#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان_شناختی
#ایمان_نیک_گفتار
#یادداشت_2
#جلسه_105

فطرت در روایات همان عقلی است که به یک معنا در مقابل جهل قرار دارد. زیرا فطرت گرایش های خاص و پاک انسانی است همانطور که در روایات عقل از ابتدای خلقت انسان با خصوصیت اقبال به سوی حق و حقیقت همراه بوده است در حالی که جهل اهل ادبار بوده است. این همان جنبه ی الهی انسان است و آن جنبه ی طبیعی و بشری اوست. جهل در مقابل عقل به معنای نادانی نیست بلکه به معنای حالتی است که انسان را به عمل ناشایست می اندازد یعنی طبیعت خاکی انسانی. نمونه هایی از به کار برده شدن جهل در این معنا را می توان در قرآن جستجو کرد:
قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِحٍ فَلا تَسْئَلْنِ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّي أَعِظُكَ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ.(سوره هود آیه 46)
و إِذْ قالَ مُوسى‏ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِين‏(سوره بقره آيه 67)
قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ وَ إِلاَّ تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَ أَكُنْ مِنَ الْجاهِلِين‏(سوره يوسف آیه 33)
بر این اساس، جنود هفتادگانه ی عقل نشان از کثرت عرضی فطرت دارد. این یعنی فطرت در همه ی عرصه های مختلف زیست و حیات انسانی حرف دارد همانطور که جنبه ی بشری انسان اقتضائات متقابلی در این زمینه ها خواهد داشت.
و همانطور که فطرت کثرت عرضی دارد، کثرت طولی هم برای آن قابل توضیح است. کثرت طولی به این معنا که در هر مرتبه ای از سیر و صعودش به شکلی بروز می کند و منزلگاهی برای سالک الی الله که بر بستر فطرت حرکت می کند خواهد ساخت.
این یعنی فطرت همان مسیر انساني است ، مسيري كه با سیر کننده اش یکی است. انسان خودش هم راه است و هم مسیر و هم راهرو. سیری از خود ، ‌در خود و به سوی خود. اینجاست که فطرت الله معنا می یابد. فطرت ترجمان توحید در درون انسان است . انسان در مسیرتوحیدی اش به حقیقت خود بار می یابد. بنابراین فطرت به مانند توحید مقصد و مقصود انسان است.
.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان‌شناختی
#حمیدرضاشب_بویی
#یادداشت_5
#جلسه_105

از آنجا که بحث از جامعه انسانی به عنوان انسان کبیر باید از قواعد حاکم بر انسان صغیر تبعیت کند، لذا می توان این گونه دریافت که مراحل درک یک گزاره دینی در انسان کبیر نیز باید همان هفت مرحله باشد و هنگامی که یک گزاره دینی از مرحله فهم در جامعه انسانی عبور کرده و به مرحله تحقق برسد این جامعه از یک روح دینی در آن گزاره غنی شده و توانسته است به فرهنگ دینی دست یابد.
در جامعه ای که گزاره های دینی به مرحله تحقق می رسند و به فرهنگ یک جامعه تبدیل می گردند آن زمان هر عمل، دانش و اندیشه ای متاثر از این فرهنگ به سمت یک گزاره دینی جهت دار خواهد شد و به اقتدار این فرهنگ دینی خواهد افزود.
در این ساز و کار درک انسانی باید به این مباحث پرداخت که ذکر و قلب جامعه انسانی چیست و تکرار ذکر و گشوده شدن دریچه قلب انسان کبیر به چه صورت خواهد بود؟
در کدامین گزاره از مفاهیم دینی ادراک کامل داشته ایم و این الگو در این گزاره ها محقق است؟
به طور مثال آیا می توان گفت گزاره «انفاق» در جامعه انسانی ایران به تحقق رسیده است؟ یا گزاره «مواسات» که به تازگی از سمت ولی جامعه مطرح شد در چه سطحی از این ادراک قرار گرفته است؟
بررسی سطوح ادراکی جامعه از گزاره های دینی به یقین کار متکلمین به تعریف جدید خواهد بود که توانایی ها و شاخصه های خاص خود را می طلبد.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان_شناختی
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_5
#جلسه_105

