نسبت حقیقت و اندیشه

به نظر می رسد انسان در اندیشه و تفکر به دنبال کشف واقع است و می خواهد بفهمد حقیقت چیست. و اگر به دنبال چیز دیگری غیر از کشف واقع و حقیقت باشد عملا از اندیشه و تفکر خارج شده است و مشغول فعل دیگری ست.
لذا به نظر می رسد که به دنبال حقیقت بودن جز ذات تفکر و برهان است و تفکری که به دنبال کشف حقیقت نباشد اساسا وجود ندارد. این قضیه فارق از این است که در عمل به حقیقت میرسد یا خیر. ممکن است در مقدمات دچار اشتباهاتی شده باشد که نتیجه منجر به کشف واقع نشود. لکن خود فرد در جهل مرکب خویش فکر میکند که واقع را کشف کرده است. مهم این است که فعلش را به منظور کشف حقیقت انجام داده است.
?

آیا تنها حق‌گرایی کافی است؟

آیا در تعریف آزاداندیشی، صرفا نسبت آن با «حق» و «حق‌گرایی» مطرح می‌شود؟ اگر در تعریف آزاداندیشی تنها به همین نسبت پرداخته شود و ما صرف همین که کسی حق‌گرا و به دنبال حق و حقیقت باشد، را آزاداندیش بخوانیم و دیگر چیز‌ها را مطرح نکنیم؛ در واقع به صرف نپذیرفتن نسبی‌گرایی، آزاداندیشی رقم خورده است.

با توجه به این که «آزاداندیشی» یک مفهوم تشکیکی است و رقم خوردن آن در هر فرد و یا جامعه‌ای به صورت مشکک است و شاید هم بتوان ادعا کرد که اعلا و ناب و خالص آن اگر غیر ممکن نباشد، در هر جایی به راحتی پدید نمی‌آید؛ و با توجه به تشکیکی بودن این پدیده، کمترین حد از آن هم که در کسی محقق شود، به او آزاداندیش باید گفت؛ لذا اگر صرفا «حق‌گرا» را آزاداندیش بدانیم، در این صورت کافی است که نسبی‌گرا و منکر حقیقت نباشیم؛ و همین کافی است که آزاداندیش باشیم و صفت آزاداندیشی بر ما صدق کند؛

در حالی که اگر قرار است آزاداندیشی که این همه در وصف آن مشکل‌گشایی‌ها گفته شده است، صرف نسبی‌گرا نبودن باشد، حداقل در مجامع علمی و اندیشه‌ای ایران به خصوص حوزوی، نسبی‌گرایی نفی و ترد می‌شود ولی ما حل شدن مسئله‌ها را احساس نمی‌کنیم؛ لذا شاید بهتر باشد در تعریف آزاداندیشی صرف «حق‌گرایی» مدنظر قرار ندهیم.

حفاظت شده: پشتبانی نظری ایده مسئولیتی فتوت

این محتوا با رمز محافظت شده است. برای مشاهده رمز را در پایین وارد نمایید: