بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_۱۰۲
#جلسه_۳۱۸

سوال

اگر تمام انسان ها در حقوق اجتماعی باهم برابر هستند
مگر اینکه یکی از فضلیت های که شهید نام می برد را داشته باشند و به وسیله این ویژگی برتری نسبت به بقیه دارند

سوال اول اینکه آیا این استقراء شهید تام بوده یعنی در کتاب و سنت دیگر نمونه ای از فضل و ارجحیت برای انسان ها ذکر نشده؟

وبعد از این سوال
اسلام با این ادعا که همه باهم برابر هستند مگر به وسیله این سه ویژِگی که نسبت به دیگری برتر می شوند

به طور واضحی دارد همه را به سمت علم،جهاد، تقوا دعوت می کند
حالا تقوا هیچ توصیه همگانی است و درست
ولی اینکه یک نفر یک کشاورز باشد و نیاز مومنین را براورده کند
یا اصلا
هزاران شغل دیگری که در این زندگی اجتماعی ما شاهدش هستیم
واگر یکی از این ها نباشد اختلالی در زندگی پیش می آید
آیا نباید دلیل برتری شامل این ها هم بشود
تقوای به تنهایی می تواند نشانه برتری باشد ولی علم و جهاد را نمی توان به راحتی قبول کرد.

حالا بماند که اگر قرار باشد همه به این ملاک برتری ها توجه کنند دیگر کسی به سمت برطرف کردن نیاز های دیگر نمی رود
همه عالم و مجاهد می شوند

به نظر تقوای به تنهایی بهترین مولفه برتری است

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_۴۸
#جلسه_۳۱۸

گزاره ۱۸ :
چقدر دنیایی که اسلام می خواهد برای انسان ها، زیباست …
اگر مردم می دانستند که اگر اسلام در این کشور به تمامه اجرا شود، چقدر منافع دنیوی به آنها می رسد، پوست ما آخوندها را می کندند، تا اسلام را اجرا کنیم …
یکی از ویژگی های دنیای اسلام، همانطور که حضرت آقا در کتاب روح توحید و شهید مطهری در مشخصات اسلام می فرمایند، برابری انسان در اجتماع و در برابر خداست؛ انسان ها همه برابر هستند و هیچ صفت عارضی برای آنها برتری ایجاد نمی کند؛ بلکه علم، جهاد و تقواست که برتری به انسان ها می بخشد؛ معیارهایی که واقعاً انسان را برتر می کنند و نه اینکه برتری اعتباری به انسان ها ببخشد و هیچ تاثیری در رشد حقیقی انسان نداشته باشد. صفات و ویژگی هایی که همگی اکتسابی هستند و با تلاش باید آنها را به دست آورد.
تصور کنید چنین دنیایی را ‌‌‌‌…
اما نه با تصور و نه با تصویر سازی برای دیگران، اتفاق خاصی رقم نمی خورد و به قول قدیمی ها، با حلوا حلوا کردن، دهان شیرین نمی شود. باید محقق شود. باید مردم ببینند که تساوی حقوقی در اسلام، اجرا شده و لذتش را بچشند. چه بهانه ای داریم پیش خدای متعال در روز قیامت … ؟؟ !

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_۲۳۸
#جلسه_۳۱۷

معنای نبرد با باطلی که پوچ است!

معنای باطل هیچ و پوچ است، یعنی اساساً باطل چیزی نیست؛ لغویون در معنای باطل نیز همین را گفته اند:
بَطَلَ‏ الشيْ‏ءُ أي: ذهب [۱]
بَطَلَ‏ الشي‏ءُ إذا تَلِف، [۲]
بَطَلَ‏ و هو ذَهاب الشئ و قِلَّة مُكثه و لُبْثه / سُمِّى الشيطانُ‏ الباطلَ‏ لأنه لا حقيقةَ لأفعاله [۳]
بَطَلَ‏ الشَّى‏ءُ ذَهَبَ ضَيَاعًا و خُسْرًا، [۴]
الْبَاطِلُ‏: نقيض الحق، و هو ما لا ثبات له عند الفحص عنه [۵]

قرآن هم در مورد باطل می گوید باطل از اولش هم هیچ و پوچ بود
إِنَّ اَلْبٰاطِلَ كٰانَ زَهُوقاً ﴿الإسراء، ۸۱﴾

زَهَقَ را لغویان به معنای بَطَلَ گرفته اند، و علاوه بر به معنای بَطَلَ آوردن آن، معانی تلف و ذهاب و هلاک و اضمحلال که همه نشان دهنده هیچ و پوچ بودن باطل است را آورده اند. [۶]

حال این سؤال مطرح می شود که اگر باطل هیچ و پوچ است #نبرد_حق_و_باطل چه معنایی دارد؟! نبر با هیچ و پوچ و چیزی که همین الان نابود است، دیگر چه نیاز به ابطال و محو و قذف (کوبیدن – پرتاب کردن) توسط حق دارد که قرآن می فرماید:
لِيُحِقَّ اَلْحَقَّ وَ #يُبْطِلَ اَلْبٰاطِلَ وَ لَوْ كَرِهَ اَلْمُجْرِمُونَ ﴿الأنفال‏، ۸﴾
#يَمْحُ اَللّٰهُ اَلْبٰاطِلَ وَ يُحِقُّ اَلْحَقَّ بِكَلِمٰاتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذٰاتِ اَلصُّدُورِ ﴿الشورى‏، ۲۴﴾
بَلْ #نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى اَلْبٰاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذٰا هُوَ زٰاهِقٌ وَ لَكُمُ اَلْوَيْلُ مِمّٰا تَصِفُونَ ﴿الأنبياء، ۱۸﴾

به نظر می رسد برای فهم این بحث بشود از آیه ۱۷ سوره مبارکه رعد کمک گرفت:
أَنْزَلَ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مٰاءً فَسٰالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِهٰا فَاحْتَمَلَ #اَلسَّيْلُ #زَبَداً_رٰابِياً وَ مِمّٰا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي اَلنّٰارِ اِبْتِغٰاءَ #حِلْيَةٍ أَوْ مَتٰاعٍ #زَبَدٌ مِثْلُهُ كَذٰلِكَ يَضْرِبُ اَللّٰهُ اَلْحَقَّ وَ اَلْبٰاطِلَ فَأَمَّا اَلزَّبَدُ #فَيَذْهَبُ جُفٰاءً وَ أَمّٰا مٰا #يَنْفَعُ اَلنّٰاسَ #فَيَمْكُثُ فِي اَلْأَرْضِ كَذٰلِكَ يَضْرِبُ اَللّٰهُ #اَلْأَمْثٰالَ ﴿الرعد، ۱۷﴾

آب می آید و جاری می شود و جاری شدن آب که صفت آب است و اگر جاری نشود ثمراتش نمایان نمی شود، برخی مواقع برای رسیدن به دور دست ها و برخی مواقع به دلیل موانعی که در مسیر هست یا درست شده موجب سیل می شود؛ و یا اساساً برخی مواقع نیاز است که آب به سرعت برود تا سریع به جایی برسد؛ و سرعت آب در مسیر #کف و #حباب درست می کند.
فلز را گرم می کنند و چنان گرم می کنند که ذوب شود تا خالص شود، و برای خالص شدن #کف و #حباب روی آن تشکیل می شود.

حباب همان باطل است، حباب هیچی نیست، حباب به برکت آب و فلز مذاب درست شده است؛ ولی حباب جولان و خروش دارد و ظاهر است و روی آب را می پوشاند و چشم ها را پر می کند!
لِلْحَقِّ دَوْلَة , لِلْبَاطِلِ جَوْلَةٌ «غرر الحكم و درر الكلم، ص: ۵۴۴»
درست است که بعد از مدتی حباب ها همه می رود (زاهق) ولی حباب همان موقع هم که هست و جولان و خروش دارد هیچی نیست (زهوق)