بسم الله الرحمن الرحیم

پیرامون تاثیر عمل بر اندیشه ( خصوصا اندیشه ی دینی ) نکاتی چند به ذهن می رسد:

? اگر ما در پهنه ی وجود به دنبال علم و اندیشه ی انسان بگردیم آن را کجا خواهیم یافت؟ به عباری اگر چه وجود متنی ای را در عالم بیابیم آن را اندیشه ی انسان خواهیم دانست؟

به ذهن بنده چنین می رسد که اگر مفاهیم صرف و صور ذهنیه را علم بدانیم آن را بصورت وجود ذهنی خواهیم یافت، موجوداتی آیینه وار که تصاویری در آنها ( به درست یا غلط ) نقش بسته است؛ اما اگر علم را در پرتو عین الیقین یا به عبارتی شهود حقیقت و مواجهه ی بی واسطه با حقیقت بدانیم، در پهنه ی متن عالم، یافتن این علم، یافتن همان انسان است با این وصف که اتساعی شامل فلان حقایق دارد. = در یک جمله : علم را در قالب اتساع وجودی انسان می یابیم. ( البته بخش وجود ذهنی کلامم کار میطلبد، پردازشم در حد تاملات اولیه است )

??و اما این اتساع وجودی چگونه رخ خواهد داد؟
به نظر میرسد یا در یک کلام باید گفت این اتساع از عمل در می آید، یا باید گفت عمل نقش بسیار مهمی در این اتساع دارد.
( البته نیاز است برای عمل هم تعریفی فنّی ارائه دهیم تا به قضاوتی دقیق دست یابیم )

? اگر ما تعالیم دین را بدواً مجموعه ای از دانستنی ها قلمداد کنیم، و از آن به اندیشه ی دینی و یا ایمان و … یاد کنیم، باید یک نکته را پیش از هر چیز در نوع نگرشمان به گزاره های دینی ضرب کنیم، و آن اینکه : دین اسلام جامع دنیا و آخرت است، دنیا را مزرعة الآخره می داند و آخرت را توفّی حقیقت اعمال دنیا.

این مساله آشکارا برای ما یک پیام مهم دارد که : تعالیم دین اسلام اگر چه برای آخرتی آباد می باشند اما این مهم به این معناست که آنها برای به کار بسته شدن در دنیایند. ( کاربردی اند )

و فهم هر چه بهتر معارفی کاربردی جز از طریق کاربست محقق نخواهد شد ( مثال معروف آموزش رانندگی نظری و عملی )

⭕️پ.ن:
– برای تبیین این مساله توضیحات بیشتر و حتی ورود های بهتری نیز وجود دارد.
-به نظر بنده به همین دلیل، مباحثی در این رده در کتاب طرح کلی اندیشه ی اسلامی و در سبک ورود آقا در آن کتاب بسیار پررنگ هستند، و ایشان مدام بر تعهد عملی یک عقیده ی اسلامی تاکید دارند و در هر فصلی از تعهد عملی موضوع آن فصل نیز سخن میگویند.
– جوهره ی مکتب امام ره : جمع دنیا و آخرت است

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان_شناختی
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_4
#جلسه_104
#روش

بسم الله الرحمن الرحیم

به نظر میرسد ما نیاز ویژه ای به تاملات درونی داریم، پرداختن به موضوعاتی از قبیل ساحات قلمروی زندگی، تاثیر و تاثرات ساحات مختلف بر یکدیگر، نحوه ی خروجی دادن نفس، ما به الاشتراک انسان ها ( آنچه در خودمان به صورت ذاتی می یابیم ) فطرت، سوی فطرت، میزان اثر پذیری از فطرت، ظرفیت فطرت برای توحید ( به وحدت کشی) اجتماع، زبان فطری و … با مروری بر تعالیم حفظی ( در مقابل تعالیم به جان نشسته ) [ دو گانه ی علم حضوری و حصولی ] و کنکاش در آن ها چندان فایده ای نخواهد داشت و ما را به بطن موضوع نخواهد برد و دست ما را از خوب اندیشیدن کوتاه خواهد کرد.

