مکتب است. موقف خلق قدرت برای پیروان است.که مخاطب برای فهم آن یا باید در زمان صدور زندگی کند و یا خواننده او را به زمان صدور رهنمون کند. و الا متن سرد و بی روح نگاشته می شود.
توصیف نکردن اندیشه های غیر دست خواننده را برای فهم لایه های عمیق تر متن در مشخصات اسلام کوتاه کرده است.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_115
#جلسه_336

💠 نحوه مواجهه با دارایی ها!

به نظرم موقف حلقه اندیشه کلامی بعد از دیدن همه شایستگی ها درباره شهید مطهری ره و آثار و زحمات ایشان است. اگر این نبود که اساسا زحمت ایشان متن محوری کلاس قرار نمیگرفت.

متاسفانه دعوت شما را رکود و رکون آفرین و منافی اهداف و آرمانها و ارزشهای انقلابی میدانم.

این چه دأب و رویه ایست که اگر کسی نقدی به شهید مطهری کرد او را غیر انقلابی بدانیم. یا همین رویه زشت در مورد دیگران. این کجا با دعوت رهبری به آزاداندیشی سازگار است.

بله ادب و انصاف را باید رعایت کرد و از هر گونه طعن و تعریضی دوری نمود اما آیا شهید مطهری قله است؟! خیر شهید مطهری قله نیست. دامنه است. دامنه هم برای عبور کردن است.
بله بایستی همه دارایی های دامنه را احراز کرد لکن جوری تعامل نکنیم که سرانجام قضیه دعوت به تعطیل عقل و تعطیل آزادندیشی شود.

بزرگترین بی ادبی و خیانت به شهید مطهری آنست که با این تعریف و تمجیدها عقل را تعطیل کرده و فقط به به و چه چه کنیم! کجا آن شهید بزرگوار که حقا قائم بالعقل بود چنین دعوتی داشت؟!

چشم ها را بشوییم و نظام حساسیتهایمان را مرور کنیم. باشد که رستگار شویم!

در این وضعیتی که گرفتار هستیم بایستی نگران رکود کلام بود یا حیثیت و منزلت اعاظم و اسامی؟!

حقا راست گفت ح.رهدار که متاسفانه ما آیات عظام داریم در حالیکه نیاز به آیات نظام داریم!

اینجور تقدس مآبی ها و پرده های حجاب را آوار کردن بر سر ذهن چه رهاوردی دارد؟!

بله باز هم عرض میکنم اصل بر رعایت ادب و انصاف است اما تعطیل عقل (؟!) هرگز!

اگر بنا به اینگونه اندیشیدن باشد حضرت آقا متهم ردیف اول هستند با آن هجمه ای که علیه کل تراث کلامی ما در مباحث کلامی شان دارند.

فلذا به نظرم بیش از آنکه مدام به گذشته بچسبیم خود را متعلق به فردا بدانیم. خود را در همبستگی و همبودی با آرمانها و چشم انداز فردا تعریف و ترسیم کنیم.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_60
#جلسه_336

امام خامنه ای: « اگر خداى متعال به نسل کنونى ما، این توفیق را نداد که از شخصیت‌هایى مانند علامه طباطبایى و شهید مطهرى استفاده کند، اما به لطف خدا این شخصیت عزیز و عظیم‌القدر (علامه مصباح یزدی)، خلاء آن عزیزان را در زمان ما پر مى‌کند.»

سوال اساسی که پس از شنیدن این جمله در ذهن انسان مطرح می شود، اینست که چرا مقام معظم رهبری، حضرت علامه مصباح را، جایگزین شهید مطهری و علامه طباطبایی معرفی می کنند؟

چون بنده ای که نمی تواند علما را به خوبی توصیف کند؛ چه رسد به مقایسه!؟! ولی نکاتی که به نظر بنده می رسد را، عرض می کنم:

ویژگی اول هر دو بزرگوار، ارائه نظام فکری منسجم است. یعنی همانگونه که اوایل انقلاب با مطالعه آثار شهید مطهری یک نظام منسجمی از معارف اسلامی در اختیار انسان می بود، اکنون نیز، با مطالعه آثار علامه مصباح می توان نظام معارف اسلامی را به دست آورد.

ویژگی دوم، بیان عمیق ترین معارف فلسفی و عرفانی به زبان ساده است. کتاب های این بزرگواران، در عین عمق و ژرفای علمی، بسیار ساده و روان است.

ویژگی سوم، برخورد با اسلام التقاطی و اسلام منهای روحانیت است. هر دو بزرگوار، بسیاری از خطراتی که متوجه نظام اسلامی بود را، به سرعت تشخیص داده و در محافل گوناگون بیان می کردند. همانگونه که مقام معظم رهبری این بزرگواران را، عقبه تئوریک نظام معرفی کردند.