پانویس:
[۱] كتاب العين ؛ ج‏۷ ؛ ص۴۳۰
[۲] جمهرة اللغة ؛ ج‏۱ ؛ ص۳۵۹
[۳] معجم مقاييس اللغه ؛ ج‏۱ ؛ ص۲۵۸
[۴] المحكم و المحيط الأعظم ؛ ج‏۹ ؛ ص۱۷۷ و لسان العرب ؛ ج‏۱۱ ؛ ص۵۶
[۵] مفردات ألفاظ القرآن ؛ ص۱۲۹
[۶] لسان العرب ؛ ج‏۱۰ ؛ ص۱۴۷ زهَقَ‏ الشي‏ءُ بطَل و هلَك و اضْمَحَلّ. همچنین نگاه کنید به: المحكم و المحيط الأعظم ؛ ج‏۴ ؛ ص۱۱۸ و المحيط في اللغة ؛ ج‏۳ ؛ ص۳۳۸ و كتاب العين ؛ ج‏۳ ؛ ص۳۶۳

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#غرب_گریزی
#سکولاریسم
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_۱۰۴
#جلسه_۳۱۷

 

سکولاریسم، نتیجه غرب گریزی

در مواجه با غرب رویکرد های مختلفی در صحنه می باشد. از رویکرد غرب گزین و غرب ستیز گرفته تا رویکرد غرب پرست و غرب گریز و حتی شاید رویکرد حقیقت گرا.
اما یکی از مسئله هایی که همه رویکردها باید در نسبت با آن پاسخی داشته باشند. مقوله مواجه با تکنولوژی غرب و مدرنیته می باشد. شما در هر کدام یک از رویکرد های بالا قرار داشته باشی باید برای این مسئله یک پاسخ متین و کاربردی داشته باشی.
در کتاب علل تزلزل تمدن غرب استاد طاهرزاده ایشان یک راهی را در فضای غرب گریزی برای مواجه با مسئله گزینش تکنولوژی بیان می کند که این ایده قابل بررسی می باشد.
ایشان می گویند که در مواجه عامه مردم با تکنولوژی این اصل باید فراگرفته شود که تا حد امکان به دوری از تکنولوژی و تا حد امکان به نزدیکی به امور اسلامی و دینی گرایش پیدا کنیم. یا به تعبیر دیگر به عقل قدسی پناه برده و غیر قدسی بودن عقل مدرن و تکنولوژی مدرن را نشان دهیم.
اما نقدی که در باب این رویکرد و نگاه می توان وارد نمود آن است که این ایده به مرور میتواند به سکولاریسم منجر شود.
چرا که در مواجه تمدنی جریان حق و باطل همیشه این گونه است که باطل در برابر حق ادعای سعادت بشر را در حیطه ای کرده و جریان حق را به مبارزه دعوت می کند و حال مسئله این است که جریان حق برای مقابله با جریان باطل باید در آن موضوعی که جریان باطل در آن ادعای سعادت کرده است وارد نزاع شود.
حال صحنه این گونه است که جریان مدرنیته در صحنه اداره دنیا و تکنولوژی ادعایی کرده است . و الگوی توسعه و تکنولوژی را معرفی کرده است در این صحنه اگر جریان اسلامی و حق قرار است وارد نزاع شود و آن را شکست بدهد باید در همین مسئله پاسخی داشته باشد و الا قطعا گروه شکست خورده میدان خواهد بود.
حال با در نظر گرفتن این نکته به ایده و راه حل استاد طاهرزاده نگاهی بیاندازیم. این ایده در مجموع و برآیند سبب جدایی صحنه دنیا و امور مادی از صحنه امور معنوی و دینی می شود.چرا که تکنولوژی یک ایده و راه حل برای مواجه با امور مادی و دنیا می باشد و وقتی شما به دنبال دوری و فرار از آن هستی و از آن طرف در صدد پر کردن این خلا با امور غیر مادی هستی این سبب می شود که پاسخ شما به مسئله دنیا و امور مادی پاسخی خارج از موضوع باشد و این به مرور باعث افزایش شکاف میان امور مادی و امور دینی و معنوی بشود.
فلذا در مواجه این رویکرد با غرب ، این خطر در کمین است . خطر سکولاریزه کردن جامعه و مردم توسط خودمان. فلذا در رادیکال ترین حالت شاید بتوان گفت که غرب گریزی و غرب ستیزی در صحنه عمل و راهبرد به ایده هایی دست می یابد که در پاردایم غرب قرار دارد و عملا این ها خود نشانه ای از غرب زدگی می باشد.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سیدمرتضی_شرافت
#یادداشت_۶۴
#جلسه_۳۱۷

یکی از گزاره های کلیدی که بارها و بارها در جلسات حلقه اندیشه کلامی به آن پرداخته شده، توجه به سنت های الهی و قوانین فرامادی عالم است. یک بار بیان شده که ما در دستگاه محاسباتی و نظام توصیه ای، حتما باید این سنن الهی را مد نظر داشته باشیم. باری گفته شد که فقه اسلامی معجزه است و یکی از ابعاد اعجازش، نهادینه کردن چنین توجهاتی در مومنین است. گاهی از وقتی سخن از ناکارآمدی علوم غربی می شود، اشاره به عدم توجه غرب به چنین ابعادی از عالم می شود. و گاهی نتایج آثار این سنت ها بررسی می شود. معمولا هم وقتی به چنین مباحثی می رسیم، جلسه می شکفد و اکثرمان استقبال می کنیم.
اما در جلسه گذشته تفسیری از آیه آخر سوره کافرون شد، که جای تامل بیشتری دارد.
صحبت از تفاوت دستگاه محاسباتی مومنین و توجه به عالم غیب و سنن الهی بود. و این که مومن با نور خدا نگاه می کند و ادبیات اختصاصی خودش را دارد. و در نهایت این که یک انسان مادی، هیچ نمی تواند مومن را بفهمد و مومن نیز نمی تواند انسان مادی را بفهمد. و بعد آیه لکم دینکم ولی دین نیز به عنوان شاهد استفاده شد.
اما این جا یک اشکالی خود نمایی می کند. آیا چنین برداشتی از آیه باب فهم و مفاهمه بین ما با سایر مردم را نمی بندد؟ چنین نگاهی نمی تواند برخاسته از از یک دین جهان شمول باشد. بلکه حتی نمی تواند تبیین کننده، همه معتقدین به این دین باشد. یعنی در میان خود مسلمین عده معدودی باور صحیح دارند که نمی توانند با سایر مسلمین مفاهمه داشته باشند.
چنین برداشتی با تلاش ارزشمند بسیاری از علما برای تبیین عقلانی و عقلایی و جهان فهم همه گزاره های دین، منافات دارد.
به نظر آنچه از ادبیات اختصاصی مومنین، باید نتیجه بگیریم این است که یک انسان مادی، همیشه در تحلیل انسان الهی ناتوان است. همان طور که نظام سلطه با وجود غلبه مادی و ابزاری، بارها و بارها از مومنین بر حق شکست خورده و می خورد.
اما این که آیه لکم دینکم ولی دین را اینجا مورد استفاده قرار دهیم و راه مفاهمه بین مومن و کافر را ببندیم، ظاهرا خلاف مسلمات و غایت دین باشد.
ظرفی که آیه لکم دینکم ولی دین در آن صادر شده است در فضایی دیگر است.

علي بن إبراهيم، قال: حدثني أبي، عن محمد بن أبي عمير، قال: سأل أبو شاكر أبا جعفر الأحول، عن قول الله عز و جل: قل يا أيها الكافرون* لا أعبد ما تعبدون* و لا أنتم عابدون ما أعبد* و لا أنا عابد ما عبدتم* و لا أنتم عابدون ما أعبد فهل يتكلم الحكيم بمثل هذا القول و يكرره مرة بعد مرة؟ فلم يكن عند أبي جعفر الأحول في ذلك جواب، فدخل المدينة، فسأل أبا عبد الله (عليه السلام) عن ذلك، فقال: «كان سبب نزولها و تكرارها أن قريشا قالت لرسول الله (صلى الله عليه و آله): تعبد آلهتنا سنة، و نعبد إلهك سنة، و تعبد آلهتنا سنة، و نعبد إلهك سنة، فأجابهم الله بمثل ما قالوا، فقال فيما قالوا: تعبد آلهتنا سنة: قل يا أيها الكافرون* لا أعبد ما تعبدون، و فيما قالوا: نعبد إلهك سنة: و لا أنتم عابدون ما أعبد و فيما قالوا: تعبد آلهتنا سنة: و لا أنا عابد ما عبدتم و فيما قالوا: نعبدك إلهك سنة: و لا أنتم عابدون ما أعبد* لكم دينكم و لي دين». قال: فرجع أبو جعفر الأحول إلى أبي شاكر فأخبره بذلك، فقال أبو شاكر: هذا حملته الإبل من الحجاز، و كان أبو عبد الله (عليه السلام) إذا فرغ من قراءتها يقول: «ديني الإسلام» ثلاثا.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_۴۷
#جلسه_۳۱۷