هر چند وقتی در درون خود غوص می کنیم داشتن ابزار های موضوع یاب به ما کمک شایانی خواهد کرد و این مهم با تکیه بر دانش ها شدنی خواهد بود.

مرحوم آیت العظمی بهجت (ره) با نقل خاطره از استادشان میفرمودند: « ایشان با تمرکز بر علم اصول مخالف بودند و میگفتند : الاصول اِما العقل و اِما العقلاء، و اَما العقل فعندنا، و العقلاء فنحن »

به نظر می رسد ما هم باید دست کم از این چنین ورودی هم بهره ببریم که «الفطرة فعندنا، و الانسان فنحن» تا بلکه بهره ی دقیق تری و فهم حقیقی مصیب تری حاصل آوریم و کلمات اندیشمندان و بزرگان را درست و موضوع شناسانه ادراک کنیم.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان‌شناختی
#سیدمرتضی_شرافت
#یادداشت_4
#جلسه_104

?«فطرت یکی از اندیشه های پشتیبان انقلاب اسلامی است».

➖انسانِ امروزِ دانشگاه و حوزه ما، همان انسان غربی است با همان پاردایم ها. با همان مطلوبیت ها. با همان نیازها و با همان اهداف. منطق تصمیم گیری مادی غرب، کاملا بر همه دنیا چیره است. قدرت هژمونی غرب بیش از آنکه مدیون قدرت اقتصادی و نظامی و سیاسی باشد، مدیون تحمیل انسان مادی به ذهن بشر امروز است.
➖برای ایجاد یک تحول عظیم در انسان، به گزاره های ناب احتیاج است. فطرت یکی از آن گزاره های شگفت است که هم در ساحت فرد و هم در ساحت جامعه، بسیار موثر است.
➖این گزاره ها وقتی به کار یک انقلاب می آیند که بتوانند هویت بخش باشند. فطرت، به انسان مسلمان هویت می بخشد و او را از انسان غریزی، انسانی که حیوان است، انسانی که گرگ است متفاوت می سازد.
➖برانگیختن فطرت انسان، یک ابزار قوی برای تمدن سازی است. مفهومی که توانایی دارد از پایین تا بالای یک تمدن را جهت ببخشد. از تک تک رفتارهای یک پدر خانواده، تا رفتار صنفی یک گارگر، تا رفتار یک مدیر، تا رفتار کاسب و معلم و مربی و ورزشکار، همه را می تواند پشتیبانی کند. همچنین برای سیاست گذاری های کلان و جهت دهی ساختار یک جامعه، فطرت یک ابزار فوق العاده قوی است.
➖فطرت را می توان از بنیادی ترین لایه ها، تا کاربردی ترین بخش های زندگی دخیل کرد.
➖اگر چنین می فهمیدیم و تبیین می کردیم، آن وقت می دانستیم انقلاب ما پیش از آن که انقلاب اسلامی باشد، یک انقلاب انسانی است. این انقلاب ابعاد انسان را آن گونه که هست و ظرفیت دارد، محترم شمرده است. و چنین انسانی به کار انقلاب اسلامی می آید.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان‌شناختی
#محمد_حسین_خاني
#یادداشت_4
#جلسه_104

بسم الله الرحمن الرحیم

?فطرت وسیله ای برای …

فطرت و قلم های نزده، مقاله های ننوشته و گفتگو های نشده .
خوب می‌شد اگر یک جلسه ای فطرت را بگذاریم وسط وتمام نظامات خود را یک بازنویسی بکنیم مثلا
فطرت و دستگاه تعلیم و تربیت
فطرت و وحدت حوزه و دانشگاه
فطرت و تبلیغ بین الملل
فطرت و علوم انسانی
فطرت و سبک زندگی
فطرت و تربیت فرزند
و…
?اگر جمعی بنشینند وبه اینها فکر کنند حتما به نظرات جدید و خیره کننده ای دست خواهند یافت.