ویژگی چهارم، اقبال جوانان و به خصوص دانشجویان به آثار این دو بزرگوار است، که این مورد، نتیجه ویژگی های قبلی است، که بیان شد.

ویژگی پنجم، برخورد دشمن با این دو بزرگوار است. همانگونه که شهید مطهری به دلیل جایگاه روشنگرانه ای که در جامعه اسلامی داشتند، ترور شده و شهید شدند، علامه مصباح نیز، توسط دشمن ترور نرم شد. پس از روی کار آمدن جریان دوم خرداد، بر خلاف بسیاری از علما و بزرگان حوزه که کناری نشستند، تا از تحولات سیاسی لطمه ای به آنان نخورد، علامه مصباح در دفاع از اسلام و نظام اسلامی به میدان آمده و تمام قد در مقابل اسلام التقاطی ایستادند. دشمن سعی می کرد به انحاء مختلف علامه مصباح را به انزوا بکشد، تا جایی که رسانه های ضد انقلاب در انتخابات خبرگان، فقط بر رای نیاوردن سه بزرگوار تأکید داشت، که یکی از آنها علامه مصباح بود و به دلیل انفعال جریان انقلاب، محقق شد و مقام معظم رهبری نیز، در بیانات خود، به این خسارت اشاره کردند.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_مرتضی_باروتی
#يادداشت_49
#جلسه_336
بسم الله الرحمن الرحیم
وقتی یکبار دیگر مشخصات اسلام را مرور کردم دیدم شهید مطهری از سه منظر : منظر شناخت و منظر جهانبینی و از منظر ایدئولوژی تقسیم نموده اند و ایدئولوژی اسلام را طبق همان فهم عموم که مربوط به بایدها و نبایدهای دینی است که صادره از #فقه_اسلام است و مربوط به عمل انسان است و فقه اسلامی جمله کلیدی را ادعا دارد و آن این است که” هیچ موضوعی نیست که بلا تکلیف باشد” نمونه هایی ذکر کرده اند که حکمش هم همراه آن است حالا اگر بیاییم این ایدئو لوژی را به سه بخش : ویژگی ها و ارزش ها واصول تقسیم کنیم اولا چرایی این تقسیم بندی را باید توضیح دهیم در حالیکه همان ارتکاز اولیه از معنای ایدئولوژی هماهنگی بیشتری با موارد ذکر شده دارند تا اینکه بخواهیم بعد از تقسیم بندی اصول متوجه آن شویم که چرا استاد شهید اصلا موردی سیاسی را ذکر نکرده اند! آیا توحید عملی مسلمان سیاسی نیست؟! وهمزیستی با اهل توحید سیاسی نیست؟! قداست دفاع از حقوق،سیاسی نیست؟! به نظر بنده تمام موارد را از منظر ارتباطش با فعل و ترک فعل باید سنجید یعنی تسری توحید به عنوان جهانبینی در عمل یعنی ذکر همان موردی که استاد شهید فرمودند: ” در اسلام همه راهها به توحيد منتهى مى ‏شود؛ اخلاق اسلامى از توحيد سرچشمه مى‏ گيرد و به توحيد پايان مى ‏يابد، تربيت اسلامى همين طور، سياست اسلامى همين طور، اقتصاد و اجتماع اسلامى همين طور.” و حالا نمونه ای از تسری این اندیشه در عمل:” هركارى تنها با نام خدا، انديشه خدا، به سوى خدا، براى تقرب به خدا بايد آغاز شود و انجام پذيرد و هرچه جز اين باشد از اسلام نيست” ودر نتیجه باید ایدئولوژی اسلام را همان فقه اسلام نامید که تسری جهانبینی در عمل و زندگی است و تمام مواردی که استاد شهید ذکر کرده اند در #ایدئولوژی_امتداد_موارد_جهانبینی های مذکور است.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#میرزا_علی_کرانی
#يادداشت_59
#جلسه_336

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از نکاتی که ذیل دسته بندی مطالب استاد شهید به ذهن میرسید این بود که منطق این دسته بندی چه می تواند باشد؟

چرا سه دسته ی ویژگی ها، ارزش ها و اصول؟ چرا دسته هایی دیگر نه؟
وجه مایز همین سه دسته نیز به خوبی روشن نیست یا حداقل مخاطب در مواجهه با این سه دسته ی هم عرض به نحو اولی به منطق آن منتقل نمی شود.