گزاره ۱۷ :
همانگونه که کاملا مشخص است که هرجا حق باشد و باطلی، نزاع میان این دو حتمی است؛ به نظر می توان قاعده دیگری نیز، به دست آورد که هرجا نزاعی شکل می گیرد، مسلما هر دو طرف کاملا حق نیستند. چرا که اگر هر دو طرف حق باشند، اصلا نزاعی صورت نمی گیرد و حق، یکی بیشتر نیست و تکثر و نزاع در آن متصور نیست. حال، یا دو طرف باطل هستند، یا یکی حق است و یکی باطل.
توجه به این نکته (حق نبودن هر دو طرف در یک نزاع) به راحتی می توان گفت جایی که مثلا میان زن و شوهر اختلاف و مشکلی پیش می آید، هیچکدام کاملا به حق عمل نکرده اند؛ چرا که بنا در این مورد، طبق دستورات اسلامی، تسالم و تفاهم است و حتی اگر یکی از طرفین کاملا هم اشتباه عمل کرده، باید او را بخشید و به نحو احسن با او رفتار شود.
همینطور، در دعواها و درگیری های درون جبهه حق! اینکه نیروهای حزب اللهی با هم اختلاف نظر داشته باشند، طبیعی است؛ ولی اینکه در مقابل هم قرار بگیرند . علیه یکدیگر فعالیت کنند، نشان دهنده باطل بودن دو طرف است.

در مواجهه با باطل، باید توجه داشت که باطل جذابیت دارد و در نگاه اول، باطل به دلیل اینکه صریح به میدان نیامده و بخشی از حق را با باطل مخلوط کرده، میدان را در دست می گیرد؛ اما وقتی غبار فتنه بنشیند، آن چه که رخ می نماید و باقی است، حق است. همانگونه که فرمودند : «للحق دولة و للباطل جولة» . هرچقدر باطل بیشتر آمیختگی با حق داشته باشد، دوران جولان آن طولانی تر خواهد بود. ولی چون سنخ ذاتی باطل هلاکت و نابودی است، بالاخره نابود خواهد شد. گرچه آن که چشم حقیقت بین داشته باشد، در می یابد که «إنَّ الْباطِلَ کانَ ذَهوقاً» .