?حضرت امام درباره فطرت و تعلیم و تربیت می فرمایند:
دانشگاه های سرتاسر جهان اگر موازین انسانی را، اخلاق انسانی را، آنچه که در فطرت انسان است، در کنار تعلیم و تعلّم قرار بدهند، یک عالَم، عالَم نور می‌شود. و اگر تخصصها و علمها منفصل باشد از اخلاق، منفصل باشد از تهذیب، منفصل باشد از انسان آگاه، انسان متعهد، این همه مصیبتهایی که در دنیا پیدا شده است از همان متفکرین و متخصصین دانشگاهها بوده. این دو مرکز- که مرکز علم است هم می‌تواند مرکز تمام گرفتاریهای بشر باشد و هم می‌تواند مرکز تمام ترقیات معنوی و مادی بشر باشد. علم و عمل، علم و تعهد به منزله دو بال هستند که با هم می‌توانند به مراتب ترقی و تعالی برسند.

(امام خمینی (ره)؛ 27 آذر 1359)

شاید تصور همه ما از دانشگاه(داخلی) یک مرکز ترویج فساد و بی دین کردن جوان ها باشد، اما وقتی دانشگاه فطرت بنا کردی نه تنها دانشگاه های ایران بلکه دانشگاه های دنیا می شود مرکز نور ونورانیت.
همچنین در بحث تبلیغ
واقعا ما برای بدست آوردن ذهن و دل مردم دنیا با چه ابزاری می خواهیم پیش برویم:
با مدینه فاضله مان (جمهوری اسلامی)
با پیشرفت مان
با مبلغین مان
با تمام چیز های که نداریم و غیره
اصلا
به فرض اینکه توانستیم با ابزار و محتوای دیگری هم به این هدف نزدیک شویم اما آیا هیچکدام مثل فطرت همه گیر و جهان شمول هستند؟

با تمام بشر می توان از در فطرت وارد شد، دری که همه بشریت روز از آن وارد شدند واکنون آن را گم کرده اند یک گمشده ی جهانی

#فطرت
#دروازه_ای_بسوی_عدن
#گمشده_ی_جهانی

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان‌شناختی
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_3
#جلسه_103

الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج‏2 ؛ ص423
بَابٌ فِي تَنَقُّلِ أَحْوَالِ الْقَلْبِ‏
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ النُّعْمَانِ الْأَحْوَلِ عَنْ سَلَّامِ بْنِ الْمُسْتَنِيرِ قَالَ:

كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَدَخَلَ عَلَيْهِ حُمْرَانُ بْنُ أَعْيَنَ وَ سَأَلَهُ عَنْ أَشْيَاءَ فَلَمَّا هَمَّ حُمْرَانُ بِالْقِيَامِ قَالَ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع أُخْبِرُكَ أَطَالَ اللَّهُ بَقَاءَكَ لَنَا وَ أَمْتَعَنَا بِكَ أَنَّا نَأْتِيكَ فَمَا نَخْرُجُ مِنْ عِنْدِكَ حَتَّى تَرِقَّ قُلُوبُنَا وَ تَسْلُوَ أَنْفُسُنَا عَنِ‏ الدُّنْيَا وَ يَهُونَ عَلَيْنَا مَا فِي أَيْدِي النَّاسِ مِنْ هَذِهِ الْأَمْوَالِ ثُمَّ نَخْرُجُ مِنْ عِنْدِكَ فَإِذَا صِرْنَا مَعَ النَّاسِ وَ التُّجَّارِ أَحْبَبْنَا الدُّنْيَا

قَالَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّمَا هِيَ الْقُلُوبُ مَرَّةً تَصْعُبُ وَ مَرَّةً تَسْهُلُ

ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَمَا إِنَّ أَصْحَابَ مُحَمَّدٍ ص قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ نَخَافُ عَلَيْنَا النِّفَاقَ قَالَ فَقَالَ وَ لِمَ تَخَافُونَ ذَلِكَ قَالُوا إِذَا كُنَّا عِنْدَكَ فَذَكَّرْتَنَا وَ رَغَّبْتَنَا وَجِلْنَا وَ نَسِينَا الدُّنْيَا وَ زَهِدْنَا حَتَّى كَأَنَّا نُعَايِنُ الْآخِرَةَ وَ الْجَنَّةَ وَ النَّارَ وَ نَحْنُ عِنْدَكَ فَإِذَا خَرَجْنَا مِنْ عِنْدِكَ وَ دَخَلْنَا هَذِهِ الْبُيُوتَ وَ شَمِمْنَا الْأَوْلَادَ وَ رَأَيْنَا الْعِيَالَ وَ الْأَهْلَ يَكَادُ أَنْ نُحَوَّلَ عَنِ الْحَالِ الَّتِي كُنَّا عَلَيْهَا عِنْدَكَ وَ حَتَّى كَأَنَّا لَمْ نَكُنْ عَلَى شَيْ‏ءٍ أَ فَتَخَافُ عَلَيْنَا أَنْ يَكُونَ ذَلِكَ نِفَاقاً

فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص كَلَّا إِنَّ هَذِهِ خُطُوَاتُ الشَّيْطَانِ فَيُرَغِّبُكُمْ فِي الدُّنْيَا وَ اللَّهِ لَوْ تَدُومُونَ عَلَى الْحَالَةِ الَّتِي وَصَفْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِهَا لَصَافَحَتْكُمُ‏ الْمَلَائِكَةُ وَ مَشَيْتُمْ عَلَى الْمَاءِ وَ لَوْ لَا أَنَّكُمْ تُذْنِبُونَ فَتَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَخَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً حَتَّى يُذْنِبُوا ثُمَّ يَسْتَغْفِرُوا اللَّهَ فَيَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ الْمُؤْمِنَ مُفَتَّنٌ تَوَّابٌ‏ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ‏ وَ قَالَ‏ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ‏ .

این روایت، روایت بسیار ویژه و جذابی برای من همیشه بوده است، این روایت ابعاد جامعه شناختی و روان شناختی و حتی انسان شناختی جالبی دارد.
نشان میدهد همه انسانها که مفطور علی التوحید هستند وقتی با انسانی مواجه می شوند تجسم و تجسد فطرت ناب است آنگاه حال فطری شان فعال شده و در مدار گرایش و اندیشه و فعل او قرار میگیرند.
به عبارت دیگر وقتی در مدار مغناطیس انسان کامل اصحاب نبی ختمی ص قرار می گرفتند فطرت توحیدی و مخموره ایشان برانگیخته شده و جنود عقل بر ذهن و عین ایشان حاکم میگشت
اما مادامی که ایشان از مدار انسان کامل
از مدار انسانی که فطرت انسانی را به قله شکوفایی ازدهار رسانده
از مدار مغناطیس دین فطری
خارج می شدند دنیا و ما فیها بر ایشان غلبه پیدا میکرد و جنود جهل بر ذهن و عین ایشان حاکم میگشت.

حال اگر این مقوله در ارتباط با قطب فطرت مخموره صورت میگیرد طبعا بایستی انتظار داشته باشیم که این مقوله در ارتباط با قطب فطرت محجوبه نیز به نحو معکوس صورت بگیرد.
تمدن غرب مدرن تجسد و تجلی فطرت محجوبه است تجسد و تمثل جنود جهل است انسانی که ذیل ولایت تمدن غرب می زید(زندگی می کند) در مغناطیس فطرت محجوبه و جنود جهل قرار گرفته و نهایتا فطرت وی منکوس و معکوس خواهد شد.

پ.ن:
تشکر از برادر سجاد توکلی عزیز که این حدیث رو پیدا کردند و در اختیار حقیر گذاشتند. کثّر الله امثاله.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان‌شناختی
#امید_فشندی
#یادداشت_3
#جلسه_103

فطرة الله؛ خلق یک حقیقت سیال مشترک بشری در آینده!