البته ایرادی ندارد کسی بگوید من میخواهم اصول، ارزشها و ویژگی های یک دین را بیان کنم و اگر هم بیان کند سودمندی فراوانی را در شناخت دین محل بررسی خود عاید مخاطب کرده است.

اما به نظر میرسد یکی از نکاتی که میتواند در ترویج ماندگار، و سهولت فهم و پذیرش چنین دیدگاه هایی کمک کند روشن بودن منطق حاکم بر مطلب است.

اگر منطق بیان روشن باشد ذهن مخاطب آن را روان تر می یابد و درنتیجه با راحتی بیشتری آن را فهم و هضم می کند و از طرف دیگر باز تولید آن برایش راحتتر است و در نتیجه ماندگاری بیشتری برایش دارد.

به نظر میرسد در موقف کنونی جلسه خوب است تا علاوه بر تلاشی که برای اصل دسته بندی انجام شده، تلاشی برای روشن کردن منطق دسته بندی نیز صورت گیرد.

مثلا یک منطق اولیه می تواند این باشد که 1- یک بار ایدئولوژی اسلامی به مثابه ی یک کل محل بررسی است ( از بیرون ) = ویژگی ها و 2- یک بار گزاره های ایدئولوژیک ( از درون ) محل بررسی قرار میگیرند = اصول و ارزشها

اما اصل مساله ی سهولت در فهم و … از آن منظر مورد توجه است که به نظر میرسد یکی از الزامات ادای حق جامعیت اسلام که در فرمایشات اخیر مقام عظمای ولایت مورد تاکید قرار گرفت همین نوع رسیدگی ها به معارف اساسی اسلامی است تا بتوان در مقام تبلیغ و تبیین این مساله کارآمد تر حاضر شد. امری که میتواند با عنایت به رسالت حلقه، هدف تمرینات باشگاهی این حلقه باشد.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_252 (بخش دوم)
#جلسه_336

💠 جهان بینی و ایدئولوژی از منظر #دکتر_شریعتی

2️⃣ ایدئولوژی
لغت ايدئولوژي يك رابطه مستقيم با کلمه ديگري به نام روشنفكر يا انتلكتوئل دارد. اين دو تا لازم و ملزوم همديگرند. بنابراين روشنفكر يا انتلكتوئل ناچار از آن جهت که ايدئولوژي مشخص کننده تيپ فكري او است؛ بايد تصور دقيقي هم از ايدئولوژي داشته باشد.
کلمه ايدئولوژي همان طور که مي بينيد «ايده» از دو کلمه به معناي فكر، خيال، آرمان، صورت ذهني و عقيده، و لوژي به معناي منطق و شناخت، تشكيل شده است. بنابراين ايدئولوژي به معناي عقيده شناسي است، و در يك کلمه ایدئولوژی یعنی «عقیدت» همان کلمه که ما در زبان خودمان به نام عقيده مي فهميم. و بنابراين، ايدئولوگ يعني کسي که صاحب يك عقيده خاص است؛
علم عبارت است از آگاهي عالم نسبت به واقعيت خارجي. اما ايدئولوژي عبارت است از نوع اعتقاد متفكر نسبت به ارزش واقعيت خارجي و ارزيابي اين واقعيت خارجي و همچنين اعتقاد به اينكه اين واقعيت خارجي چه ناهنجاري هايي دارد و چگونه بايد تغييرش داد و به شكل ايده آل در آورد.
پس ايدئولوژي از سه مرحله درست مي شود: يكي جهان بيني، يكي نوع ارزيابي انتقادي محيط و مسائل، و يكي پيشنهادها و راه حل ها به صورت ايدئال و هدف ها. پس هر ايدئولوژي يك مرحله انتقادي نسبت به وضع
موجود (Statu quo) دارد.
ايدئولوژي اگر بيخودي بود، از فلسفه بايد سر مي زد؛ اگر ايدئولوژي مي بايستي از فلسفه سر مي زد، رهبران ايمان ها بايد فلاسفه مي بودند، و مجاهدين راه حقيقت، فيلسوف ها. در صورتي که فلاسفه چهره هاي پفيوز تاريخ اند، و اين توده ها هستندکه، به عنوان بهترين سربازان ايدئولوژي ها، به مبارزه در تاريخ آغاز کرده اند، جان داده اند و مي دهند. بنابراين مي بينيم که اين فلاسفه نيستند که ايدئولوژي مي سازند، مردم اند که ايدئولوژي به وجود مي آورند و اين است که برجسته ترين و سازنده ترين پيشوايان و طراحان و پيام آوران ايدئولوژي پيامبران اند که، به تصريح قرآن و تأييد تاريخ، از ميان توده برخاسته اند.

🏷 منبع کتاب جهان بینی و ایدئولوژی ص 1 تا 94