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_۲۳۶
#جلسه_۳۱۶

#ابطال_ناپذیری برخی گزاره های دینی

یکی از انتقادهایی که روشنفکران دینی به برخی گزاره های دینی می کنند این است که این گزاره ها قابل ابطال نیستند، و لذا هر طور که دلش بخواهد می تواند ادعا کند و هر چه هم شواهد علیه او بیاوری از رو نمی رود و می گوید که این همه شاهد ادعای من را رد نمی کند.
مثلا در همین گزاره ۱۶ مشخصات اسلام در بخش جهان بینی، وقتی شهید مطهری می گوید که جهان بر عدل بر پاست، شما هر چه که شاهد بیاوری که ببین چقدر انسان هستند که به حق خودشان نرسیدند، او کوچکترین تردیدی هم در این گزاره خود نمی کند و آن شواهد را یا به خود انسان ها بر می گرداند که البته ممکن است اینجا گفته شود این چه نظریه ای است که دیگران به راحتی می توانند اینقدر نقضش کنند؛ یا جواب اصلی اش این است که چون عالم گنجایش ثواب ها و عقاب ها را ندارد هر چه هم شما مصداق بیاوری که طرف به حق خودش نرسیده است، احاله می دهد به جهانی دیگر که آنجا گنجایش همه ثواب ها و عقاب ها را دارد لذا اصل نظریه اش با مشکلی مواجه نمی شود و همچنان می گوید که جهان بر عد بر پاست!
با هر مبنایی هم که بخواهیم یک نظریه را بسنجیم، وقتی که موارد نقض زیادی برای آن نظریه یافت می شود نظریه متزلزل می شود؛ اما در ادعاهای دینی با وارد کردن یک پارادایم ما وراء الطبیعه ای هر میزان هم که مثال نقض برای ادعاهایشان پیدا شود، با وارد کردن این پارامتر غیبی ولو خودشان هم نفهمند که دقیقاً این پارامتر غیبی چطور این مثال نقض را جواب می دهد و یا جواب های کلی می دهند؛ همه مثال های نقض را توجیه می کنند.
این زمینه ای شده برای اینکه دینداران چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی به هیچ وجه زیر بار پذیرش ناکارآمدی ها و عواقب منفی افعالی که آن ها رقم می زنند نروند و هر چه هم زمین بخورند رویشان کم نشود.
.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_۱۰۳
#جلسه_۳۱۶

لفظ «حق»

در متون دینی -کتاب و سنت- و همچنین در متون اندیشمندان دینی از کلمه‌ی «حق» در جایگاه‌های مختلف استفاده شده است. با گذر از معانی لغوی این کلمه که تحت دو معنای استحکام و مطابقت است، مهم‌ترین کاربرد‌های این لفظ اولا در معنای واقعیت است و بعد از در جایی که به‌عنوان وصفی برای یک باور بیاید، باوری که مطابقت با واقعیت دارد و همچنین از جمله استفاده‌های شایع این لفط در حوزه‌ي اخلاق، حقوق و سیاست است.
امّا با وجود اینکه لفظ حق در معانی مختلف در حوزه‌های مختلف کاربرد دارد، معنای روشنی از آن نداریم و در هر حوزه‌ای وارد شده است معنایی متفاوت از آنچه که در حوزه‌‌ای دیگر داشته است برای آن اتخاذ شده است. تا و حدودی هم این کلمه این قابلیت پذیرش این معانی و کاربرد‌های متفاوت را داشته است. با توجه با این به نظر می‌رسد این لفظ معنایی عمیق‌تر و وسیع‌تری دارد که چنین می‌توان در حوزه‌های مختلف استفاده کرد؛ معنایی که هر یک از این موارد استفاده را بتوان یک مصداقی از آن معنا گرفت.

با عرض معذرت به خاطر ناچیز بودن این یادداشت؛ متاسفانه نمی‌توانم با مباحث ارتباط بگیرم و یادداشت درخوری بنویسم و این هم به خاطر تعهدی که نسبت به حلقه داده‌ام می‌نویسم!

#یادداشت
#حمیدرضاشب_بویی
#جلسه_۳۱۶
#یادداشت_۱۰۰
#تقریر_فروعات_بحث

مبحث امروز فرع های زیادی در ذهنم ایجاد کرد که البته فعلا غیر منسجم است و سعی میکنم به قلم آورم:

۱- حق در ساحت های مختلف معنای متفاوتی پیدا میکند.
۲- مفهوم حق در تعریف عدل گنجانده شده و بدون حق نمیتوان از عدل سخنی به میان آورد.(اعطاء کل ذی حق حقه)
۳- میتوان به عدل نگاهی غایت‌گونه و یا میتوان نگاهی فرایندگونه داشت.
۴- در نگاه غایت‌گونه باید به سراغ بحث جزا رفت اما در نکاه فرآیندگونه، سراغ مباحثی از سنخ استشمام عدل در خلقت دنیا و اخرت میرویم
۵- در رویکرد دوم بحث از فطرت و میل به میان می اید.(شکوفایی فطرت با کشش امیال متفاوت است هرچند که شباهت های زیادی دارد)
۶- عدل را میتوان جدای از مقام تکوین در مقام تشریع نیز به بحث گذاشت.
۷- اگر عدل را در مقام حکمت خلقت عالم مورد بحث قرار دهیم و در مقابل ظلم به تصویر بکشیم مقدمه قیام و گزاره بعدی رقم‌ خواهد خورد(گزاره ای پشتیبان کننده)
۸-اندیشه های بنیادین را اگر درست و به جد در امتداد اندیشه های کاربردی نبینیم و متناسب هم عمق ندهیم، به مقام کارکردی نسبت به اجتماع نخواهیم رسید.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_۲۳۱
#جلسه_۳۱۵

معرفت شناسی و منطق داوران اندیشه!