پرداختن به وضعیت پایه و طبیعی انسان، از جمله مباحث چالش‌زا و زمینه‌ساز دوران روشن‌گری در اروپای مدرن بوده؛ اینکه آیا وضع طبیعی انسان بر محور فرد می‌گردد یا جمع‌جویی و جامعه‌گرایی؟ طمّاع و حریص است یا قانع و راضی؟ پست و شرور و خبیث و رذل است یا پاک‌نهاد و شریف و فضیلت‌دار و کمال‌جو؟ منفعت‌طلب و خودخواه است یا ارزش‌مدار و نوع‌دوست؟ ستم‌پذیر و زیردست است یا ستم‌کار و دست‌انداز؟ آزاد و امیر است یا اسیر و بنده؟ مالک و حقوق‌دار است یا مملوک و مکلّف؟ از زمین روییده و ریشه در دنیا دارد یا از آسمان آمده؟ دل‌بسته‌ی اسطوره‌هاست یا دل‌داده‌ی حقایق؟ خودروست یا خلیفه؟ محصول تکامل تاریخ و تطوّر طبیعی است یا باردار امانت الهی؟ و سرانجام؛ خویش را منشأ معنا و محور ارزش‌ها می‌داند یا خدا را؟!

در توحید نظری، دار وجود و موجودات را دارای یک حقیقت واحده می‌دانیم و در توحید عملی اما در پی چه هستیم؟ توحید از باب تفعیل است و به‌معنای یکی‌جویی و یگانه‌سازی؟!

فطرت در معارف اسلامی و در ساحت نظر، پایگاه خدا در سرزمین وجود انسان و وجه الهی اوست، حقیقت مشترک و نهادینه‌ای در جوهره‌ی نوع بشر در آغاز خلقت.

اما در ساحت عمل؛ سیر تکامل بشر نشانِ چشم‌نواز و دل‌پذیری از این عنصر سحرآمیز نمی‌دهد، و عطش‌های عمیقی هم که همواره بشر را به تکاپوی پیوسته واداشته می‌تواند برون‌داد تنازع بقا و تکامل طبیعی نوع بشر در کنار دیگر حیوانات باشد.

این تقریر، منافاتی با توحید نظری ندارد، بلکه هم‌خوانی بیشتری با آن دارد.

ایده‌ی فطرت توانِ توجیه هزاران‌سال نزاع و اختلاف و تفرّق در تاریخ بشر را ندارد و بلکه در تقابل با آن است، چه این‌که چطور ممکن است بشریت با وجود اشتراک در گوهری چنان ارزش‌دار و قدرت‌مند، این‌قدر به تکثر و اختلاف بگراید!!

اما در برابر، اگر توحید عملی در ساحت وجود انسان را به‌معنای حرکت به‌سوی خلق حقیقتی مشترک در آینده‌ی بشریت و پایان تاریخ بدانیم، به گزارش‌های تاریخی از داستان مردم نزدیک‌تر است.

بر این اساس؛ همین جریان جهانی‌سازی و یک‌پارچه‌سازی فرهنگی، و هم‌سویی و هم‌آوایی در بینش‌ها و گرایش‌ها، در ستایش‌ها و نکوهش‌ها، و در خوش‌آمدها و بدآمدها و خلاصه حرکت به سمت تحقق #دهکده‌ی_جهانی را فطرت بدانیم، عقل‌پذیرتر و دل‌آرام‌تر است.

این تقریر؛ به توحید افعالی نیز نزدیک‌تر است، چه این‌که بهتر است توحید عملی را از گستره‌ی اعمال مشترک انسانی در دالان تاریخ – که تجلّی فعل الهی است – الهام بگیریم، که در یک حرکت پیوسته و جمعی به‌سوی خلق یک حقیقت و هویت مشترک انسانی در آینده ظهور می‌یابد؛ پس فرآیند خلق هویتی جمعی در آینده که از رهگذر تجربه‌های مشترک بشری تحقق می‌یابد را فطرت بدانیم بهتر است.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان_شناختی
#محمد_حسین_خاني
#یادداشت_3
#جلسه_103

بالفطرة تثبت حجته
(صدوق، 1398ق: ص 35).

حجت به وسیله فطرت بر همگان تمام است
حال اینکه فطرت چیست؟
تفاسیری که در روایت درباره فطرت نقل کرده اند فطرت را اخلاص، ولایت و… معنا کرده اند.
یا اینکه بعضی از اعمال را فطری خوانده اند. مثل مسواک و استنشاق و…

روایات فطرت را که نگاه می کنی می بینی چقدر از مسائل فقهی، اخلاقی، اعتقادی، تربیتی ما به فطرت گره خورده
جا داره یک بررسی عمیق و همه جانبه در این موضوع انجام شود.