۱️⃣ معرفت شناسی:
معرفت یا شناخت را به دو شکل می شود شناخت؛ یک شکل این است که در مورد حقیقت معرفت یا نحوه تحقق معرفت صحبت کنیم که این نحوه بحث در واقع هستی شناسی علم است و یک بحثی داخل فلسفه است، یعنی فلسفه موضوعات مختلف را می گیرد و از آن جهت که متحقق هستند مورد بحث قرار می دهد یکی از این موضوعات هم علم است.
اما گاهی معرفت را موضوع قرار می دهیم از جهت اینکه آیا اساساً امکان معرفت و شناخت برای ما فراهم است؟ معرفت ها و شناخت های ما می تواند مطابق با واقعیات خارجی باشد؟ چه شرایط و لوازمی باید وجود داشته باشد تا یک معرفت مطابق با واقع باشد؟ چه منابعی می تواند معرفت بخش باشد؟ و …
این نحوه بحث فارغ از نگاه فلسفی به خود معرفت است، همانند یک داور در بیرون از فلسفه ایستاده است و در مورد اصل امکان شناخت و مطابقت شناخت با واقع داوری می کند. لذا گزاره های معرفت شناسی هیچ وقت خود به عنوان مواد و مقدمات در علوم استفاده نمی شوند، یعنی گزاره های معرفت شناسی خود مورد تغذیه و مبادله علمی قرار نمی گیرد؛ شما یک بنای عظیم و یک کاخ زیبا از معرفت برای خود می سازی معرفت شناسی می آید می گوید معرفت عقلی اساساً معتبر نیست و امکان معرفت عقلی برای انسان فراهم نیست و این کاخ زیبای شما را در هم می شکند. به عبارتی معرفت شناسی به شکل طولی وارد علوم نمی شود بلکه به شکل عرضی در بیرون می ایستد و داوری می کند. به عبارت روشن تر معرفت شناسی با علوم رابطه تولیدی ندارد.

۲️⃣ منطق
منطق نیز همانند معرفت شناسی در مورد شناخت های ما صحبت می کند، منتها منطق در حوزه شناخت های حصولی محدود است، معرفت شناسی می توانست حتی بیاید و در مورد امکان یا عدم امکان معرفت حضوری هم بحث کند؛ اما منطق بعد از مسلم گرفتن امکان معرفت و شناخت و تقسیم شناخت ها به دو حوزه حضوری و حصولی، روی ادراکات حصولی یا اصطلاحاً معقولات ثانی منطقی می آید و از حیث ایصال از طریق معلوم تصوری یا تصدیقی به مجهول تصوری یا تصدیقی بحث می کند. لذا #موضوع_علم_منطق «معقولات ثانی منطقی من حیث الایصال» است،
جناب بوعلی در تعریف موضوع منطق می فرماید:
«موضوع المنطق هو المعقولات الثانية المستندة إلى المعقولات الأول، من حيث يتوصل بها من معلوم إلى مجهول.»
التعليقات، ص: ۱۶۷
اما جهت شباهت منطق به معرفت شناسی در این است که گزاره های منطقی همانند گزاره های معرفت شناسی همانند یک داور در بیرون از دانش ها می ایستند و کیفیت رسیدن از معلومات به مجهولات را مورد ارزیابی قرار می دهند. لذا هیچ علمی گزاره های منطقی را در مقدمات و نتایج خود مورد مصرف قرار نمی دهد، بلکه منطق برای مراعات کردن است و باید قواعد آن مراعات شود تا مسیری که می رویم منتج باشد.
.